อิ๊กซี่ (ICSI) คืออะไร ? ช่วยรักษาภาวะมีบุตรยากได้อย่างไร ? ใครที่กำลังประสบปัญหามีบุตรยาก ทำมาหลายวิธีแล้วไม่สำเร็จ “อิ๊กซี่” เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้

ICSI หรือ อิ๊กซี่ คืออะไร ? ใช่เด็กหลอดแก้วหรือไม่ ? ต่างจากวิธีอื่น ๆ อย่างไร? มีข้อดี-ข้อเสียอย่างไร ? ทำในผู้หญิงหรือผู้ชาย ? โอกาสสำเร็จมากน้อยแค่ไหน ? เหมาะกับใครบ้าง ? มีขั้นตอนอย่างไร ? ราคาแพงไหม ? ตอบทุกข้อสงสัยที่อยากรู้แบบเจาะลึก ในบทความนี้

อิ๊กซี่ ICSI คืออะไร ?

อิ๊กซี่ (ICSI) หรือ Intracytoplasmic Sperm Injection คือ กระบวนการที่ช่วยเจริญพันธุ์ในผู้มีบุตรยาก โดยการคัดเลือกตัวอสุจิ (Sperm) ที่มีความสมบูรณ์ แข็งแรง ผสมกับไข่ (Ovum) และปฏิสนธิจนกลายเป็นตัวอ่อน (Embryo) จากนั้นจะเพาะเลี้ยงตัวอ่อนในห้องปฏิบัติการ และย้ายตัวอ่อนเข้าไปที่โพรงมดลูก เพื่อให้เจริญเติบโตต่อไปในครรภ์จนถึงวันกำหนดคลอด เป็นหนึ่งในวิธีการทำเด็กหลอดแก้วเพื่อเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์

ปัจจุบัน อิ๊กซี่ เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีช่วยเจริญพันธุ์ (Assisted Reproductive Technology: ART) เพื่อรักษาผู้มีบุตรยาก ที่ได้รับความนิยมมากในประเทศไทย และเป็นยอมรับในทางการแพทย์ทั่วโลก เพราะมีโอกาสมีลูกได้สำเร็จสูงกว่าวิธีอื่น ๆ ช่วยให้คู่รักที่ประสบปัญหาภาวะมีบุตรยาก เข้าเส้นทางสู่การเป็นพ่อแม่ได้สมปรารถนา

อิ๊กซี่ (ICSI) กับ IVF แตกต่างกันอย่างไรบ้าง ?

ICSI กับ IVF เป็นเทคโนโลยีช่วยเจริญพันธุ์เพื่อรักษาผู้มีบุตรยากเช่นเดียวกัน แต่แตกต่างกันที่วิธีปฏิสนธิของไข่และอสุจิ โดยมีกระบวนการที่ต่างกันดังนี้

ICSI

การทำ ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) เป็นการคัดเอาตัวอสุจิที่มีความแข็งแรงที่สุด ผ่านการส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์และฉีดเข้าไป เพื่อให้ผสมกับไข่แบบเจาะจงด้วยเข็มขนาดเล็ก พอผสมกันแล้วจะนำไปเลี้ยงในห้องปฏิบัติการด้วยน้ำยาเลี้ยงพิเศษ จากนั้นเมื่อตัวอ่อนพัฒนาไปอยู่ในระยะที่เหมาะสมแล้ว ก็จะนำเข้าไปใส่ในโพรงมดลูกเพื่อให้มีการตั้งครรภ์ต่อไป

การทำ IVF (In-Vito Fertilization) หรือที่เรียกกันว่าการทำเด็กหลอดแก้ว ivf คือ การนำอสุจิออกมาเพาะเลี้ยงไว้กับไข่แต่ละใบโดยจะคัดไข่และอสุจิที่สมบูรณ์แข็งแรงที่สุด แล้วให้สเปิร์มเลือกเข้าไปเจาะไข่เองตามธรรมชาติ เมื่อเกิดการปฏิสนธิจนเป็นตัวอ่อน จะนำกลับเข้าไปที่โพรงมดลูกเพื่อให้เกิดการตั้งครรภ์แบบปกติต่อไป

การทำ ICSI เหมาะกับใคร ?

การทำ ICSI เหมาะสำหรับคู่รักที่มีปัญหาเกี่ยวกับความเจริญพันธุ์ โดยมีสาเหตุจาก

คู่สมรสที่ไม่สามารถมีบุตรได้ภายใน 1 ปี ทั้งที่มีเพศสัมพันธุ์อย่างสม่ำเสมอ และไม่ได้คุมกำเนิด
คู่สมรสฝ่ายหญิงที่มีอายุมาก (มากกว่า 35 ปี)
คู่สมรสฝ่ายหญิงมีประวัติการแท้งหลายครั้ง โดยไม่ทราบสาเหตุ
คู่สมรสที่ฝ่ายชายมีคุณภาพของอสุจิที่ผิดปกติ มีน้ำเชื้ออสุจิน้อยมาก หรือ อสุจิไม่แข็งแรง
คู่สมรสผู้ที่เคยรักษาภาวะมีบุตรยากด้วยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์อื่น ๆ มาแล้วแต่ไม่สำเร็จ เช่น การนับวันมีเพศสัมพันธ์, การทำ IVF, การทำ GIFT และ การทำ IUI
คู่สมรสที่มีประวัติโรคถ่ายทอดทางพันธุกรรมในครอบครัว เช่น โรคธาลัสซีเมีย (Thalassemia) หรือเคยคลอดบุตรที่ทารกมีความผิดปกติทางพันธุกรรม
คู่สมรสที่ผ่านการทำหมัน สามารถใช้วิธีการทำ ICSI เพื่อกลับมาตั้งครรภ์ได้ ได้โดยไม่ต้องผ่าตัดแก้หมัน
ฝ่ายหญิงผ่านการทำหมัน (Female sterilization) ด้วยการผูกท่อนำไข่ ตัดท่อนำไข่ หรือทำให้ท่อนำไข่อุดตัน
ฝ่ายชายที่ทำหมัน (Vasectomy) ด้วยการผูกท่อนำน้ำอสุจิไปแล้ว

วิธีการเตรียมตัวสำหรับการทำ ICSI

วิธีการเตรียมตัวสำหรับการทำ ICSI จะต้องได้รับความร่วมมือทั้งฝ่ายหญิงและฝ่ายชาย เพื่อให้ร่างกายพร้อม กับการตั้งครรภ์มากที่สุด โดยมีข้อควรปฏิบัติดังนี้

การเตรียมตัว ฝ่ายหญิง

ควรดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม ทั้งเรื่องของอาหาร การออกกำลังกาย รวมถึงการพักผ่อน

ควรเน้นทานอาหารที่มีโปรตีนสูง ผัก ผลไม้ และอาหารปรุงสดใหม่
ลดอาหารที่มีไขมันสูง แป้ง น้ำตาล และอาหารประเภทของหมัก ของดอง อาหารแปรรูป เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ครั้งละ 30-45 นาที อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เข้านอนก่อนเวลา 4 ทุ่ม และมีระยะการนอนให้ได้นาน 7-8 ชั่วโมง ต่อวัน เพื่อให้ร่างกายซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ หลั่งฮอร์โมนที่สำคัญและจำเป็นออกมาอย่างเป็นปกติ

ทั้งนี้การเตรียมตัวให้พร้อมของฝ่ายหญิง เพื่อทำการเก็บไข่ จะต้องปฏิบัติตามคำแนะนำอื่น ๆ จากแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น

รับประทานวิตามินหรืออาหารเสริมตามแพทย์แนะนำ ก่อนการเก็บไข่ และการตั้งครรภ์ แพทย์จะแนะนำให้ฝ่ายหญิงรับประทานวิตามินและอาหารเสริมบางกลุ่ม เพื่อเตรียมความพร้อมให้กับร่างกาย และลดความเสี่ยงที่อาจเกิดกับทารกได้

การเตรียมตัวฝ่ายชาย

การเตรียมตัวของฝ่ายชายก่อนการทำ ICSI มีเป้าหมายหลัก คือ สร้างคุณภาพของอสุจิที่เหมาะกับการปฏิสนธิ โดยวิธีการเตรียมตัวของฝ่ายชายจะคล้ายฝ่ายหญิงดังนี้

รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เน้นรับประทานโปรตีน ลดไขมัน ของหวาน น้ำตาล แอลกอฮอล์ และอาหารแปรรูป
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
งดดื่มสุรา งดสูบบุหรี่ รวมทั้งบุหรี่ไฟฟ้า

ขั้นตอนการทำ ICSI

ขั้นตอนการทำ ICSI มีความละเอียดอ่อน เริ่มตั้งแต่ขั้นตอนก่อนทำ ระหว่างทำ กระทั่งหลังการทำ ICSI โดยมีรายละเอียดแต่ละขั้นตอนดังนี้

5 ขั้นตอนสำคัญก่อนทำอิ๊กซี่

1. การตรวจร่างกาย (Physical examination)

ก่อนเข้ารับการทำอิ๊กซี่ คู่สมรสจะต้องทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียด เพื่อประเมินความพร้อมก่อนเข้าสู่กระบวนการทำอิ๊กซี่ เช่น

เจาะเลือดดูความสมบูรณ์ของเลือด ตรวจโรคติดเชื้อ เช่น เชื้อเอชไอวี (HIV) เชื้อซิฟิลิส (VDRL) เชื้อไวรัสตับอักเสบบี (HBsAg)
วัดปริมาณฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกาย ที่มีผลต่อกระทบในกระบวนการกระตุ้นไข่
ตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) เพื่อดูความผิดปกติบริเวณรังไข่และมดลูก เช่น การหาก้อนซีสต์ที่รังไข่ หรือเนื้องอกที่มดลูก ว่ามีหรือไม่ ถ้ามี มีขนาดเล็กหรือใหญ่แค่ไหน และอยู่ในตำแหน่งที่อันตรายหรือไม่ หากพบจะต้องได้รับการดูแลแก้ไขปัญหาเหล่านั้นเสียก่อน
ฝ่ายชายจะมีการตรวจคุณภาพเชื้ออสุจิ

2. การฉีดยาและฮอร์โมนกระตุ้นไข่ (Ovulation stimulation)

เมื่อผลการตรวจร่างกายไม่มีปัญหา สุขภาพร่างกายพร้อมสำหรับการทำอิ๊กซี่ ก็จะเข้าสู่กระบวนการ กระตุ้นไข่ ด้วยการฉีดยาและฮอร์โมนกระตุ้นไข่ เพื่อให้ไข่ในรังไข่ของฝ่ายหญิงโตขึ้นจนได้ขนาดที่พอเหมาะ ซึ่งฮอร์โมนที่ใช้ฉีดกระตุ้นไข่มีหลายแบบโดยแพทย์จะเรียงลำดับการฉีดอย่างเหมาะสม เพื่อให้เกิดความพร้อมสำหรับการดูดเก็บไข่

3. การติดตามการเจริญเติบโตของไข่ (Positive ovulation follow up)

หลังฉีดยากระตุ้นไข่ไปแล้ว แพทย์จะมีการติดตามผล เช็กการตอบสนองของรังไข่ต่อฮอร์โมน โดยสามารถประเมินได้จากการวัดระดับของฮอร์โมนในเลือด รวมทั้งการตรวจนับจำนวนและขนาดของฟองไข่และวัดความหนาของเยื่อบุโพรงมดลูก ด้วยการทำตรวจอัลตราซาวนด์ (Transvaginal ultrasound) ว่ามีความสมบูรณ์พร้อมหรือไม่

4. กระบวนการเก็บไข่ (Egg retrieval)

เมื่อถึงกำหนดไข่ตก ก็จะเข้าสู่กระบวนการเก็บไข่ วิธีการเก็บแพทย์จะทำภายใต้การดมยาสลบก่อนทำการสอดเข็มขนาดเล็ก สอดเข้าไปที่รังไข่ แล้วใช้เข็มเจาะดูดเซลล์ไข่ออกมาทำการเพาะเลี้ยง เพื่อให้พร้อมสำหรับการปฏิสนธิ ซึ่งในขั้นตอนนี้จะใช้การอัลตราซาวด์เพื่อดูตำแหน่งไข่ให้ชัดเจน

5. การเก็บอสุจิของฝ่ายชาย (Sperm collection/Sperm Retrieval)

การเก็บอสุจิฝ่ายชาย โดยทั่วไปจะนัดในวันเดียวกับการวันเก็บไข่ของฝ่ายหญิง โดยก่อนนัดวันเก็บแพทย์จะแนะนำให้ฝ่ายชายงดการมีเพศสัมพันธ์ งดการช่วยตัวเอง งดการหลั่งน้ำอสุจิทุกรูปแบบประมาณ 2-3 วันก่อนขั้นตอนการเก็บอสุจิ

วิธีการเก็บฝ่ายชายที่มีสุขภาพแข็งแรง สมรรถภาพทางเพศสมบูรณ์ ต้องช่วยตัวเองให้หลั่งลงในภาชนะปลอดเชื้อที่เตรียมไว้ ภายในห้องส่วนตัว จากนั้นสเปิร์มจะถูกส่งไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อทำการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำเชื้อ ทีมแพทย์จะคัดอสุจิตัวที่สมบูรณ์ที่สุด แข็งแรงที่สุด และมีการเคลื่อนไหวดีออกมา เพื่อเติมสารอาหารหล่อเลี้ยง และเพิ่มความรวดเร็วในการเคลื่อนไหวก่อนทำการฉีดสเปิร์มเข้าสู่ไข่เพื่อไปปฏิสนธิต่อไป

ในกรณีที่ฝ่ายชายมีปัญหาด้านสมรรถภาพทางเพศ หรือผ่านการทำหมัน แพทย์จะใช้วิธีการเก็บตัวอสุจิโดยตรงจากอัณฑะ ก่อนที่จะนำมาฉีดเข้ากับไข่ของฝ่ายหญิงเพื่อช่วยให้การปฏิสนธิ

ขั้นตอนระหว่างการทำอิ๊กซี่

ขั้นตอนระหว่างการทำอิ๊กซี่ที่สำคัญ จะมี 2 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนการปฏิสนธิ (ICSI fertilization) และขั้นตอนการเลี้ยงตัวอ่อนในห้องปฏิบัติการ (Embryo culture)

ขั้นตอนการปฏิสนธิ (ICSI fertilization) ทีมแพทย์จะคัดไข่ใบที่สมบูรณ์ และ สเปิร์มตัวที่สมบูรณ์ที่สุด ด้วยการฉีดสเปิร์มเข้ากับไข่เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ
การเลี้ยงตัวอ่อนในห้องปฏิบัติการ (Embryo culture) เมื่อเกิดการปฏิสนธิแล้ว จนกลายเป็นตัวอ่อน ทีมแพทย์จะเลี้ยงตัวอ่อน (Embryo culture) ด้วยน้ำยาหล่อเลี้ยงชนิดพิเศษให้มีความใกล้เคียงกับภายในครรภ์มารดาให้มากที่สุดเพื่อให้มีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของตัวอ่อน เป็นระยะเวลาประมาณ 3-5 วัน และทำการตรวจสอบพัฒนาการในการแบ่งเซลล์ของตัวอ่อนหลังการปฏิสนธิในระยะต่าง ๆ อย่างสมบูรณ์ก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการคัดเกรดตัวอ่อน และย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูก

การย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูก (Embryo transfer)

ทีมแพทย์จะทำให้ร่างกายฝ่ายหญิงมีความพร้อมต่อการย้ายตัวอ่อน ซึ่งจะมีการให้ยาและปรับฮอร์โมน เพื่อให้เยื่อบุผนังมดลูกก่อตัวขึ้น สามารถรองรับการฝังตัวของตัวได้ โดยการย้ายตัวอ่อนกลับเข้าสู่โพรงมดลูก แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือการย้ายตัวอ่อนรอบสด และการย้ายตัวอ่อนรอบแช่แข็ง

การย้ายตัวอ่อนรอบสด (ET: Fresh Embryo Transfer) คือ การนำตัวอ่อนที่เกิดจากการปฏิสนธิในห้องปฏิบัติการย้ายกลับเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อการฝังตัวและตั้งครรภ์ภายหลังจากเก็บไข่ เป็นกระบวนการที่เป็นธรรมชาติมากกว่า สามารถทำได้ตั้งแต่วันที่ 2 ถึงวันที่ 5 หลังจากที่ไข่ปฏิสนธิกับสเปิร์มเรียบร้อยแล้ว โดยทำในรอบเดียวกันกับรอบการกระตุ้นไข่
การย้ายตัวอ่อนรอบแช่แข็ง (FET: Frozen Embryo Transfer) คือ การนำตัวอ่อนที่เกิดจากการปฏิสนธิในห้องปฏิบัติการที่ถูกแช่แข็งไว้มาย้ายกลับเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อให้เกิดการตั้งครรภ์ ซึ่งจากข้อมูลปัจจุบันพบว่าอัตราการตั้งครรภ์ในการย้ายตัวอ่อนรอบแช่แข็งจะสูงกว่าอัตราการตั้งครรภ์ใสรอบสด

ขั้นตอนหลังย้ายตัวอ่อน

หลังจากย้ายตัวอ่อน จะมีการให้ยาฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (progesterone) เพื่อพยุงการตั้งครรภ์ และต้องใช้ยาจนกว่า ร่างกายจะผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนได้เองอย่างเพียงพอ หรือภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้รักษา

เมื่อไหร่จะรู้ผลการตั้งครรภ์ จากการทำ ICSI ?

หลังจากย้ายตัวอ่อนประมาณ 7 -14 วัน แพทย์จะทำนัดเพื่อตรวจการตั้งครรภ์ ด้วยการ ตรวจเลือดเพื่อวัดระดับฮอร์โมน Beta-HCG

การทำ ICSI ใช้เวลานานเท่าไร ?

ระยะเวลาโดยรวมในการทำอิ๊กซี่ (ICSI) หนึ่งรอบจะใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ 4-6 สัปดาห์ โดยนับตั้งแต่การ การตรวจร่างกาย ในแต่ละเคสอาจใช้ระยะเวลาต่างกันขึ้นอยู่กับระยะเวลาในการนำไข่ออกมา การปฏิสนธิและการย้ายตัวอ่อน รวมถึงองค์ประกอบอื่น เช่น อายุ ภาวะเจริญพันธุ์และระดับฮอร์โมน

ทำ ICSI เจ็บหรือไม่ ?

การทำ ICSI เจ็บไหม ? เป็นข้อสงสัยที่หลายคู่กังวล โดยเฉพาะช่วยกระตุ้นไข่ ซึ่งความเจ็บสามารถเกิดขึ้นได้ เพราะขั้นตอนการกระตุ้นไข่ที่ต้องฉีดยาใต้ผิวหนัง

นอกจากนี้ในขั้นตอนการเก็บไข่ผ่านช่องคลอด ก็อาจทำให้รู้สึกเจ็บหรือปวดหน่วง ๆ บริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานหลังเก็บไข่ (ในระหว่างทำมีการวางยาสลบ) อาการเหล่านี้สามารถหายไปเองหลังการเก็บไข่ประมาณ 1 – 2 วัน

ทำ ICSI ที่ศูนย์ผู้มีบุตรยาก โรงพยาบาล พญาไท 3 ดีอย่างไร ?

ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก (Excellence Fertility Center) โรงพยาบาลพญาไท 3 ให้บริการดูแลและแก้ไขปัญหาผู้มีบุตรยากด้วยวิธีอิ๊กซี่ ICSI ภายใต้เทคโนโลยีการเจริญพันธุ์ที่ได้มาตรฐานระดับสากล และดูแลโดยทีมสหวิชาชีพผู้ชำนาญการ และเครื่องมือที่พรั่งพร้อม ให้การมีบุตรเป็นไปอย่างสมบูรณ์และมีประสิทธิภาพ

สูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญการรักษาผู้มีบุตรยาก ที่มีประสบการณ์สูง
นักวิทยาศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญด้านการเพาะเลี้ยงตัวอ่อน
ทีมพยาบาลเฉพาะทางการดูแลการมีบุตรยาก ที่คอยให้คำปรึกษา และช่วยดูแลในด้านต่างๆ
เครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัย ได้มาตรฐานสากล พร้อมด้วยนวัตกรรมที่ช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์
ห้องปฏิบัติการเลี้ยงตัวอ่อนและห้องผ่าตัด เพื่อช่วยการฝังตัวของตัวอ่อน

ปัจจุบันศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก (Excellence Fertility Center) โรงพยาบาลพญาไท 3 ได้ให้การดูแลคู่สมรส แก้ปัญหาภาวะผู้มีบุตรยาก ด้วยเจตนารมณ์ในการช่วยเหลือคู่แต่งงานที่มีบุตรยาก สมปรารถนา พร้อมให้มีความรู้ ความเข้าใจในปัญหาและการรักษาภาวะมีบุตรยากได้ถูกต้องและถูกวิธี

อิ๊กซี่ (ICSI) วิธีช่วยเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ ทางออกรักษาผู้มีบุตรยาก