โรคทางนรีเวชที่พบได้บ่อย อย่าง เนื้องอกมดลูก มักเกิดกับผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์ ช่วงอายุ 30-50 ปี จากสถิติพบว่าในผู้หญิง 10 คน จะพบเนื้องอกมดลูกถึง 2 คน และอาจเกิดขึ้นได้แม้ในผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์ ดังนั้น การรู้จักวิธีรับมือและดูแลครรภ์อย่างถูกต้อง ก็จะช่วยให้คุณแม่ตั้งครรภ์อุ่นใจและคลายกังวลกันได้บ้าง

การเกิดเนื้องอกมดลูก…ในแต่ละไตรมาสของการตั้งครรภ์ ส่งผลอย่างไรบ้างนะ

ไตรมาสที่ 1 ช่วง 10-12 สัปดาห์ ทารกในครรภ์ยังเติบโตได้ช้า และฝั่งตัวได้ไม่แน่น ทำให้มีโอกาสแท้งบุตรได้ และทำให้คุณแม่เลือดออกในช่องคลอดได้
ไตรมาสที่ 2 ช่วง 12-28 สัปดาห์ เป็นช่วงที่ทารกต้องการอาหาร เนื้องอกมีผลทำให้เลือดไปเลี้ยงทารกน้อยลง การเจริญเติบโตของทารกได้ไม่เต็มที่เท่าที่ควร
ไตรมาสที่ 3 ช่วง 28 -40 สัปดาห์ เมื่อเด็กเริ่มโตขึ้น ควบคู่ไปกับเนื้องอกมดลูกที่โตขึ้นด้วย ซึ่งเนื้องอกมดลูกมีโอกาสเบียดตัวเด็กทารกในครรภ์ ทำให้ทารกขยับตัว เคลื่อนไหวได้ไม่ดีนัก และมดลูกขยายตัวได้ไม่เต็มที่ อาจทำให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดได้ และหลังคลอดมดลูกจะทำหน้าที่บีบตัวเพื่อเข้าสู่ภาวะปกติ เพื่อหยุดเลือด แต่เมื่อมีเนื้องอกมาขวางก็จะทำให้การหดรัดตัวของมดลูกได้ไม่ดีนัก ทำให้คุณแม่เกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดได้

เนื่องจากเนื้องอกมดลูกมีผลต่อการตั้งครรภ์ทุกๆ ไตรมาส ข้อแนะนำจากสูตินรีแพทย์ ก็คือ ก่อนตั้งครรภ์ควรเข้ามาพบแพทย์เพื่อตรวจเช็คร่างกาย อัลตร้าซาวนด์เพื่อตรวจเช็คเนื้องอก ซึ่งถ้าพบเนื้องอกแพทย์จะทำการรักษาก่อน เช่น เมื่อพบเนื้องอกขนาดใหญ่เกิน 5 ซม. แพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัดก่อนการตั้งครรภ์ ในส่วนของเนื้องอกขนาดเล็กและไม่มีอาการแสดงอาจทำการติดตามผล และสามารถตั้งครรภ์ขณะที่ยังมีเนื้องอกได้

การดูแลตนเองในแต่ละไตรมาส เมื่อพบเนื้องอกมดลูกขณะตั้งครรภ์

ไตรมาสแรก มีโอกาสแท้งบุตรได้ง่าย คุณแม่จึงควรระวังเป็นพิเศษ เช่น เดินให้น้อยลง งดกิจกรรมนอกบ้านที่ต้องเดินบ่อย งดมีเพศสัมพันธ์ ห้ามยกของหนัก ไม่เกร็งหน้าท้อง สวมใส่รองเท้าส้นเตี้ย เป็นต้น
ไตรมาสที่สอง เนื้องอกต้องการอาหารเหมือนกับทารก คุณแม่จึงควรทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ เพื่อให้อาหารยังสามารถไปเลี้ยงทารกได้อย่างเต็มที่

ทั้งนี้คุณแม่ควรมาพบแพทย์ที่ฝากครรภ์สม่ำเสมอ เพื่อติดตามสุขภาพของทารก และขนาดของเนื้องอกเป็นระยะอีกด้วย

หากมีอาการผิดปกติแบบนี้…คุณแม่ตั้งครรภ์ควรรีบมาพบแพทย์

หากสังเกตอาการตนเองแล้วพบว่า มีเลือดออกจากช่องคลอด ปวดท้องน้อย ท้องแข็ง โดยเฉพาะเมื่อมดลูกขยายตัวจะทำให้ปวดท้องมาก ควรรีบมาพบแพทย์โดยเร็วที่สุด ในส่วนหลังคลอดถ้าคุณแม่ไม่มีภาวะตกเลือด การดูแลตนเองได้ตามปกติ โดยคุณหมอจะมีการนัดตรวจร่างกาย การทำอัลตร้าซาวนด์ประมาณ 6 เดือนหลังคลอด เพื่อตรวจเช็คขนาดเนื้องอก และวางแผนการรักษาเนื้องอกมดลูกต่อไป

พญ. ธาริณี ลำลึก
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์
ศูนย์สุขภาพหญิง โรงพยาบาลพญาไท 2

ตรวจพบ “เนื้องอกมดลูกขณะตั้งครรภ์” คุณแม่ควรทำอย่างไรดี?