ประจำเดือนมาไม่ปกติ เป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้หญิง แต่ก็มักจะถูกมองข้ามไป เพราะผู้หญิงส่วนใหญ่ก็ไม่ชอบช่วงเวลาที่ตัวเองมีประจำเดือน มองว่าเป็นสิ่งที่รบกวนการใช้ชีวิต ต้องคอยระวังว่าจะเปรอะเปื้อน หรือต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยอยู่บ่อยๆ รวมถึงอาการปวดประจำเดือนที่สุดแสนจะทรมาน บางคนจึงคิดว่าประจำเดือนไม่มาก็ดีเหมือนกัน โดยที่ไม่รู้เลยว่าการที่ประจำเดือนไม่มานั้น อาจเป็นสัญญาณของ “ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง” หรือ ภาวะมีถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) ซึ่งส่งผลทำให้รอบประจำเดือนมีความผิดปกติ

ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง อาจเป็นสาเหตุทำประจำเดือนมาไม่ปกติ

ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง (Chronic Anovulation) เป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ สาเหตุเกิดจาก ระดับฮอร์โมนที่ควบคุมการตกไข่ผิดปกติ เมื่อไข่เจริญเติบโตไม่สมบูรณ์ จึงทำให้ไข่ไม่ตก โดยมักเกิดจากการที่มีความเครียดสูง ภาวะอ้วน น้ำหนักตัวน้อยเกินไป หรือรังไข่หยุดการทำงานก่อนเวลา ทำให้ประจำเดือนเกิดความผิดปกติ เช่น ระยะระหว่างรอบประจำเดือนนานกว่าปกติ ขาดประจำเดือน หรือมีเลือดประจำเดือนออกกะปริบกะปรอย ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรังไม่ได้เพียงก่อปัญหาเฉพาะเรื่องความผิดปกติของประจำเดือนเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบเกิดเป็นปัญหาในด้านอื่นๆ ได้อีก เช่น ทำให้มีบุตรยาก เพิ่มความเสี่ยงของภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวผิดปกติ ซึ่งหากทิ้งไว้ไม่ทำการรักษาก็จะเพิ่มความเสี่ยงจนอาจกลายเป็นมะเร็งโพรงมดลูกได้

วิธีป้องกันตนเองจาก “ภาวะไข่ไม่ตกเรื้อรัง”

เน้นไปที่การปรับเปลี่ยนลักษณะการใช้ชีวิตประจำวัน จัดการความเครียด เมื่อรู้สึกเครียดจากสิ่งรอบตัวเช่น เรื่องงาน เรื่องเรียน ก็ควรหากิจกรรมทำในช่วงเวลาว่าง รวมถึงพักผ่อนให้เพียงพอ ในส่วนของอาหารการกิน หากมีน้ำหนักตัวที่น้อยเกินไป ก็ต้องเลือกรับประทานอาหารที่มีโปรตีนเพิ่มมากขึ้น รวมถึงออกกำลังกาย เพื่อช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ หรือในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน ก็ต้องควบคุมอาหารและออกกำลังกายเพื่อช่วยปรับระบบเผาผลาญให้ดียิ่งขึ้น เพราะการดูแลแก้ไขปัญหาเหล่านี้ จะทำให้การตกไข่กลับมาเป็นปกติ ช่วยลดอาการประจำเดือนมาไม่ปกติ ทำให้ประจำเดือนมาตามรอบอย่างเหมาะสม

ถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) อีกปัจจัยทำประจำเดือนมาไม่ปกติ

กลุ่มอาการ PCOS (Polycystic Ovarian Syndrome) ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ เกิดจากความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อหรือฮอร์โมนในร่างกาย ผู้หญิงที่มีภาวะนี้ ภายในรังไข่จะเต็มไปด้วยถุงน้ำหลายใบ เมื่อถุงน้ำเบียดกับรังไข่จึงเป็นสาเหตุให้การทำงานของรังไข่ผิดปกติ และทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติตามรอบ ถุงน้ำรังไข่ในที่นี้เป็นเพียงถุงของเซลล์ไข่ที่ไม่เจริญเติบโต ไม่มีการตกไข่ตามรอบเดือนตามที่ควรจะเป็น จึงไม่ได้มีอันตรายแต่อย่างไร

วิธีป้องกันตนเองจาก “ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ” หรือ PCOS

ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ เพราะการที่น้ำหนักเกินอาจส่งผลให้ฮอร์โมนในร่างกายเกิดความผิดปกติ
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และไม่หักโหมจนเกินไป
เลือกรับประทานอาหารอย่างเหมาะสมในแต่ละประเภท

- อาหารที่มีกากใยสูง : ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ อัลมอนด์ ถั่วแดง
- เน้นโปรตีน ไขมันต่ำ : ไก่ ปลา หรือ โปรตีนจากธัญพืช
- เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระ : ส้ม มะละกอ บลอกโคลี คะน้า

พักผ่อนให้เพียงพอ และระวังไม่ให้มีความเครียดสะสม

หากคุณผู้หญิงมีอาการประจำเดือนมาไม่ปกติ เช่น นานๆ มาที มามาก มาน้อย มานานกว่าปกติ หรืออื่นๆ ควรเข้ารับคำปรึกษาจากสูตินรีแพทย์เพื่อหาสาเหตุ เพราะหากปล่อยไว้ อาจลุกลามจนกลายเป็นโรคร้ายได้

ประจำเดือนมาไม่ปกติ เรื่องใกล้ตัวที่ห้ามปล่อยผ่าน