จะไม่เป็นไรจริงๆ หรือ ที่เด็กน้อยตัวเล็กๆ ต้องเข้าไปตรวจในอุโมงค์คลื่นแม่เหล็ก (MRI) นี่คือสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่มักจะกังวลใจ เพราะกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อลูกน้อย ในความเป็นจริงแล้ว การตรวจ MRI ในเด็กไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด และมีความสำคัญอย่างมากในการวางแผนเพื่อรักษาชีวิตเด็กน้อยให้ปลอดภัยจากโรคร้ายที่มองเห็นได้…ไม่ชัดเจน

การตรวจ MRI คืออะไร?

MRI หรือ Magnetic Resonance Imaging คือ เครื่องตรวจร่างกายด้วยการสร้างภาพเสมือนจริง ที่ใช้พลังงานของคลื่นแม่เหล็ก ประมวลผลออกมาเป็นภาพด้วยคอมพิวเตอร์ ซึ่งคนส่วนใหญ่อาจเข้าใจผิดว่าจะมีความเสี่ยงในเรื่องของรังสี แต่ในความเป็นจริงแล้ว ไม่มีการใช้รังสีและไม่มีผลข้างเคียงแต่อย่างใด แต่อย่างไรก็ตาม การตรวจ MRI ในเด็กนั้น ก็ถือว่ามีประเด็นที่จำเป็นต้องระมัดระวังเป็นพิเศษมากกว่าผู้ใหญ่ ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ควรทำความเข้าใจ เพื่อตัดสินใจในการให้ลูกน้อยเข้ารับการตรวจได้อย่างสบายใจมากขึ้น โดยเรื่องราวของการตรวจ MRI ในเด็กที่คุณแม่คุณพ่อควรรู้นั้น มีดังต่อไปนี้

จำเป็นแค่ไหน ที่ต้องเข้ารับการตรวจ MRI

การตรวจ MRI เป็นการตรวจเพื่อให้เห็นด้วยตาเลยว่า ส่วนไหนของร่างกายมีความผิดปกติ และมีความผิดปกติอย่างไร เช่น การทำ MRI สมอง ก็จะทำให้ทราบได้อย่างชัดเจนว่า เนื้อสมองส่วนไหน บริเวณไหนมีความผิดปกติ ซึ่งจะทำให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้อง ตรงจุด อันนำมาซึ่งผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพ ดังนั้น การตรวจ MRI จึงถือว่าเป็นการตรวจที่มีความสำคัญ เพราะส่งผลต่อผลลัพธ์ของการรักษาโดยตรง

การทำ MRI ในเด็ก ต่างจากการตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองอย่างไร?

เพื่อเป็นการอธิบายให้เห็นภาพความแตกต่างที่ชัดเจนของการทำ MRI กับการทำ EEG หรือการตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองนั้น เราสามารถเปรียบได้กับการซ่อมโทรทัศน์เครื่องหนึ่ง ที่การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองเหมือนกับการนำไขควงไฟฟ้าไปไขหาจุดที่ช็อตเพื่อดูว่ามีไฟรั่วตรงไหน ส่วนการทำ MRI จะเป็นการฉายภาพให้เราเห็นได้อย่างชัดเจนเลยว่า จุดช็อตนั้นเป็นอย่างไร รุนแรงแค่ไหน ทั้งนี้ ถ้าเราไม่ทำการตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองก่อน แต่ทำ MRI เลย ก็จะเหมือนกับการรื้อซ่อมโทรทัศน์ที่เสียเลย โดยที่ยังไม่รู้เลยว่าสาเหตุจริงๆ นั้นมาจากตรงไหน ซึ่งก็อาจทำให้เกิดความเสียหายตรงจุดอื่นๆ เพิ่มได้อีก โดยหากมองย้อนกลับมาเป็นการตรวจรักษาสมอง การที่เราทำ MRI จะช่วยทำให้ทราบได้ว่าจะต้องผ่าตัดเปิดกะโหลกหรือไม่ ถ้าผ่าตัดแล้วต้องผ่าตรงไหน อย่างไร ซึ่งลำพังเพียงแค่การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองนั้น ไม่เพียงพอที่จะบอกได้ชัดเจน เพราะบอกได้เพียงแค่ว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นหรือไม่เท่านั้น

การตรวจ MRI ในเด็ก ยากกว่าการตรวจในผู้ใหญ่อย่างไร?

ความแตกต่างหรือความยากของการตรวจ MRI ในเด็กกับในผู้ใหญ่นั้น สามารถสรุปได้เป็น 3 หลักใหญ่ๆ ได้แก่

เด็กไม่ให้ความร่วมมือ เพราะภายในอุโมงค์ของการทำ MRI นั้น สำหรับเด็กแล้วเป็นความมืดและแคบที่น่ากลัว อีกทั้งระยะเวลาในการทำ MRI นั้น จะเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 45 นาที จึงเป็นเรื่องยากมากๆ ที่เด็กจะยอมให้ทำการตรวจแต่โดยดี ดังนั้น เกือบทุกเคสของผู้ป่วยเด็กที่ต้องทำ MRI จึงจำเป็นต้องให้ดมยาสลบ
การดมยาสลบในเด็กนั้นมีความเสี่ยง เนื่องจากในอุโมงค์นั้นมืดและแคบ เราไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจนว่าเด็กหลับหรือขาดออกซิเจน หรือเกิดมีการสำลักน้ำลายจนเสี่ยงอันตรายหรือไม่ ดังนั้น ในการทำ MRI สำหรับเด็กนั้น ทาง รพ. พญาไท 3 จึงเลือกใช้วิสัญญีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นคนเฝ้าดูแลในห้องอุโมงค์ MRI อย่างใกล้ชิด เพื่อลดภาวะเสี่ยงแทรกซ้อนที่อาจเกิดได้จากการทำ MRI ให้ได้มากที่สุด
การอ่านผล MRI ในเด็กนั้นยากกว่าผู้ใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับการทำ MRI สมอง ที่เนื้อสมองของเด็กนั้นจะเล็กกว่าผู้ใหญ่มาก จึงจำเป็นต้องใช้ความเชี่ยวชาญและความละเอียดรอบคอบอย่างสูง เพราะหากอ่านผล MRI ผิดไปเพียงนิดเดียว ก็อาจนำมาซึ่งการรักษาผิดพลาดที่ทำให้เกิดอันตรายได้ ดังนั้น ทาง รพ. พญาไท 3 จึงเลือกมอบหมายให้ศาสตราจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้อ่านผล MRI เด็กโดยเฉพาะเท่านั้น เพื่อให้ได้มาซึ่งการวางแผนการรักษาที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากที่สุด

การตรวจ MRI จะเป็นการตรวจตามการพิจารณาของแพทย์เท่านั้น ซึ่งจะทำก็ต่อเมื่อต้องการวินิจฉัยสาเหตุของโรคให้ชัดเจน เพื่อให้สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในภาพรวมของความปลอดภัยนั้น หากเข้ารับการตรวจภายในโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐาน และอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการรักษาเด็กโดยเฉพาะ คุณพ่อคุณแม่ก็เบาใจได้เลยว่า จะมีความปลอดภัยและมีความเสี่ยงน้อยลง ซึ่งถ้าถามว่า เป็นไปได้หรือไม่ที่จะเลี่ยงการทำ MRI คำตอบก็คือ หากแพทย์พิจารณาเห็นสมควรแล้ว ก็ควรทำ เพราะจะนำมาซึ่งผลลัพธ์ทางการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับลูกน้อยของเรานั่นเอง

นพ.อิสระ สังฆวะดี
กุมารแพทย์ด้านระบบประสาทและสมอง
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น
โรงพยาบาลพญาไท 3

การตรวจ MRI ในเด็ก เรื่องไม่เล็กที่คุณพ่อคุณแม่ควรรู้