หลังจากคลอดบุตร ฮอร์โมนจะมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้ร่างกายเข้าสู่ภาวะปกติ กลไลที่ทำให้ประจำเดือนไม่มาคือ กลไกของการตกไข่ ซึ่งเป็นการคุมกำเนิดโดยธรรมชาติ
คุณแม่ให้นมบุตร ประจำเดือนอาจกลับมาช้า
หลังจากคลอดบุตร โดยเฉพาะคุณแม่ที่ให้นมบุตร 100% เป็นระยะเวลาอย่างน้อย 6 เดือน อาจทำให้ประจำเดือนไม่มานานถึง 6 เดือน หรือตลอดการให้นมบุตรนั่นเอง ทั้งนี้ต้องเป็นคุณแม่ที่ให้นมบุตร 100% คือลูกไม่ได้รับนมชนิดอื่นเลย และกินนมแม่ทุกมื้อ เข้าเต้าทุกมื้อ ซึ่งโดยธรรมชาติจะเกิดการยับยั้งการตกไข่ประมาณ 60-70% แต่ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล เช่น คุณแม่ที่อายุยังน้อย ร่างกายแข็งแรงมาก อาจทำให้การตกไข่กลับมาเร็วขึ้น ซึ่งส่งผลให้คุณแม่มีประจำเดือนกลับมาเร็วขึ้นได้ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า ถ้าประจำเดือนกลับมาแล้วจะทำให้คุณแม่ไม่มีน้ำนม
ประจำเดือนหลังคลอด กับประจำเดือนทั่วไปแตกต่างกันอย่างไร ?
หลังคลอดบุตรไปแล้ว เนื่องจากร่างกายต้องการปรับตัวสักระยะหนึ่ง ทำให้ประจำเดือนของคุณแม่มาไม่สม่ำเสมอ อาจมากะปริบกะปรอย ซึ่งประจำเดือนจะมาหลังจากน้ำคาวปลาหมด โดยประมาณคือ 1 เดือน แต่ถ้าคุณแม่ที่ให้นมบุตร อาจทำให้ประจำเดือนมาช้าตามระยะเวลาที่ให้นมบุตร ในคุณแม่ที่มีร่างกายแข็งแรงดีสามารถกลับมาตกไข่ได้เร็ว ก็จะทำให้มีประจำเดือนได้เร็วขึ้น
อาการสังเกตประจำเดือนหลังคลอด
อาการเหมือนมีประจำเดือนปกติ เช่น ปวดเมื่อยร่างกาย ปวดท้องน้อย แต่ในช่วงแรกอาจทำให้ประจำมาไม่สม่ำเสมอ เช่น ประจำเดือนมา 1 เดือน และหายไป 1-2 เดือน หรือ ปริมาณและวันที่มีประจำเดือน แตกต่างจากก่อนที่คุณแม่จะมีบุตร เป็นต้น
ในช่วงที่ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ อาจทำให้คุณแม่มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ เพราะกลไกในการคุมกำเนิดในกรณีที่คุณแม่ให้นมบุตร จะอยู่ที่ประมาณ 60-70% เท่านั้น ในคุณแม่ที่ตกไข่ดี อายุน้อย มีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอก็อาจทำให้มีบุตรได้ง่าย ซึ่งหากยังไม่พร้อมสามารถทานยาคุมกำเนิด หรือยาฉีดคุมกำเนิดได้ โดยที่คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์เพื่อกินยาคุมกำเนิดที่ไม่มีผลกระทบกับการให้น้ำนมบุตร และความปลอดภัยของคุณแม่ด้วย
วิธีการดูแลตัวเองของคุณแม่หลังคลอด
- ดูแลสุขอนามัย เปลี่ยนผ้าอนามัย ชำระล้างร่างกายให้สะอาด
- ในกรณีปวดประจำเดือน สามารถทานยาลดปวดประจำเดือนได้ เช่น พาราเซตามอล 500 มิลลิกรัม หรือประคบร้อนได้
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ตามหลักโภชนาการ เป็นต้น
