อาการ ปวดหัว หรือ ปวดศีรษะ ที่เราเป็นกันอยู่นั้น มีปัจจัยและสาเหตุในการเกิดที่แตกต่างกัน ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว การรักษาก็ย่อมมีเป้าหมายเพื่อทำให้อาการปวดนั้นบรรเทาลงหรือหายไป การค้นหาสาเหตุเพื่อการระบุโรคให้แน่ชัดจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อแพทย์จะได้เลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมและตรงโรค

การปวดศีรษะหรือปวดหัวเกิดจากอะไร?

การที่เรารู้สึกปวดศีรษะหรือปวดหัวนั้น เกิดจากเส้นประสาทได้รับความเจ็บปวดบริเวณศีรษะและลำคอ ความรู้สึกนี้จะถูกส่งไปยังสมองส่วนกลาง และส่งผลให้สมองตอบสนองออกมาเป็นอาการปวดหัวนั่นเอง

2 ประเภทใหญ่ๆ ของอาการปวดศีรษะ

ปวดศีรษะจากโรคทางสมอง เกิดจากความผิดปกติของสมอง เช่น การติดเชื้อ เนื้องอกในสมอง เลือดออกในสมอง มักจะปวดศีรษะแบบเฉียบพลัน รุนแรง แขนขาอ่อนแรง ชา ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด เห็นภาพซ้อน
ปวดศีรษะที่ไม่ได้เกิดจากโรคทางสมอง แต่ปวดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น พักผ่อนไม่เพียงพอ ความเครียด หิว สายตาผิดปกติ อากาศร้อน ปวดไมเกรน อาการแบบนี้เรียกว่าไม่ได้เป็นโรคร้ายแรง แต่จะส่งผลให้เกิดความรำคาญและกระทบต่อคุณภาพชีวิต

ปวดศีรษะจากความเครียด (Tension Headache)

มักเกิดอาการปวดที่ขมับ หน้าผาก หรือท้ายทอย เป็นการปวดที่พบได้บ่อยที่สุด จะปวดต่อเนื่องเป็นวันจนถึงสัปดาห์ มักเป็นการปวดที่ไม่ร้ายแรง แต่ก่อให้เกิดความรำคาญ ขาดคุณภาพชีวิตที่ดี สาเหตุของการเกิด เช่น ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ ใช้สายตามากเกินไป

การรักษา : รักษาด้วยการรับประทานยาเพื่อลดอาการปวด ทำจิตใจและกิจวัตรประจำวันที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ นวดหรือทำกายภาพบำบัด

ปวดศีรษะไมเกรน (Migraine)

มักเกิดบริเวณหน้าผาก รอบดวงตา ขมับและขากรรไกร เป็นอาการปวดที่เกิดจากความเครียด ปวดพักๆ เป็นๆ หายๆ ข้างใดข้างหนึ่ง มักมีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย เมื่อเห็นแสงสว่างหรือแสงสีตามักจะพร่ามัว จะปวดนานได้ราว 2-3 ชั่วโมง และจะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ปัจจัยที่กระตุ้นทำให้เกิดอาการ เช่น การนอนที่มากเกินไป นอนไม่เป็นเวลา รับประทานอาหารไม่เป็นเวลา ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ รับประทานอาหารที่มีสารกันบูด เนยแข็ง ช็อกโกแลต หรือเกิดจากสิ่งแวดล้อม เช่น ได้รับควันบุหรี่ กลิ่นน้ำหอม นั่งทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์นานๆ ฮอร์โมนเพศสูงในช่วงมีประจำเดือน เป็นต้น

การรักษา : ดูแลรักษาสุขภาพทั่วไป พักผ่อนให้เป็นเวลา หลีกเลี่ยงปัจจัยที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดไมเกรน เมื่อรู้ตัวว่ามีอาการควรรับประทานยาทันทีเพื่อลดอาการปวดและลดความถี่ในการเกิด

9 อาการปวดหัวที่อันตราย ให้รีบปรึกษาแพทย์

มีอาการเจ็บป่วยร่วมกับการปวดศีรษะ มีไข้ หนาวสั่น เหงื่อออกตอนกลางคืน ปวดกล้ามเนื้อ น้ำหนักลด
มีอาการผิดปกติของระบบประสาท แขนขาอ่อนแรง การรับรู้ของระบบประสาทผิดเพี้ยนไป
ปวดศีรษะหลังตื่นนอน
ปวดหัวรุนแรงเฉียบพลัน
ปวดศีรษะครั้งแรกหลังอายุ 50 ปี ปวดหัวแบบผสม ปวดหัวแบบชุดๆ อาการปวดจะสัมพันธ์กับโรคอื่นด้วย
ปวดศีรษะรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ
เมื่อไอ จาม หรือเบ่ง มักจะปวดศีรษะ
เมื่อเปลี่ยนอิริยาบถจะปวดศีรษะ
ปวดศีรษะข้างเดียว และปวดด้านหลังศีรษะ

อาการปวดศีรษะนั้น ถึงแม้จะแสดงอาการปวดเพียงครั้งเดียว ก็อาจเป็นสัญญาณเตือนของระบบประสาทที่กำลังถูกทำลายลง ดังนั้นจึงควรเข้ารับการตรวจเพื่อวิเคราะห์หาสาเหตุและวินิฉัยโรคอย่างตรงจุด จะได้รีบรักษาอย่างทันท่วงที

พญ.รัชนี บุณยกาญจนากร
แพทย์ศูนย์สมองและระบบประสาท
ศูนย์สมองและระบบประสาท
โรงพยาบาลพญาไท 3