รอบเดือน หรือ ประจำเดือน เกิดจากการลอกตัวของโพรงมดลูกออกมาเป็นเลือดแล้วไหลออกมาจากช่องคลอด อันเป็นผลมาจากการตกไข่ที่ไม่มีการปฏิสนธิในแต่ละเดือน แม้แต่ละเดือนจะมีรอบเดือนตามปกติ แต่นั่นไม่ได้หมายถึงความปกติเสมอไป เพราะอาจมีบางอาการที่เป็นสัญญาณของการเจ็บป่วยที่ไม่ปกติซ่อนอยู่ แต่จะเกี่ยวข้องกับอะไรบ้าง วันนี้เราจะมาตอบคำถามที่ถามกันเข้ามาบ่อยๆ ไปไขข้อข้องใจกันเลย

ถาม : จะทราบได้อย่างไรว่ารอบเดือนเราปกติหรือไม่?

ตอบ : ผู้หญิงส่วนมากมักจะสงสัยว่าตัวเองอาจมีความผิดปกติบางประการเกี่ยวกับรอบเดือน แต่ก็ไม่อาจแน่ใจอะไรได้ มีวิธีง่ายๆ ที่จะดูได้เบื้องต้นว่าคุณประสบกับภาวะรอบเดือนผิดปกติหรือเปล่า ให้ดูดังนี้

รอบเดือนแต่ละรอบของคุณห่างกันเกินกว่า 35 วัน หรือห่างกันน้อยกว่า 3 สัปดาห์ (รอบปกติควรอยู่ระหว่าง 21-35 วัน)
คุณต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยทุกๆ 1-2 ชั่วโมง เนื่องจากประจำเดือนมีปริมาณมาก (มากกว่า 80 ml. ต่อรอบเดือน)
ในแต่ละรอบนั้น คุณมีประจำเดือนนานเกินกว่า 7 วัน
มีอาการปวดท้องน้อยรุนแรงแบบที่ไม่เคยเป็นมาก่อน หรือปวดมากขึ้นในแต่ละรอบเดือน ปวดจนไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้
เมื่อคุณหมดประจำเดือนไปแล้ว แต่มีเลือดออกทางช่องคลอด
คุณมีอายุเกิน 16 ปีแล้ว แต่ยังไม่มีประจำเดือน

หากใครก็ตามมีอาการผิดปกติตามที่กล่าวมา ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันทีเพื่อรับการตรวจและรับคำแนะนำในการปฏิบัติตัวที่ถูกต้องต่อไป

ถาม : อาการปวดประจำเดือนเป็นเรื่องปกติของการมีรอบเดือนหรือเปล่าคะ?

ตอบ : ในระหว่างมีรอบเดือน ผู้หญิงส่วนมากจะมีอาการปวด หรือปวดหน่วงๆ มากบ้าง น้อยบ้าง ตามการบีบตัวของมดลูก ซึ่งถือว่าเป็นอาการปกติ แต่หากมีอาการปวดรุนแรงถึงขั้นที่คุณไม่สามารถไปทำงาน หรือทำกิจวัตรประจำวันได้ นั่นไม่ใช่เรื่องปกติแน่นอน

ในเบื้องต้น หากอาการปวดไม่รุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้รับประทานยาแก้ปวดกลุ่มลดการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เพื่อบรรเทาอาการปวดประจำเดือนที่อาจมาพร้อมกับอาการปวดหลัง ปวดศีรษะไมเกรน ส่วนในรายที่ปวดมาก ควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุอื่นๆ ของการปวดประจำเดือน

อย่างไรก็ตามหากรับประทานยาดังกล่าวแล้วไม่ดีขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจอย่างละเอียด เพราะอาการปวดผิดปกตินี้อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพอื่นๆ ได้ เช่น เป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

ถาม : รอบเดือนจะมาช้าอยู่เสมอ บางครั้งก็ไม่มาเลย อยากทราบว่าเป็นเพราะอะไรคะ?

ตอบ : โดยปกติแล้วรอบเดือนจะห่างกันทุกๆ 28 วัน เลื่อนได้บวกลบไม่เกิน 7 วัน หมายความว่า รอบเดือนที่มาภายใน 21-35 วัน ก็ยังถือว่าเป็นปกติอยู่ ก่อนที่คุณจะเป็นกังวล ลองสำรวจตัวเองว่าคุณมีประจำเดือนครั้งสุดท้ายเมื่อไร มีความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือไม่

สาเหตุที่ทำให้รอบเดือนมาช้ากว่าปกติหรือขาดไปนั้นมีหลายประการตามแต่สภาวะสุขภาพ และการดำเนินชีวิตของแต่ละบุคคล ปัจจัยที่อาจเป็นสาเหตุให้รอบเดือนมาช้าหรือขาดไป ได้แก่ การตั้งครรภ์ อยู่ในระหว่างให้นมบุตร มีพฤติกรรมการกินผิดปกติ ออกกำลังกายหักโหมเกินไป มีความเครียดหรือวิตกกังวล การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด ยาที่มีฮอร์โมน หรือยารักษาโรคบางโรคอาจมีผลต่อการมีประจำเดือน

นอกจากนี้ ความผิดปกติของระบบสืบพันธุ์และระบบต่อมไร้ท่อ โรคของรังไข่บางประเภท การทำงานของรังไข่ล้มเหลวก่อนวัยอันควรก็เป็นสาเหตุของการมีรอบเดือนผิดปกติได้เช่นกัน การตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ และขอคำแนะนำจากแพทย์คือสิ่งที่ควรทำหากเริ่มสงสัยว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกายหรือการมีประจำเดือนของคุณ

รอบเดือนแบบนี้ ปกติดีหรือเปล่า?