เทศกาลปีใหม่ นับเป็นช่วงเวลาแห่งการเฉลิมฉลอง ทำให้เรามีโอกาสไปงานปาร์ตี้ที่ต้องทั้งกินทั้งดื่ม แต่การกินดื่มอาหารอย่างหลากหลายโดยที่เราไม่ได้เตรียมไปเองก็ต้องคำนึงถึงความสะอาด ซึ่งหลักการง่ายๆ ก็คือ เลือกกินอาหารที่ปรุงสุก และยึดหลัก “กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือบ่อยๆ” เพื่อลดเสี่ยงการเกิดโรคต่างๆ โดยเฉพาะโรคยอดฮิตจากงานปาร์ตี้ อย่าง… “ท้องเสีย”

อาหารแบบไหนที่ทำให้ท้องเสียได้ง่าย

จริงๆ แล้วอาหารทุกชนิด หากมีการปนเปื้อน หรือทิ้งไว้นานๆ หลังปรุงสุก ก็มักเป็นสาเหตุของการท้องเสียได้ง่าย แต่อาหารที่จะต้องระวังเป็นพิเศษก็มี เช่น

อาหารทะเล
หมูกระทะ ที่ปรุงไม่สุกพอ
ส้มตำ ลาบ-ก้อยดิบ
ยำต่างๆ เช่น กุ้งเต้น ยำหอยแครง
ข้าวผัดโรยเนื้อปู
อาหารหรือขนมที่มีกะทิ หรือราดด้วยกะทิสด
ขนมจีน
ข้าวมันไก่
สลัดผัก
น้ำแข็ง

ท้องเสียอย่าปล่อยนาน สังเกตอาการ แบบไหนต้องรีบรักษา

การปล่อยให้ท้องเสียติดต่อกันเป็นวันๆ โดยไม่ทำอะไรเลย อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำ ขาดเกลือแร่ที่จำเป็นจนเกิดภาวะช็อกได้ นอกจากนี้การติดเชื้อบางอย่างจะทำให้มีไข้ ร่างกายอ่อนเพลีย และถึงกับเป็นลมหมดสติได้ เพราะฉะนั้น เราควรเข้าใจถึงระดับความผิดปกติของการขับถ่าย ว่าแบบไหนคือถ่ายท้องปกติแบบท้องเสียเล็กน้อย และแบบไหนที่เข้าข่ายท้องเสียหนักหรือมีการติดเชื้อรุนแรง เพื่อนำไปสู่การตัดสินใจว่าจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาแล้ว

สัญญาณ “ท้องเสียผิดปกติ” อาการจะเป็นอย่างไร

อุจจาระเหลว หรือถ่ายออกเป็นน้ำ
ถ่ายท้องต่อเนื่องมากกว่า 3 ครั้งต่อวัน
มีอาการปวดท้องเกร็งที่รุนแรงกว่าปกติ
รู้สึกอ่อนเพลีย และเหมือนมีไข้อ่อนๆ

โดยปกติ อาการท้องเสียทั่วไปมักหายได้เองภายใน 1-2 วัน แต่หากใครก็ตามที่ท้องเสียต่อเนื่องนานเกินกว่า 3 วัน ก็ควรไปพบแพทย์ เพราะการท้องเสียนั้นอาจมีสาเหตุมาจากโรคอื่นๆ ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการตรวจและรักษาอย่างถูกต้อง มิเช่นนั้นอาจเป็นอันตรายได้

วิธีป้องกันและรักษาอาการท้องเสียเบื้องต้น

รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ๆ
ล้างมือก่อนรับประทานอาหาร และหลังทำกิจกรรมต่างๆ ทุกครั้ง
เลี่ยงการรับประทานอาหารหมักดองที่ไม่มั่นใจในคุณภาพและความสะอาด เพราะอาจมีเชื้อแบคทีเรียปนเปื้อนอยู่
หากท้องเสีย ควรดื่มน้ำเปล่าหรือน้ำผสมผงน้ำตาลเกลือแร่ (ORS) เพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย
รับประทานยาแก้ท้องเสีย (Diosmectitie) ซึ่งจะช่วยยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย และบรรเทาอาการได้
รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ซุป เลี่ยงอาหารที่มีรสจัด ของหมักดอง และอาหารที่มีไขมันสูง
หากผ่านไป 3 วันแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ยังรู้สึกอ่อนเพลีย ริมฝีปากแห้ง เวียนศีรษะ มีเลือดออกปนในอุจจาระ หรือมีเลือดปนในอาเจียน ควรรีบพบแพทย์ ไม่ควรรอให้อาการท้องเสียนั้นหายไปเอง เพราะอาจมีแนวโน้มของโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ร่วมอยู่ เช่น โรคสำไส้อักเสบ หรืออาการท้องเสียนั้นอาจเกิดจากอาการตอบสนองต่อยาบางประเภท หรือมีการติดเชื้อไวรัสโรต้า เป็นต้น

นพ. จีรวัส ศิลาสุวรรณ
อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบทางเดินอาหาร
ศูนย์ระบบทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลพญาไท 2

ปาร์ตี้ปีใหม่ เลือกทานอาหารอย่างไร...ไม่ให้ท้องเสีย