ต้อกระจก โรคตายอดฮิตที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และยังเป็นโรคตาที่ก่อให้เกิดการสูญเสียการมองเห็นได้มากที่สุด แม้ว่า “ต้อกระจก” จะเป็นโรคที่อันตราย แต่ก็สามารถรักษาให้หายได้..หากผู้ป่วยมาพบแพทย์ได้ทันเวลา ก่อนระยะโรครุนแรง

ต้อกระจก..เกิดขึ้นได้ยังไงกันนะ?

ต้อกระจกเกิดจากการที่เลนส์ตาธรรมชาติที่อยู่ในตาของคนเรา ซึ่งโดยปกติจะมีสีใส แต่เมื่อทำหน้าที่รับแสงไปนานๆ จะเกิดการขุ่นขึ้น สีแก่ขึ้น จนกลายเป็นสีเหลือง สีชา และเกิดเม็ดต้อขึ้นในตา สาเหตุสำคัญที่ทำให้เลนส์ตาเสื่อมสภาพก็คือ การมีอายุมากขึ้น ตาได้รับแสงมานาน และเกิดจากกรรมพันธุ์

คนทำงานกลางแจ้ง…กลุ่มเสี่ยง “ต้อกระจก”

โดยส่วนใหญ่คนไข้มักจะมาพบแพทย์ด้วยอาการตามัว หรือรู้สึกว่าแสงสะท้อนแล้วมีอาการแพ้แสง แต่มักจะไม่มีอาการปวดเพราะต้อจะเป็นเหมือนฝ้าหรือม่านที่ไปบดบังการมองเห็น พบบ่อยในคนไข้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป โดยเฉพาะคนที่ทำงานกลางแจ้ง ทำการเกษตร คนที่ใช้สายตาทำงานกับแสงเยอะ และมักจะเป็นทั้ง 2 ข้างพร้อมๆ กัน

เลนส์ตา คือ จุดโฟกัส..การมองเห็น

เลนส์ตาประกอบด้วยโปรตีน เมื่ออายุมากขึ้น ดวงตาโดนแดดมากๆ โปรตีนจึงเสื่อมสภาพตามไปด้วย ทำให้ตาไม่ใส กลายเป็นสีขุ่น การมองเห็นของคนไข้จะพร่ามัว โดยปกติเลนส์ตาจะมีหน้าที่โฟกัสแสงที่เข้ามาไปยังจุดรับภาพข้างหลัง แต่เมื่อตาขุ่นขึ้นก็จะบดบังการมองเห็น สายตาเปลี่ยน และการโฟกัสไม่ดีเหมือนที่เคยเป็น อาการมัวจะค่อยๆ มัวมากขึ้นเรื่อยๆ แต่หากปล่อยไว้ให้ต้อกระจกเข้มมากจนสุก อาจจะทำให้สูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร

อาการแบบนี้…อาจเสี่ยง “ต้อกระจก”

ผู้สูงอายุที่มีอาการตามัวแล้วไปเปลี่ยนแว่นแต่สายตาไม่ดีขึ้น ถ้ามองแล้วภาพไม่ชัดเต็มที่หรือตามัวเกินไป แนะนำให้มาพบแพทย์ เพราะโดยปกติคนที่อายุมากสายตามักจะนิ่งแล้ว ถ้ามีการเปลี่ยนแปลงไปมากอาจเป็นข้อบ่งชี้ของการเกิดโรคตา หากปล่อยทิ้งไว้จะมัวมากขึ้นเรื่อยๆ หรือปล่อยไว้จนต้อกระจกสุก อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนคือเป็นต้อหินหรือมีความดันตาขึ้นได้ ทำให้คนไข้มีอาการปวดเฉียบพลัน ดังนั้นหากพบว่ามีอาการตามัว คล้ายจะเป็นต้อกระจก ควรรีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและทำการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ

ต้อกระจกรักษาได้ด้วยการผ่าตัด

ส่วนใหญ่การรักษาถ้าจะให้หายและเลนส์ตากลับมาใสเหมือนเดิม แพทย์แนะนำให้ผ่าตัดเอาต้อออกหรือเรียกว่าการ ‘ลอกต้อ’ นั่นเอง เนื่องจากเลนส์ธรรมชาติเอาออกไปแล้วเราจึงต้องใส่เลนส์เทียมเข้าไป ซึ่งส่วนใหญ่ทำจากพลาสติก มีหน้าที่ในการช่วยโฟกัสแสงแทนเลนส์ธรรมชาติที่ลอกออกไป เมื่อเปลี่ยนครั้งหนึ่งแล้ว..ก็ไม่ต้องเปลี่ยนอีกตลอดชีวิต และหลังจากนั้นคนไข้ก็จะกลับมามองเห็นได้อย่างปกติ

การเตรียมตัวก่อนเข้าผ่าตัด

ขั้นแรกแพทย์ต้องตรวจอาการของต้อกระจกก่อน หากแนะนำให้ต้องผ่าตัดต้องมีการขยายม่านตาตรวจโดยละเอียดเพื่อเตรียมพร้อมในการผ่าตัด
วัดขนาดเลนส์เทียมที่ต้องใส่เข้าไปในการผ่าตัด
หากตรวจทุกอย่างเรียบร้อยแล้ว ต้องตรวจสุขภาพเพื่อตรวจเลือดและเอกซเรย์ว่าไม่มีโรคทางร่างกายอื่นๆ ที่จะมีผลในการผ่าตัดหรือไม่?
แพทย์แนะนำวิธีการระงับความเจ็บปวดระหว่างการผ่าตัด ซึ่งปกติแล้วมักจะใช้ยาชาเฉพาะบริเวณที่ตา ยกเว้นในคนไข้บางคนที่ไม่สามารถนอนนิ่งให้ความร่วมมือในการผ่าตัดได้จำเป็นจะต้องดมยาสลบ

ชนิดของเลนส์เทียมและการใช้งาน

เลนส์เทียมจะมีหลายระยะ คนไข้สามารถเลือกได้ตามฟังก์ชั่นการใช้งาน โดยปกติแพทย์จะสอบถามก่อนว่ากิจวัตรของคนไข้เป็นอย่างไร เพื่อที่จะแนะนำการเลือกระยะได้อย่างถูกต้อง

เลนส์ระยะเดียว จะมองชัดแค่ระยะเดียว เช่น มองไกลระยะเดียว แต่ใกล้มองไม่ได้ ต้องเสริมแว่น หรือมองใกล้ระยะเดียว มองไกลไม่ได้ หากต้องการเปลี่ยนระยะต้องใช้แว่นสายตาช่วย ข้อดี คือ ราคาถูก ความคมชัดสูงมากเพราะเน้นโฟกัสระยะเดียว แสงกระจายไม่เยอะ
เลนส์หลายระยะ สำหรับคนที่ไม่ชอบใส่แว่น และต้องการสายตาที่ใกล้เคียงกับสายตาธรรมชาติเหมือนตอนเป็นหนุ่มสาวมากที่สุด สามารถเลือกเลนส์ได้หลายระยะ เช่น เลนส์ 2 ระยะ ชัดทั้งระยะไกลและระยะใกล้ หรือ เลนส์ 3 ระยะ คือ ระยะไกล ระยะคอมพิวเตอร์ และระยะใกล้สำหรับอ่านหนังสือ ขึ้นอยู่กับกิจกรรมของคนไข้ว่าในชีวิตประจำวันใช้งานอะไรบ้าง ข้อดี คือ ลดการใช้แว่นได้ 90% แต่ในกรณีที่ต้องขับรถหรืออ่านหนังสือก็ควรใช้แว่นช่วย เนื่องจากเวลาขับรถจะมีปัญหาเรื่องแสงสะท้อนเพราะเลนส์มีหลายระยะ การใส่แว่นจะช่วยตัดแสงกระจายในตอนกลางคืน หากขับเฉพาะตอนกลางวันก็ไม่ต้องใช้แว่นก็ได้
เลนส์แก้สายตาเอียง (Toric Lens) ได้มีการออกแบบมาเพื่อแก้ไขสายตาเอียงโดยเฉพาะ ซึ่งจักษุแพทย์จะทำการวัดและคำนวณการจัดวางองศาที่เหมาะสมของเลนส์ที่ใส่ในตาแก่ผู้ป่วยเป็นรายบุคคล เพื่อให้มีความแม่นยำในการปรับสายตาที่สุด และเพื่อให้ผู้ป่วยได้กลับมาเห็นภาพที่คมชัดดังเดิม

ต้อกระจก...ความเสื่อมของเลนส์ตา ทำผู้สูงอายุสูญเสียการมองเห็น