มะเร็งลำไส้ใหญ่ โรคร้ายที่พบได้มากเป็นอันดับ 3 ในเพศชาย และเป็นอันดับ 5 ในเพศหญิง โดยมีสาเหตุหลักๆ มาจากการใช้ชีวิตประจำวันของตัวเราเองนั่นแหละ โดยเฉพาะพฤติกรรมการกินอาหารที่ผิดสัดส่วน กินแต่เนื้อสัตว์สีแดง ไม่มีผักและผลไม้ ดื่มน้ำน้อย ไม่ออกกำลังกาย ปล่อยให้ท้องผูก ดื่มเหล้าและสูบบุหรี่จัด ใครที่มีพฤติกรรมเหล่านี้แม้เพียงข้อสองข้อ…มะเร็งลำไส้ใหญ่วนอยู่รอบตัวคุณใกล้เวอร์!

เริ่มจากติ่งเนื้อในลำไส้ใหญ่ ตัดได้ไว…โอกาสหายสูง!

มาทำความเข้าใจกลไกการเกิดโรคมะเร็งสำไส้ใหญ่และทวารหนักกันก่อนว่า เป็นโรคที่เกิดจากการเจริญเติบโตที่ผิดปกติของเซลล์เยื่อบุลำไส้ใหญ่ พัฒนาไปจนเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ในที่สุด หากเราสามารถตรวจพบอาการผิดปกตินี้ได้ตั้งแต่การเป็นติ่งเนื้อและสามารถตัดออกไปได้ทัน! ก็จะทำลายโอกาสการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ ซึ่งจากข้อมูลทางทฤษฎีพบว่าติ่งเนื้อขนาด 1 ซม.จะใช้เวลานานถึง 10 ปีในการพัฒนากลายเป็นมะเร็ง ผู้ป่วยส่วนใหญ่จึงมาในอาการมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะลุกลาม

การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy) เป็นการส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่ตลอดความยาวโดยตรง เพื่อให้เห็นภาพภายในลำไส้ใหญ่และทวารหนักทั้งหมด โดยสามารถตัดเอาติ่งเนื้อที่เสี่ยงกลายเป็นมะเร็งออกไปได้ เป็นวิธีตรวจที่แม่นยำที่สุด

อาการเสี่ยงเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่

พบอาการเปลี่ยนแปลงของระบบขับถ่าย ท้องเสียสลับท้องผูก
อุจจาระมีขนาดเล็กลง
พบเลือดหรือมูกออกทางทวารหนัก หรือปนมากับอุจจาระ
อึดอัดแน่นท้อง ปวดท้อง ท้องอืด มีอาการเกร็งคล้ายเป็นตะคริวในท้อง
มีอาการเกิดจากลำไส้อุดตัน เช่น มีไข้ ไม่ถ่าย ไม่ผายลม ท้องอืด
ซีสต์ โลหิตจางโดยไม่ทราบสาเหตุ
เบื่ออาหาร รู้สึกอ่อนเพลียผิดปกติ
น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
คลำพบก้อนบริเวณท้อง

รักษาตามระยะ ป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่ลุกลาม

การรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่แต่ละระยะ ยังมีความแตกต่างกันไปตามระดับความรุนแรงของโรค แบ่งออกตามระยะโรค ดังนี้

ระยะที่ 0 เซลล์มะเร็งที่เป็นเพียงติ่งเนื้อ ซึ่งสามารถตรวจพบได้จากการส่องกล้อง (Colonoscopy) สามารถตัดออกผ่านทางกล้องไปได้ ตั้งแต่ก่อนการเป็นมะเร็งหรือเกือบเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีโอกาสหายขาด 100%
ระยะที 1 เซลล์มะเร็งระยะเติบโตขึ้น เริ่มฝังในชั้นผนังของลำไส้ใหญ่และทวารหนัก โดยยังไม่กระจายไปสู่เนื้อเยื่อข้างเคียงหรือต่อมน้ำเหลือง ต้องรักษาด้วยการผ่าตัด หรือ Curative resection เป็นการผ่าตัดลำไส้ใหญ่ส่วนที่ดีมาต่อกัน ทั้งยังเป็นเทคนิคที่ใช้ผ่าตัดในมะเร็งทวารหนักร่วมด้วยได้
ระยะที 2 เซลล์มะเร็งแพร่กระจายผ่านผนังลำไส้ใหญ่ หรือทวารหนักไปสู่เนื้อเยื่อใกล้เคียง แต่ยังไม่กระจายถึงต่อมน้ำเหลือง สามารถใช้การผ่าตัดแบบ Curative resection เป็นการรักษาหลักเช่นเดียวกับระยะที 1
ระยะที 3 เซลล์มะเร็งแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง แต่ยังไม่ลุกลามไปยังอวัยวะอื่น รักษาโดยการผ่าตัดแบบ Curative resection ร่วมกับเคมีบำบัดหลังผ่าตัด (ซึ่งมีทั้งชนิดรับประทานและชนิดฉีด) ในกรณีที่เป็นมะเร็งทวารหนักอาจมีการรักษาด้วยการฉายแสงร่วมด้วย
ระยะที 4 มะเร็งแพร่กระจายลุกลามไปยังอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย เช่น ตับ, ปอด หากก้อนมะเร็งที่ลุกลามไปที่ตับหรือปอดสามารถตัดออกได้ แพทย์จะทำการผ่าตัดมะเร็งที่ลำไส้ใหญ่หรือทวารหนักออก พร้อมผ่าตัดมะเร็งที่ลุกลามไปยังตับหรือปอดออกด้วย แล้วจึงให้ยาเคมีบำบัดต่อไป

ปัจจุบันยังมีเทคนิคการผ่าตัดมะเร็งลำไส้ใหญ่ผ่านทางกล้อง (Laparoscopic Colectomy) ที่ช่วยลดความเสี่ยงหลังผ่าตัด ช่วยลดอัตราการเสียเลือด ตลอดจนขนาดของรอยแผล ที่มีขนาดเล็กเพียง 0.5-1 ซม. โดยยังคงประสิทธิภาพในการผ่าตัดลำไส้ส่วนที่เป็นมะเร็งออกพร้อมต่อมน้ำเหลืองในบริเวณที่เป็นมะเร็งได้ แต่สิ่งที่ดีและมีประสิทธิภาพที่สุดในชีวิตอาจเป็นการป้องกันไม่ให้ตนเองและคนที่รักต้องเลื่อนสเตตัสไปเป็นผู้ป่วย..มะเร็งลำไส้ใหญ่

นพ. บุรินทร์ อาวพิทยา

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์ลำไส้ใหญ่และทวารหนัก

ศูนย์โรคลำไส้ใหญ่และทวารหนัก (ผ่าตัดลำไส้และอื่นๆ) โรงพยาบาลพญาไท 1

มะเร็งลำไส้ใหญ่...โรคร้ายที่เกิดจากการใช้ชีวิตผิดๆ ของเราเอง