การใช้ยาพ่นจมูกในผู้ป่วยโรคจมูกและไซนัสอักเสบถือว่าเป็นอีกวิธีการรักษาที่ให้ผลดี แต่เพราะโรคไซนัสอักเสบเป็นโรคเรื้อรัง ทำให้ผู้ป่วยต้องใช้ยาพ่นจมูกติดต่อกันเป็นเวลานาน จึงมักเกิดคำถามตามมาว่า “ใช้ยาพ่นจมูกไปนานๆ จะเป็นอันตรายหรือไม่” หรือ “ควรใช้ยาพ่นจมูกยังไงให้ถูกวิธี” และนี่…คือคำตอบของข้อข้องใจเหล่านั้น!
ยาพ่นจมูกกลุ่มสเตียรอยด์ คืออะไร?
ยาพ่นจมูกมีอยู่ด้วยกันหลายกลุ่ม แต่สำหรับยาพ่นจมูกที่เป็นมาตรฐานสำหรับโรคจมูกและไซนัส คือยาพ่นจมูกกลุ่มสเตียรอยด์ เพราะเป็นยาออกฤทธิ์เฉพาะที่ที่ให้ผลในการต้านการอักเสบได้ดีที่สุด เมื่อพ่นยาเข้าไปในโพรงจมูก ยาสเตียรอยด์จะผ่านเข้าไปในเซลล์และไปจับกับตัวรับสเตียรอยด์ มีผลต่อการสังเคราะห์โปรตีนที่ยับยั้งเซลล์และการหลั่งสารเคมี ซึ่งมีความเกี่ยวโยงกับการอักเสบ
คำแนะนำการใช้ “ยาพ่นจมูก”
- ถ้ามีน้ำมูกควรสั่งน้ำมูกออกก่อน หรือล้างจมูกด้วยน้ำเกลือให้เรียบร้อย
- เปิดฝาครอบและเขย่าขวดในแนวดิ่งทุกครั้งก่อนใช้ยา กรณีที่เพิ่งซื้อยาพ่นจมูกมาใหม่ ตั้งขวดยาให้ตรงแล้วลองกดให้ยาพ่นออกมาในอากาศเป็นละอองฝอย 2-3 ครั้ง เพื่อเป็นการกดไล่อากาศ
- วางนิ้วชี้และนิ้วกลางลงบนบริเวณไหล่ขวดยา และใช้นิ้วหัวแม่มือวางอยู่ที่ก้นขวด
- ค่อยๆ ใส่ส่วนปลายของยาพ่นจมูกเข้าไปในโพรงจมูก โดยให้ปลายชี้ไปทางหัวตาข้างเดียวกันกับรูจมูก ซึ่งการเอียงปลายยาพ่นจมูกก็เพื่อให้ยาไปสัมผัสกับเยื่อบุจมูกที่อยู่ด้านข้างของโพรงจมูกให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ และเพื่อป้องกันไม่ให้ยาพ่นจมูกเข้าไปที่ผนังกั้นช่องจมูกที่อยู่ตรงกลาง เพราะอาจเกิดผลข้างเคียง อย่าง ผนังกั้นช่องจมูกเป็นแผลและมีเลือดกำเดาไหลได้
- กดยาพ่นจมูกอย่างเร็วและแรงเพื่อให้ยากระจายออกมาเป็นลักษณะละอองฝอย
- ทำซ้ำขั้นตอนเดิมกับจมูกอีกข้าง กรณีที่แพทย์สั่งให้พ่นจมูกข้างละ 2 ครั้ง ควรพ่นจมูกข้างละ 1 ครั้ง จนครบ 2 ข้างก่อน แล้วจึงกลับมาพ่นจมูกซ้ำครั้งที่ 2
- ทำความสะอาดขวดยาพ่นจมูกด้วยน้ำสะอาด เช็ดให้แห้งแล้วครอบฝาปิด
ยาพ่นจมูก…ใช้ติดต่อกันนานๆ อันตรายหรือไม่ ?
เพราะโรคจมูกที่ต้องรักษาด้วยยาพ่นจมูกกลุ่มสเตียรอยด์มักเป็นโรคกลุ่มเรื้อรัง ทำให้ต้องใช้ยาพ่นติดต่อกันเป็นเวลานาน จึงเกิดความกังวลว่าการใช้ยาพ่นจมูกติดต่อกันนานๆ นั้นจะส่งผลอันตรายได้หรือไม่? ซึ่ง นพ.ดาวิน เยาวพลกุล แพทย์เฉพาะทางประจำคลินิก หู คอ จมูกและเชี่ยวชาญการรักษามะเร็งช่องปาก ได้อธิบายว่า.. “สำหรับยาพ่นจมูกกลุ่มสเตียรอยด์ถือได้ว่าเป็นยาในกลุ่มสเตียรอยด์ที่ปลอดภัยค่อนข้างมาก เพราะเป็นยาใช้เฉพาะที่และดูดซึมเข้ากระแสเลือดได้น้อยมาก แต่อย่างไรก็ตามควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และใช้อย่างถูกวิธี”
เพราะยาทุกชนิดอาจส่งผลข้างเคียงได้ หากใช้โดยไม่จำเป็นและใช้อย่างผิดวิธี ดังนั้น ควรเข้าพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างตรงจุด ก่อนโรคจะลุกลามจนร้ายแรงกว่าที่คิด!
