โรคภูมิแพ้… โรคเรื้อรังที่เด็กยุคใหม่เป็นกันมากเหลือเกิน เมื่อลูกต้องเข้าโรงพยาบาลบ่อยๆ ต้องล้างจมูกจนกลายเป็นกิจวัตร พ่อแม่หลายคนคงคิดว่า ถ้าเลือกได้…จะขอป้องกันไม่ให้ลูกเป็นภูมิแพ้ตั้งแต่แรกเลยทำได้ไหม

ภูมิแพ้ คือการที่ร่างกายมีการตอบสนองมากผิดปกติกับสารก่อ

ซึ่งสารก่อภูมิแพ้แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ สารก่อภูมิแพ้ในอากาศ เช่น ฝุ่น ไรฝุ่น แมลงสาบ ขนสัตว์ เกสร เชื้อรา และสารก่อภูมิแพ้ในอาหารเช่น นมวัว นมถั่วเหลือง อาการทะเล ไข่ เป็นต้น เมื่อร่างกายได้รับสารก่อภูมิแพ้ จะทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังที่อวัยวะต่างๆ เช่น ระบบผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ และระบบทางเดินอาหาร ทำให้เกิดอาการจาม คัดจมูก น้ำมูกไหล นอนกรน ผื่นขึ้นตามตัว ขยี้ตาบ่อยๆ อาการเหล่านี้จะเป็นแบบเรื้อรังแต่จะเป็นๆ หายๆ ดังนั้นเมื่อสังเกตว่าลูกน้อยมีอาการในลักษณะนี้ควรไปพบแพทย์เพื่อรักษาภูมิแพ้แต่เนิ่นๆ

ลูกคุณเสี่ยงเป็นภูมิแพ้รึเปล่า

พันธุกรรม โรคภูมิแพ้สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ หากพ่อหรือแม่ที่เป็นโรคภูมิแพ้ ลูกมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ร้อยละ 20 – 40 แต่ถ้าเป็นโรคภูมิแพ้ทั้งคู่ ลูกมีโอกาสเป็นภูมิแพ้มากถึงร้อยละ 50 – 80 แต่อาจเป็นภูมิแพ้คนละชนิดกับพ่อแม่ก็ได้

สิ่งแวดล้อม มีเพียงร้อยละ 15 ของคนที่้ป็นภูมิแพ้ แล้วไม่ได้เกิดจากพันธุกรรม แต่เกิดจากการอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้เช่น ไรฝุ่น แมลงสาบ ขนจากสัตว์เลี้ยง ควันบุหรี่หรือรถยนต์ หรือแม้แต่การทานอาหารประเภท นมวัว นมถั่วเหลืองแทนนมแม่ในช่วง 6 เดือนแรก ก็เสี่ยงที่จะทำให้ลูกเป็นโรคภูมิแพ้ได้

อาการภูมิแพ้ที่พบได้บ่อยๆ

โรคหืด โรคภูมิแพ้จะไปกระตุ้นให้ระบบทางเดินหายใจบวม ตีบแคบลง ทำให้หายใจเสียงดัง “วี้ด” หอบ แน่นหน้าอก ซึ่งอาจเกิดในช่วงกลางคืน ตอนออกกำลังกาย หรือตอนเป็นหวัดได้ แต่โรคนี้อาจเกิดมาจากสาเหตุอื่นได้ด้วยเช่นกัน
เยื่อบุจมูกอักเสบ ทำให้มีอาการ จาม คัน คัดจมูก มีน้ำมูกใส อาการจะเป็นแบบเรื้อรัง เป็นได้ตลอดทั้งปีหรือเป็นในช่วงฤดูฝน
ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง จะมีผื่น คัน ผิวหนังแดง มักเป็นเรื้อรัง ส่วนใหญ่พบในเด็กเล็ก และอาการจะเกิดขึ้นเมื่อถูกกระตุ้น เช่น ร้อนเหงื่อออก แพ้อาหาร
ผื่นลมพิษ มีอาการคัน บวม ผื่นขึ้นนูนหนา เกิดจากการแพ้ยาและอาหารบางชนิด หรือเกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรียบางชนิด
แพ้อาหาร เกิดจากปฏิกิริยาแพ้โปรตีนในอาหาร อาการแพ้เกิดได้หลายระบบ เช่น ระบบทางเดินอาหารจะปวดท้อง อาเจียน ท้องเสีย ถ่ายมีมูกปนเลือด ระบบผิวหนังจะมีผื่นขึ้น ลมพิษ ระบบทางเดินหายใจจะเป็นหอบ คัดจมูก มีน้ำมูกเรื้อรัง
เยื่อบุตาอักเสบ มีอาการแสบตา คันตา น้ำตาไหล ขยี้ตาบ่อย ขอบตาคล้ำ มักพบบ่อยร่วมกับอาการเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบ

เด็กนอนกรน…อาจเกิดจากภูมิแพ้

ปัญหาเด็กนอนกรนเกิดขึ้นได้จากโรคภูมิแพ้เช่นกัน เมื่อระบบทางเดินหายใจติดเชื้อบ่อยๆ ทำให้ต่อมทอนซิลและต่อมอะดีนอยด์ที่อยู่หลังโพรงจมูกอักเสบเรื้อรังและโตขึ้น อุดทางเดินหายใจส่วนบน เวลานอนจึงมีเสียงกรนหรือเสียงหายใจดัง ถ้ามีอาการมากอาจทำให้หยุดหายใจเป็นช่วงๆ เป็นอันตรายกับลูกน้อยได้

รักษาภูมิแพ้ได้ยังไงบ้าง

เลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ เราต้องสังเกตสาเหตุของการเกิดภูมิแพ้ก่อนว่าเกิดจากอะไร อาจเกิดจากฝุ่น ไรฝุ่น ขนสัตว์หรือการทานอาหารต่างๆ หากทราบแล้วว่าเกิดจากอะไร การเลี่ยงสาเหตุภูมิแพ้ก็เป็นวิธีป้องกันไม่ให้เกิดภูมิแพ้ได้

ใช้ยาสม่ำเสมอและทำตามคำแนะนำหมอ เมื่อหมอให้ยารักษาภูมิแพ้มาแล้วควรทานให้ครบตามหมอสั่ง หากต้องล้างจมูกด้วยน้ำเกลือและพ่นจมูกด้วยยาพ่นแล้วควรทำให้ถูกขั้นตอน เพื่อการรักษาที่ได้ผลและดีที่สุด

ดูแลสุขภาพกายให้แข็งแรงเสมอ วิธีการดูแลสุขภาพง่ายๆ คือการทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และที่สำคัญหลีกเลี่ยงสารที่ก่อภูมิแพ้ เพียงเท่านี้ก็ลดโอกาสในการเกิดภูมิแพ้ได้แล้ว

ภูมิแพ้ป้องกันได้ด้วยวัคซีน

วัคซีนเป็นอีกวิธีการรักษาโรคภูมิแพ้ได้เช่นกัน โดยวัคซีนสามารถรักษาโรคภูมิแพ้ได้ถึง 2 โรคคือ ภูมิแพ้อากาศ และโรคหืด หมอจะฉีดสารก่อภูมิแพ้ชนิดที่แพ้ให้กับผู้ป่วย และจะเพิ่มปริมาณสารก่อภูมิแพ้ทีละน้อย เพื่อให้ร่างกายลดการตอบสนองต่อภูมิแพ้ โดยจะต้องฉีดทุกสัปดาห์ต่อเนื่องกันอย่างน้อย 3 – 5 ปี

ศ.พญ. จรุงจิตร์ งามไพบูลย์

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกัน

ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 2

เมื่อลูกรักเป็นภูมิแพ้...พ่อแม่ต้องทำไง