เคยไหม? เป็นตะคริวขณะนอนหลับ

หลายคนอาจเคยสะดุ้งตื่นกลางดึกเพราะเป็นตะคริวที่ขา ทำให้การนอนในคืนนั้นผ่านไปอย่างไม่ราบรื่น รู้หรือไม่ว่า! การเป็นตะคริวขณะที่นอนหลับอยู่นั้นเกิดจากสาเหตุใด? แล้วเป็นไปได้ไหมว่า… นั่นคือสัญญาณบ่งชี้โรคบางอย่าง

อาการแบบนี้เรียกว่า “ตะคริว”

ตะคริว เป็นอาการที่กล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็งตัวอย่างฉับพลัน มีลักษณะเป็นก้อนแข็ง ทำให้เกิดความเจ็บปวดบริเวณที่กล้ามเนื้อหดเกร็ง บริเวณที่เกิดได้บ่อยคือกล้ามเนื้อน่อง กล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังและด้านหน้า ส่วนการเป็นตะคริวตอนกลางคืนขณะนอนหลับที่ทำให้ต้องตื่นมากลางดึก จะเรียกว่า “ตะคริวตอนกลางคืน (Nocturnal Leg Cramps)” นั่นเอง

สาเหตุของ “ตะคริวตอนกลางคืน”

แม้ว่าปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัดว่าตะคริวที่เกิดขึ้นในช่วงกลางคืนขณะที่เราหลับอยู่นั้นเกิดจากสาเหตุใด แต่มีข้อมูลพบว่ามีความเกี่ยวข้องกับสุขภาพของกล้ามเนื้อ การทำงานผิดปกติของเส้นประสาท และการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อทำได้ไม่ดี อีกทั้งยังมีเรื่องของภาวะความเจ็บป่วยบางอย่าง รวมถึงปัจจัยอื่นๆ เช่น

นอนในท่าที่ผิด ขณะนอนหลับ หากวางเท้าในลักษณะที่ไม่ถูกต้องก็อาจเป็นตะคริวได้
ในตอนกลางวันมักนั่งหรือยืนในท่าเดิมนานๆ ไม่ค่อยขยับร่างกาย
กล้ามเนื้อทำงานหนักมากเกินไป เช่น ออกกำลังกายหนัก มีการทำงานหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรงขาหนักมาก
กล้ามเนื้อขาดความยืดหยุ่น มีการหดเกร็งของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น
มีภาวะหลอดเลือดแดงแข็งหรือหลอดเลือดตีบตัน ทำให้การไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อทำได้ไม่ดี
มีปัญหาสุขภาพในด้านต่างๆ เช่น เส้นประสาททำงานผิดปกติ เส้นประสาทเสื่อมจากโรคเบาหวาน ปลายประสาทอักเสบ โรคพาร์กินสัน โรคหัวใจ ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ โรคตับ โรคไต หรือภาวะขาดน้ำ เป็นต้น
ปัญหาโครงสร้างร่างกาย เช่น เท้าแบน หรือโรคโพรงกระดูกสันหลังตีบแคบ

ซึ่งการเกิดตะคริวอาจมีหลายปัจจัยร่วมกัน ดังนั้นเราจึงควรสังเกตอาการอื่นๆ ที่เกิดขึ้นร่วมด้วย เพื่อแจ้งแก่แพทย์ จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคและเริ่มการรักษาได้เร็วขึ้น

ควรพบแพทย์…เมื่ออาการน่าสงสัย

หลายคนอาจคิดว่า “ตะคริวตอนนอน” เป็นเรื่องปกติที่ใครๆ ก็เป็น แต่หากมีสัญญาณเหล่านี้ที่บ่งบอกว่าคุณเริ่มมีความผิดปกติ ควรรีบมาพบแพทย์ทันที

เป็นตะคริวตอนกลางคืนบ่อยครั้งจนรบกวนการนอน แม้ดูแลตัวเองดีแล้วแต่อาการยังไม่ดีขึ้น
มีอาการขาบวมแดง หรือผิวหนังเปลี่ยนแปลงไป
มีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงร่วมด้วย

เมื่อมาพบแพทย์ แพทย์จะซักประวัติ ถามถึงอาการและประวัติการใช้ยาต่างๆ จากนั้นจะตรวจร่างกายเพื่อค้นหาสาเหตุที่เป็นไปได้ รวมถึงอาจมีการเจาะเลือดเมื่อแพทย์สงสัยว่ามีปัญหาอย่างอื่นร่วมด้วย เพื่อจะได้ทำการวินิจฉัยและรักษาด้วยวิธีที่เหมาะสมต่อไป

บรรเทา “ตะคริวตอนนอน” ด้วยตัวเอง

โดยส่วนใหญ่ “ตะคริวตอนนอน” มักไม่เป็นอันตราย และเราสามารถบรรเทาอาการได้ด้วยตัวเอง โดยใช้วิธีง่ายๆ ดังนี้

นวดคลึงกล้ามเนื้อบริเวณที่เป็นตะคริวเบาๆ เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัว
ยืดกล้ามเนื้อ โดยเหยียดขาให้ตรง ค่อยๆ กระดกข้อเท้าขึ้นให้ปลายนิ้วเท้าเข้าหาตัว
ประคบร้อนในบริเวณที่เป็นตะคริวด้วยกระเป๋าน้ำร้อนหรือผ้าชุบน้ำร้อน หรือประคบเย็นด้วยผ้าเย็นหรือถุงน้ำแข็งที่ห่อด้วยผ้าขนหนูอีกชั้นหนึ่ง
หากมีอาการปวดสามารถรับประทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล หรือยาไอบูโพรเฟน ได้

ดูแลตัวเอง…เพื่อเลี่ยงเป็นตะคริวตอนนอน

เราสามารถดูแลตัวเองเพื่อลดโอกาสในการเป็นตะคริวตอนนอนได้ เพื่อการนอนหลับสนิทตลอดคืนโดยไม่ต้องตื่นมากลางดึก

พยายามยืดเหยียดกล้ามเนื้อบ่อยๆ อย่านั่งหรือยืนในท่าเดิมนานๆ
ควรยืดเหยียดกล้ามเนื้อทั้งก่อนและหลังเล่นกีฬาหรือออกกำลังกาย
พยายามกระดกข้อเท้าขึ้นลงบ่อยๆ เพื่อให้เลือดไหลเวียนได้ดี และป้องกันกล้ามเนื้อน่องหดตัว
ควรดื่มน้ำให้เพียงพอ อย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวัน เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะขาดน้ำ
พยายามลดการรับประทานอาหารและเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน เช่น กาแฟ ช็อกโกแลต เป็นต้น
ควรเลือกรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยแคลเซียม เช่น โยเกิร์ต ชีส นมถั่วเหลือง อาหารที่มีโพแทสเซียม เช่น โกโก้ ลูกพรุน เมล็ดทานตะวัน กล้วย ปลาแซลมอน ผักโขม และอาหารที่มีแมกนีเซียม เช่น กล้วย ถั่วลันเตา ผักโขม ข้าวโพด เมล็ดฟักทอง งา โดยเฉพาะสตรีมีครรภ์ควรได้รับสารอาหารเหล่านี้มากกว่าคนทั่วไป

ช่วงเวลาการนอนเป็นช่วงเวลาแห่งความสุข และเป็นสิ่งที่ร่างกายต้องการเพื่อการซ่อมแซมและชาร์ตพลังงานให้กลับมาสดชื่นในเช้าวันใหม่ แต่หากการนอนหลับพักผ่อนต้องมาสะดุดเพราะเป็น “ตะคริวตอนกลางคืน” บ่อยๆ คงไม่ดีแน่ เพราะคุณภาพการนอนจะเสียไปและส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว ใครที่มีปัญหานี้จึงควรรีบมาพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุให้พบ จะได้รับการรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสมต่อไป

นพ. กอบศักดิ์ อุดมเดช
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมโรคกระดูกและข้อ
ศูนย์กล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ โรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์

เป็นตะคริวขณะนอนหลับ เกิดจากอะไรกันแน่!?