การขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชาย (Circumcision)

การขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชาย (Circumcision) คือการผ่าตัดเอาหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศที่เป็นส่วนเกินออกไป เพื่อให้หนังหุ้มปลายอวัยวะเพศสามารถเปิดออก ซึ่งจะช่วยให้ล้างทำความสะอาดสิ่งสกปรกต่างๆ ได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นคราบปัสสาวะ หรือคราบเหงื่อที่หมักหมมอยู่ในบริเวณหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศอันเป็นศูนย์รวมของเชื้อโรค ทั้งยังช่วยลดโอกาสการติดเชื้อโรคในทางเดินปัสสาวะ โดยในทางการแพทย์เราสามารถทำการขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศได้ตั้งแต่แรกเกิด วัยเด็ก วัยผู้ใหญ่ ไปจนถึงวัยผู้สูงอายุ

ทำไมต้องขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของเด็กชาย ?

โดยทั่วไปหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศจะสามารถรูดเปิดได้เมื่ออายุประมาณ 3-5 ขวบ ซึ่งในช่วงที่หนังหุ้มปลายยังเปิดไม่หมด จะทำให้การดูแลทำความสะอาดเป็นไปได้ยาก เป็นการเพิ่มโอกาสเกิดการอักเสบ และเมื่อเกิดการอักเสบติดเชื้อ หนังบริเวณนั้นอาจเกิดการหนาตัวขึ้นหรือกลายเป็นแผลเป็น ทำให้หนังหุ้มปลายตีบจนไม่สามารถรูดเปิดได้ตามปกติ ซึ่งหากตีบมากๆ อาจทำให้เกิดปัญหาปัสสาวะลำบากตามมา

การขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศมีกี่วิธี ?

การขริบหนังหุ้มปลาย นับเป็นการผ่าตัดชนิดหนึ่ง สามารถทำได้หลายวิธี เช่น

การผ่าตัดโดยใช้อุปกรณ์หรือเครื่องมือสำเร็จรูปที่เรียกว่า Gomco clamp ซึ่งเครื่องมือนี้มักใช้ทำกับเด็กทารกแรกเกิดหรือเด็กเล็ก
ผ่าตัดโดยใช้กรรไกรหรือจี้เพื่อตัดหนังหุ้มส่วนปลาย และทำการเย็บหนังหุ้มที่เหลือเข้าหากันโดยใช้ไหมเย็บ ซึ่งทำโดยศัลยแพทย์ มักทำในเด็กโตหรือในผู้ใหญ่

นอกจากนี้ยังอาจแบ่งการผ่าตัดโดยอิงจากวิธีระงับปวด ซึ่งมี 2 แบบหลักๆ คือ

ดมยาสลบ มักทำในเด็กโต เนื่องจากหากทำในเด็กเล็ก เด็กจะกลัว และไม่ให้ความร่วมมือในการดมยา
ฉีดยาชา มักทำในเด็กทารกแรกเกิด และผู้ใหญ่ที่ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี

ประโยชน์ของการขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของเด็กชาย

เพื่อป้องกันการติดเชื้อบริเวณหนังหุ้มปลาย
เพื่อรักษาภาวะหนังหุ้มปลายตีบและปัสสาวะลำบาก ซึ่งเป็นผลมาจากการอักเสบติดเชื้อ
ปฏิบัติตามหลักศาสนา เช่น ในศาสนาอิสลาม

ขั้นตอนการขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของเด็กชาย

หากเป็นเด็กทารกแรกเกิดสามารถทำได้ตั้งแต่อายุ 1-2 วัน โดยมักใช้การฉีดยาชาซึ่งไม่ต้องดมยาสลบ เป็นการตัดหนังหุ้มปลายส่วนที่คลุมหัวอวัยวะเพศออกโดยใช้เครื่องมือ Gomco clamp ซึ่งเครื่องมือนี้จะซีลหนังหุ้มปลายก่อนตัดออก ทำให้ไม่จำเป็นต้องเย็บแผล อย่างไรก็ตาม แพทย์บางท่านอาจเย็บ 1-2 เข็ม เพื่อป้องกันแผลแยกตอนเปิดผ้าก๊อซ โดยหลังผ่าตัดแพทย์จะปิดผ้าก๊อซเพื่อห้ามเลือดไว้ประมาณ 1 วัน และวันรุ่งขึ้นสามารถเปิดผ้าก๊อซออก และอนุญาตให้ผู้ปกครองพาเด็กกลับบ้านได้

หากเป็นเด็กโตและมีปัญหาหนังหุ้มปลายตีบ ไม่สามารถรูดเปิดได้ การขริบหนังหุ้มปลายจะใช้วิธีดมยาสลบ จากนั้นจะทำการผ่าตัดเพื่อขริบหนังหุ้มปลายออก และเย็บแผลโดยรอบบริเวณที่ทำการผ่าตัด

การเตรียมตัวและการดูแลหลังการขริบหนังหุ้มอวัยวะเพศของเด็กชาย

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด : หากการผ่าตัดต้องดมยาสลบ ผู้ป่วยต้องเตรียมตัวโดยงดน้ำงดอาหารอย่างน้อย 8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด เพื่อป้องกันการสำลักในขณะดมยาและผ่าตัด

การดูแลหลังผ่าตัด : หลังผ่าตัดวันแรก แพทย์จะทำการพันผ้าก๊อซไว้รอบแผลเพื่อซับเลือดที่ซึมออกมา เมื่อผ่าน 24 ชั่วโมงโดยประมาณจึงจะแกะผ้าก๊อซออก โดยการแกะมักจะแช่น้ำให้ผ้าก๊อซเปียกชุ่มเพื่อให้แกะง่าย และไม่จำเป็นต้องปิดผ้าก๊อซอีก

การดูแลแผลหลังจากนั้น แนะนำให้แช่น้ำวันละ 1-2 ครั้ง ครั้งละประมาณ 5-15 นาที เพื่อเป็นการทำความสะอาดแผล ล้างคราบเลือด และน้ำเหลืองออกจากแผล หลังแช่น้ำเสร็จให้ใช้ผ้าสะอาดซับเบาๆ ให้แห้ง แล้วใช้ยาฆ่าเชื้อทารอบแผลและบริเวณหัวอวัยวะเพศ ในช่วงแรกห้ามฟอกสบู่ เมื่อผ่านไปประมาณ 1 สัปดาห์ และเห็นว่าแผลติดดีแล้วจึงสามารถอาบน้ำฟอกสบู่ได้ตามปกติ

ในบางรายอาจมีคราบสะเก็ดเลือดหรือน้ำเหลืองติดบริเวณหัวอวัยวะเพศหรือบริเวณแผลได้ หากมีก็ไม่ต้องแกะเนื่องจากจะทำให้เลือดออก ให้รอประมาณ 1-2 สัปดาห์ เมื่อสะเก็ดแผลแห้งก็จะหลุดออกเอง

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากการขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของเด็กชาย

เลือดออกบริเวณแผลผ่าตัด
แผลอักเสบติดเชื้อ
หนังหุ้มปลายกลับมาติดกับหัวอวัยวะเพศ
รูเปิดท่อปัสสาวะตีบ

พญ.สุธิดา แซ่ก๊วย

แพทย์ที่ปรึกษา สาขากุมารศัลยศาสตร์

ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น รพ.พญาไท 2

การขริบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชายในเด็ก