ตาโปน คืออะไร ?

ตาโปน คือลักษณะที่ลูกตายื่นเกินออกมาจากเบ้าตามากกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการปวด หรือปวดตุ๊บๆ (Throbbing Sensation) ผู้ที่มีอาการตาโปนจะทำให้กระจกตาโดนแดดและลมได้มากกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการเคืองตา คันตา น้ำตาไหล ตาแดงได้ง่าย บางคนเวลากรอกตาไปมาจะเหมือนมีอะไรบางอย่างอยู่ในตา (Gritty Sensation) ผู้ป่วยตาโปนส่วนหนึ่งมักมาพบแพทย์ด้วยอาการตามัว การมองเห็นภาพที่ผิดปกติไป มองเห็นสีผิดปกติ หรือเวลากรอกตาจะเห็นเป็นภาพซ้อน

การวินิจฉัยโรคตาโปน

การจะวินิจฉัยอาการที่เกิดขึ้นว่าผู้ป่วยเป็นโรคตาโปนหรือไม่นั้น จะวัดได้จากลักษณะดวงตาที่ต่างกัน คือตายื่นเกินมาตั้งแต่ 2 มิลลิเมตรขึ้นไปจากปกติ โดยในคนเอเชียสามารถใช้เครื่องวัดตาโปนที่เรียกว่า Hertel Exophthalmometer โดยการวัดจะใช้ตัวเลข 18 มิลลิเมตรเป็นค่ามาตรฐาน หากวัดได้เกิน 18 มิลลิเมตร จะถือว่าเป็นตาโปน

สาเหตุตาโปน

สาเหตุของการเป็นตาโปน จะมีความแตกต่างกันในเด็กและในผู้ใหญ่ คือ

วัยเด็กมักเกิดจาก

กลุ่มเนื้องอก (Dermoid)
เนื้องอกของเส้นเลือด (Capillary Hemangioma)
การติดเชื้อในบริเวณลูกตา (Orbital Cellulitis)

วัยผู้ใหญ่มักเกิดจาก

โรคไทรอยด์ (Thyroid)
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma)
เนื้องอกในเส้นเลือด (Cavernous Hemangioma)
กลุ่มที่หาสาเหตุการอักเสบไม่ได้ (Orbital Cellulitis)
กลุ่มที่มีเชื้อมะเร็งกระจายบริเวณรอบดวงตา

แนวทางการรักษาตาโปน

แนวทางการรักษาส่วนใหญ่ จะใช้วิธี Non Invasive ก่อน โดยจะยังไม่ผ่าตัด ซึ่งแบ่งเป็น

การรักษาตามอาการ เช่น ตาโปนอาจทำให้เกิดอาการตาแห้ง เคืองตา น้ำตาไหล ก็จะรักษาโดยใช้น้ำตาเทียม ใส่แว่นกันแดดเพื่อป้องกันการโดนแสงแดด โดนลม หากความดันลูกตาสูงก็จะให้ยาลดความดันลูกตา
การรักษาตามสาเหตุ เช่น ตาติดเชื้อก็ให้ยาฆ่าเชื้อ ยาปฎิชีวนะ หากเป็นมะเร็งก็ให้คีโม ให้ยามะเร็ง หากเกิดจากไทรอยด์ก็ให้ยาไทรอยด์ กินเกลือแร่รังสีหรือทำการฉายแสง เป็นต้น

เมื่อไหร่จึงจำเป็นต้องรักษาตาโปนโดยการผ่าตัด ?

การรักษาอาการตาโปนโดยการผ่าตัด มักทำเมื่อพบว่าผู้ป่วยมีอาการดังนี้

มีเนื้องอกบริเวณดวงตาก็จะผ่าตัดเนื้องอกออก เพื่อให้กระดูกมีพื้นที่เหลือบริเวณรอบดวงตา
มองเห็นภาพซ้อน
มีการกดทับเส้นประสาท มีการมองเห็นลดลง มีการเห็นสีลดลง ลูกตายื่นออกมาทำให้กระจกตาเป็นแผล หลับตาไม่สนิท
เกิดจากการกินยาลดความดันลูกตา แต่ความดันไม่ลดลง
จำเป็นต้องผ่าตัดเพื่อความสวยงาม Appearance Image ที่สำคัญกับการทำงาน และการใช้ชีวิตประจำวัน

วิธีการป้องกันตาโปน

สำหรับผู้ป่วยที่เป็นไทรอยด์ควรตรวจสุขภาพและตรวจเลือดทุกปี เพื่อป้องกันตาโปนที่เกิดจากไทรอยด์เป็นพิษ เพราะส่วนใหญ่จะพบว่าในช่วงเวลา 1 ปี หากมีไทรอยด์ผิดปกติก็จะมีอาการทางตาได้ถึง 60% และสำหรับผู้ที่อายุ 35 ปีขึ้นไป แม้ยังไม่มีปัญหาสุขภาพก็ควรตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปีเช่นกัน

พญ. ฝนทิพย์ ณ ป้อมเพชร

จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านโรคเบ้าตา

และศัลยกรรมตกแต่งเสริมสร้างทางตา

ศูนย์ตา โรงพยาบาลพญาไท 2

ตาโปน ตรวจพบเร็วรักษาไว อาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัด