ไข้หวัดใหญ่

ไข้หวัดใหญ่ แค่ได้ยินชื่อก็รับรู้ได้ถึงความรุนแรง ปกติแค่เกิดกับคนอายุน้อยๆ หรือวัยทำงาน ยังแย่กันเป็นอาทิตย์ แล้วนี่เกิดกับ “ผู้สูงวัย” ที่ได้ชื่อว่าอยู่ในวัยที่ภูมิร่างกายต่ำ ย่อมต้องน่าเป็นห่วง

“ไข้หวัด” VS “ไข้หวัดใหญ่” ต่างกันอย่างไร
ความจริงแล้วลักษณะอาการต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นไข้ ปวดเมื่อยเนื้อตัว ปวดหัว หรือไอจาม ดูแล้วอาจเหมือนเป็นแค่ไข้หวัดธรรมดา แต่ถ้าเราสังเกตดีๆ จะเห็นว่าอาการเหล่านี้นั่นต่างกัน เพราะอาการไข้หวัดใหญ่มักจะรุนแรงกว่า

อาการ	ไข้หวัด	ไข้หวัดใหญ่
ไข้	ไม่สูงในผู้ใหญ่ เด็กอาจจะมีไข้	ไข้สูง 38-40 องศา เป็นเวลา 3-4 วัน
ปวดศีรษะ	พบน้อย	ปวดศีรษะมาก
ปวดตามตัว	เล็กน้อย	พบบ่อยและปวดมาก
อ่อนแรง	เล็กน้อย	พบได้นาน 2-3 สัปดาห์
อ่อนเพลีย	ไม่พบ	พบมาก
คัดจมูก	พบบ่อย	พบเป็นบางครั้ง
จาม	พบบ่อย	พบเป็นบางครั้ง
เจ็บคอ	พบบ่อย	พบเป็นบางครั้ง
ไอ แน่นหน้าอก	ไอไม่มาก ไอแห้งๆ	พบบ่อย บางครั้งเป็นรุนแรง
โรคแทรกซ้อน	ไซนัสอักเสบ และหูชั้นกลางอักเสบ	หลอดลมอักเสบ และปอดบวม
การป้องกัน	ไม่มี	ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่
การรักษา	รักษาตามอาการ	ภายใน 24-48 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ

รุนแรงแค่ไหน? เมื่อ “ไข้หวัดใหญ่” เล่นงานผู้สูงอายุ
โรคนี้จะมีระยะฟักตัวเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 2 วัน ซึ่งสังเกตว่าผู้ป่วยจะอ่อนเพลียอย่างเห็นได้ชัด และเมื่อโรคนี้เกิดกับผู้สูงวัย ก็มีโอกาสที่จะเกิดอาการรุนแรงได้ เนื่องจากด้วยอายุแล้วทำให้ผู้สูงอายุมีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ รวมถึงมีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนได้สูง บางรายพบว่ามีการอักเสบของเยื่อหุ้มหัวใจ มีอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อย หอบ หรืออาจรุนแรงถึงขั้นเยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาจเริ่มจากปวดศีรษะ มีอาการซึมลง หมดสติ ระบบหายใจอาจจะมีอาการของโรคปอดบวม หอบเหนื่อยจนหัวใจวายได้เลยเหมือนกัน เพราะฉะนั้นการหาวิธีป้องกันอย่างการฉีดวัคซีนดูจะเป็นทางเลือกที่น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว

“วัคซีนไข้หวัดใหญ่” ทำไม? ควรฉีดทุกปี
วัคซีนไข้หวัดใหญ่นั้นทำมาจากไข่ไก่ โดยเอาเชื้อไวรัสฉีดเข้าไปในลูกไก่ที่ยังอยู่ในไข่ ให้ไก่ป่วย และดูดเอาภูมิต้านทานออกมา เอาเชื้อที่ตายแล้วมาทำวัคซีน ซึ่งปกติในวัคซีนหนึ่งตัวก็จะมีอยู่ 3-4 สายพันธุ์ เช่น A2B1 หรือ A2B2 ซึ่งถ้าปีนี้เราฉีดไปแล้ว ภูมินั้นก็จะไม่หาย พอฉีดเติมไปเรื่อยๆ ภูมิของเราก็จะมีหลายสายพันธุ์ ซึ่งถ้าเกิดการระบาดตรงกับสายพันธุ์ที่เราฉีดไว้ ก็จะป้องกันได้ หรือถึงไม่ตรงก็อาจจะช่วยบรรเทาความรุนแรงลงได้ ซึ่งวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่ควรฉีดก็คือสายพันธุ์ที่รุนแรง อย่าง H5N1 ที่เรียกกันว่าไข้หวัดนก เมื่อเรามีเชื้อไข้หวัดใหญ่อยู่ในตัว แล้วเกิดติดเชื้อไข้หวัดนกเข้าไปผสมกันด้วยแล้ว การติดเชื้อนี้เพียงแค่ 2-3 วันก็ลงปอด และ 30% อาจถึงเสียชีวิตได้ องค์กรอนามัยโลกจึงรณรงค์ให้ทุกคนฉีดกันไว้ก่อน เพื่อที่เมื่อเกิดการระบาดของสายพันธุ์ที่รุนแรงจะได้ไม่แพร่กระจายอย่างรวดเร็ว

เวลาไหน…เหมาะกับการ “ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่” มากที่สุด
ในปีหนึ่งจะมีไข้หวัดใหญ่แพร่กระจาย 2 รอบ จะมีรอบเดือนเมษายน วัคซีนสายพันธุ์ซีกโลกใต้ วัคซีนนี้จะวางขายไป 6 เดือน หลังจากนั้นจะเป็นวัคซีนสายพันธุ์จากซีกโลกเหนือ แถบยุโรป อเมริกา จีน ซึ่งสายพันธุ์เหล่านี้องค์กรอนามัยโลกจะเป็นคนกำหนดเชื้อที่จะนำมาใช้ทำวัคซีนโดยใช้ระบาดวิทยา เลือกเชื้อ 3-4 สายพันธุ์ที่มีการระบาดในช่วงปีนั้นมาผลิตวัคซีน แต่จะฉีดสายพันธุ์เหนือหรือใต้นั้น นพ.ธนารักษ์ สถาพรวรศักดิ์ บอกว่าสามารถฉีดสายพันธุ์ใดก็ได้ แต่แนะนำว่า “ให้เลือกสายพันธุ์ใต้ เพราะจากตามสถิติแล้ว มันตรงกับคนไทยมากกว่า และควรฉีดช่วงสงกรานต์ทุกปี เพราะวัคซีนจะออกช่วงเดือนเมษายน” ซึ่งโดยปกติแล้วคุณหมอบอกว่ากว่าภูมิต้านทานจะขึ้นก็ใช้เวลาประมาณ 2 อาทิตย์ เพราะฉะนั้นถ้าฉีดช่วงสงกรานต์ก่อนเข้าฤดูฝน ก็จะเป็นการดักก่อนเข้าฤดูฝน ซึ่งสามารถฉีดได้ทั้งแบบ 3 หรือ 4 สายพันธุ์ก็ได้

ศูนย์วัคซีน ศูนย์อายุรกรรม
โรงพยาบาลพญาไท 2
โทร 02-617-2444 ต่อ 4104, 4106

“ไข้หวัดใหญ่” เมื่อเกิดกับ “ผู้สูงวัย” ทำไม? ยิ่งต้องระวัง