โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (Gestational diabetes) มีผลกระทบต่อแม่และทารกในครรภ์ เรื่องของ “อาหารการกิน” จึงถือว่าเป็นสิ่งสำคัญ โดยหญิงตั้งครรภ์ควรได้รับพลังงานวันละ 30-35 แคลอรีต่อน้ำหนักตัวต่อวัน (น้ำหนักตัวก่อนการตั้งครรภ์) และเพิ่มพลังงานสำหรับทารก 300 แคลอรี ซึ่งตัวอย่างเมนูอาหารสำหรับผู้ที่ต้องการพลังงาน 1,800 กิโลแคลอรี มีดังนี้

สัดส่วนอาหารที่เหมาะสมใน 1 วัน

มื้อ	นม	ผลไม้	ผัก	ข้าว	เนื้อสัตว์	ไขมัน
ทั้งวัน	2	3	3	7.5	8	6
เช้า	–	–	1	2	2	2
ว่างเช้า	–	1	–	–	–	–
กลางวัน	–	1	1	2.5	3	2
บ่าย	1	–	–	1	–	–
เย็น	–	1	1	2	3	2
ก่อนนอน	1	–	–	–	–	–

ตัวอย่างอาหารในแต่ละมื้อ

อาหารมื้อเช้า เช่น ข้าวต้มเครื่องไก่

ข้าวต้ม	4	ทัพพี
เนื้อไก่	4	ช้อนโต๊ะ
เห็ดหอม	¼	ถ้วยตวง
แครอท	¼	ถ้วยตวง
กระเทียมเจียว	2	ช้อนชา

อาหารว่างเช้า เช่น แอปเปิ้ล 1 ลูกเล็ก

อาหารมื้อกลางวัน เช่น ข้าวหมูอบ แกงจืดเต้าหู้หมูสับ ผลไม้

ข้าวสวยกล้อง	2.5	ทัพพี
หมูอบ	3	ช้อนโต๊ะ
คะน้า	¼	ถ้วยตวง
แครอท	¼	ถ้วยตวง
น้ำมันพืช	2	ช้อนชา
เต้าหู้อ่อน	⅔	หลอด
เนื้อหมู	1	ช้อนโต๊ะ
ผักกาดขาว	½	ถ้วยตวง
ฝรั่ง	½	ลูก

อาหารว่างบ่าย เช่น นมจืด 1 แก้ว (240 มิลลิลิตร) และแครกเกอร์ 4 ชิ้นเล็ก

อาหารมื้อเย็น เช่น ข้าวสวย แกงเลียงกุ้ง+ผักรวม ไข่เจียว ผลไม้

ข้าวสวย	2	ทัพพี
บวบ	¼	ถ้วยตวง
ตำลึง	¼	ถ้วยตวง
ข้าวโพดอ่อน	¼	ถ้วยตวง
กุ้ง	8	ตัวขนาด 2 นิ้ว
ไข่	1	ฟอง
น้ำมันพืช	2	ช้อนชา
แก้วมังกร	8	ชิ้นพอคำ

อาหารก่อนนอน เช่น นมจืด 1 แก้ว (240 มิลลิลิตร)

ฉลาดเลือก คือ..รู้จักดัชนีน้ำตาลในอาหาร หรือ glycemic index (GI) ควรเลือกชนิดของคาร์โบไฮเดรตที่มีค่า GI ต่ำ ซึ่งจะส่งผลให้การดูดซึมระดับน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือดเป็นไปอย่างช้าๆ ไม่รู้สึกหิวบ่อย

GI	ต่ำ	ปานกลาง	สูง
ข้าว-แป้ง	วุ้นเส้น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ข้าวโอ๊ต	บะหมี่ ข้าวโพด มันเทศ เส้นก๋วยเตี๋ยว	ข้าวเหนียว ข้าวขาว คอร์นเฟลก เฟรนช์ฟรายด์ ขนมปังขาว ฟักทอง
ผลไม้	ฝรั่ง แก้วมังกร แอปเปิล	มะละกอ กีวี แคนตาลูป สับปะรด	แตงโม อินทผลัม
นม	โยเกิร์ตใช้น้ำตาลเทียม นมพร่องมันเนย

ฉลาดนับ คือ..รู้จักการนับคาร์บ เพื่อให้เลือกทานอาหารในปริมาณเหมาะสม อาหารกลุ่มที่มีคาร์โบไฮเดรต ได้แก่ ข้าวแป้ง ผลไม้ ผัก และนม โดย 1 คาร์บของแต่ละกลุ่มจะเทียบเท่ากับอาหาร ดังนี้

ข้าว-แป้ง 1 คาร์บ

ข้าวสวย 1 ทัพพี
ขนมปัง 1 แผ่น
บะหมี่ ⅔ ก่อน
ข้าวโพด ½ ฟัก
วุ้นเส้น 1 ทัพพี
แครกเกอร์ 4-5 ชิ้น
ฟักทอง 2 ทัพพี
ขนมจีน 1 จับ
เส้นใหญ่ 1 ทัพพี
มันฝรั่ง ½ ลูก
ซาหริ่ม 1 ทัพพี
มะกะโรนี ⅔ ถ้วย

นม 1 คาร์บ

นมจืด 240 มิลลิลิตร
นมผง 4 ช้อนโต๊ะ
โยเกิร์ต 1 ถ้วย

ผัก 1 คาร์บ

ผักที่มีแป้งมาก 3 ทัพพี : ถั่วฝักยาว ดอกแค แครอท เห็ดฟาง หน่อไม้ ถั่วงอก ผักกระเฉด ผักคะน้า บร็อคโคลี มะละกอดิบ หอมใหญ่

ผลไม้ 1 คาร์บ

ส้ม 1 ผล
ฝรั่ง 1 ผล
กล้วยน้ำว้า 1 ผล
แอปเปิ้ล 1 ผล
กีวี 1 ผล
มะม่วงสุก ½ ผลกลาง
แคนตาลูป 8 ชิ้นพอคำ
แตงโม 8 ชิ้นพอคำ
มะม่วงดิบ ½ ผลใหญ่
ลองกอง 8-9 ผล
เงาะ 4 ผลใหญ่
แก้วมังกร 8 ชิ้นพอคำ
สับปะรด 8 ชิ้นพอคำ
มะละกอ 8 ชิ้นพอคำ
ส้มโอ 2 กลีบใหญ่
น้ำแอปเปิ้ล 120 มิลลิลิตร
น้ำส้ม 120 มิลลิลิตร
น้ำฝรั่ง 120 มิลลิลิตร
น้ำองุ่น 80 มิลลิลิตร

ฉลาดทาน คือ..รู้จักหลักการทานอาหารสำหรับหญิงตั้งครรภ์ที่เป็นเบาหวาน

พลังงานเพียงพอ และปริมาณคาร์โบไฮเดรตพอดีกับความต้องการร่างกาย หรืออินซูลิน
ทานวันละ 4 มื้อ โดยมี 3 มื้อหลัก+มื้อว่าง 2-3 มื้อ และไม่ทานจุกจิก
ควบคุมปริมาณอาหารแต่ละมื้อให้ใกล้เคียงกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคาร์โบไฮเดรต
ทานอาหารครบ 5 หมู่ ได้แก่ ข้าว แป้ง เนื้อสัตว์ ไขมัน ผัก ผลไม้
เลือกผลไม้สดชนิดหวานน้อย (ค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ) ปริมาณ 2-3 ส่วน/วัน โดยแบ่งทานในแต่ละมื้อ
หลีกเลี่ยงขนมหวาน น้ำหวาน ไอศกรีม ผลไม้แห้ง น้ำผลไม้ น้ำอัดลม นมรสหวาน นมเปรี้ยว
เลือกทานอาหารประเภทโปรตีนให้เพียงพอ โดยเลือกทานโปรตีนคุณภาพดี เช่น ไข่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เต้าหู้ นม
สารอาหารสำคัญที่หญิงตั้งครรภ์ควรได้รับให้เพียงพอ ได้แก่ แคลเซียม ซึ่งพบได้ในอาหารประเภทนม ปลาเล็กปลาน้อย ผักใบเขียว และธาตุเหล็ก ซึ่งพบได้ในอาหารประเภทเนื้อแดง เลือด เครื่องในสัตว์
งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด

เอกสารอ้างอิง:

1. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2560

2. รุจิรา สัมมะสุต. หลักการปฏิบัติด้านโภชนบำบัด. พิมพ์ครั้งที่3. ปราจีนบุรี: สุพัตราการพิมพ์, 2552

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
หน่วยโภชนบำบัด โรงพยาบาลพญาไท 2
โทรศัพท์ 02-617-2444 ต่อ 3130 (8.00-18.00 น.)

เมื่อเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ควรทานอาหารอะไรดี?