มะเร็งช่องปาก เป็นโรคที่เกิดขึ้นได้ หากคุณละเลย! สุขภาพช่องปาก ดังนั้นเราจึงควรดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกวิธีเพื่อหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ แต่หากมีโรคเกิดขึ้นก็ต้องรีบรักษา ซึ่งคำถามหนึ่งที่มักมาพร้อมกันคือ หลังจากรักษาแล้วสามารถผ่าตัดตกแต่งรูปปากให้กลับมาดูดีได้จริงหรือไม่! มาพบกับคำตอบ ที่ ศ.นพ.ศุภกร โรจนนินทร์ ศัลยแพทย์หัวหน้าศูนย์เต้านม และศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางศัลยศาสตร์มะเร็งวิทยา และศัลยกรรม ศีรษะ คอ และเต้านม จะเล่าให้ฟัง

มะเร็งช่องปาก หากย้อนกลับไปเมื่อประมาณ 20 ปีที่แล้ว นับเป็นมะเร็งอันดับต้นๆ อีกชนิดหนึ่งที่พบมากทั้งผู้หญิงและผู้ชาย และโดยเฉพาะผู้หญิงไทยจะเป็นโรคนี้ค่อนข้างมาก เนื่องจากในอดีตยังนิยมเคี้ยวหมาก สุขภาพปากไม่ดีพอ ส่วนผู้ชายมักจะมีที่มาจากการสูบบุหรี่ ดื่มสุรา สำหรับในปัจจุบันมีการรณรงค์เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพช่องปากมากขึ้น จึงทำให้ประชาชนใส่ใจการดูแลช่องปากได้ดีกว่าในอดีต

ปัจจัยที่มีความเกี่ยวข้องกับการเกิดเป็นมะเร็งช่องปาก ได้แก่

การติดเชื้อไวรัสบางชนิด เช่น HPV (Human papilloma virus) ซึ่งเป็นไวรัสชนิดเดียวกับที่เป็นสาเหตุการเกิดโรคมะเร็งปากมดลูก ซึ่งในกรณีนี้มีที่มาจากการมีเพศสัมพันธ์โดยใช้ปาก (Oral sex)
การสูบบุหรี่ เป็นปัจจัยที่สำคัญ ซึ่งส่งผลให้ผู้ที่สูบบุหรี่มีโอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งช่องปากได้มากกว่าคนปกติถึงสองเท่า
การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
มีการอักเสบของช่องปากบ่อยๆ
ใส่ฟันปลอมที่ไม่พอดี

อาการมะเร็งช่องปากเป็นเช่นไร?

อวัยวะทุกอย่างของช่องปาก สามารถเป็นมะเร็งได้ทุกส่วน อาการส่วนใหญ่ของมะเร็งในช่องปากพบได้หลายลักษณะ ซึ่งอาจสังเกตได้จากการมีฝ้าขาวๆ ที่บริเวณใต้ลิ้น เหงือก พื้นช่องปาก เมื่อเป็นนานๆ รอยฝ้านั้นจะนูนขึ้น หรือพบก้อน และมีแผล เช่น

กรณีเกิดแผลของโรคมะเร็งช่องปาก มีลักษณะคล้ายอาการร้อน แต่จะมีความแตกต่างอย่างชัดเจน คือ ลักษณะแผลร้อนในทั่วไปจะเป็นไม่นานก็หาย แต่กรณีของแผลที่เป็นมะเร็งจะมีอาการมากกว่า 1 เดือน และไม่หาย แต่ไม่เจ็บปวดมากนัก และอาการก็จะพัฒนาต่อเนื่องตามระยะของโรค
กรณีเกิดแผลเรื้อรังแต่ไม่เจ็บ โดยลักษณะของแผลจะที่พบมีลักษณะดังนี้
– แผลเรื้อรังที่ลงลึกมักมีลักษณะเป็นแผลที่มีขอบแข็ง
– มีลักษณะเหมือนหงอนไก่ ดอกกะหล่ำ
– ผลมีลักษณะคล้ายแผลที่ลงลึกขอบแผลแข็ง ร่วมกับการมีรูปแบบเหมือนหงอนไก่ หรือดอกกะหล่ำ

การตรวจรักษามะเร็งช่องปาก

มะเร็งช่องปาก สามารถตรวจวินิจฉัยเบื้องต้นได้จากการตรวจร่างกายโดยแพทย์ ทันตแพทย์ และตรวจเพิ่มเติมด้วยการเอกซเรย์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) การส่องกล้อง และการตรวจยืนยันด้วยการตัดชิ้นเนื้อตรวจพิสูจน์

โดยส่วนใหญ่มะเร็งช่องปาก เกิดมาจากเซลล์เยื่อบุผิวชนิด Squamous cell carcinoma มะเร็งช่องปากในบางรายอาจกัดลึกทะลุออกมายังบริเวณผิวหน้า มะเร็งชนิดนี้มีการกระจายตัวได้ช้า แต่โตเร็ว หากปล่อยทิ้งไว้เพียง 1 เดือน ขนาดสามารถใหญ่ขึ้นได้เป็น 2 เท่า และมะเร็งช่องปากเป็นมะเร็งที่กัดลึกไปยังส่วนอื่น เหงือก กราม ทั้งสามารถลุกลามไปยังต่อมน้ำเหลืองที่คอได้อีกด้วย

การรักษามะเร็งช่องปาก

วิธีการรักษามะเร็งช่องปาก จะใช้การผ่าตัดเป็นวิธีรักษาหลัก โดยคำนึงถึงการรักษาที่สามารถตัดเนื้องอกได้หมดแบบครอบคลุมทั้งในด้านความกว้าง ความลึก และอาจต้องเลาะต่อมน้ำเหลืองที่เกี่ยวข้องออก หรือร่วมกับการฉายรังสีรักษา ขึ้นอยู่กับระยะและความรุนแรงของมะเร็ง หรือในบางกรณีเมื่อผ่าตัดรักษาแล้วอาจต้องผ่าตัดเสริม เพื่อช่วยให้คนไข้สามารถกลับมาใช้ชีวิตในสังคมและมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้อีกครั้ง สำหรับการรักษามะเร็งช่องปาก มีข้อจำกัดที่สำคัญประการหนึ่ง คือ กรณีมีการลุกลามมากเกินไปจนกระทั่งไม่สามารถรักษาต่อมน้ำเหลืองได้

การดูแลตนเองกับเรื่องของมะเร็งช่องปาก

สิ่งที่จะสามารถช่วยดูแลก่อนจะเกิดมะเร็งช่องปาก หรือสามารถพบได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น คือ หมั่นดูแล ใส่ใจสุขอนามัยช่องปากของตนเองเป็นประจำทุกวัน หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ จัดตารางสุขภาพให้ตนเองพบทันตแพทย์ เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากทุก6 เดือน หรือทุกครั้งที่พบความผิดปกติในช่องปาก

มะเร็งช่องปาก (น่ากลัว) เพราะโตเร็ว อาจทะลุสู่ผิวหน้าถ้าไม่รักษา