เปลี่ยนความคิดและเปลี่ยนชีวิตให้สุขภาพดี ด้วยการเลิกพฤติกรรมที่ทำร้ายระบบประสาท

 

 

“คนไข้ที่มีอาการปวดหัวมากกว่า 80% ไม่ได้มีความผิดปกติร้ายแรง
แต่เป็นเพราะพฤติกรรมและการใช้ชีวิตของเขาเองที่ส่งผลเสียต่อร่างกาย
หมอจึงต้องชี้ให้เขาเห็นว่าสุขภาพจิตและสุขภาพกายเป็นเรื่องที่สัมพันธ์กัน”

ค้นหาโรคด้วยเหตุและผล

พญ. มาลัย พาณิชย์พงษ์ อายุรแพทย์เฉพาะทางด้านอายุรกรรมประสาท จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ผู้มีประสบการณ์ในการรักษาโรคระบบประสาทมามากกว่า 12 ปี เล่าให้ฟังถึงการทำงานกับโรคระบบประสาทว่า เหตุผลที่คุณหมอสนใจโรคนี้เป็นพิเศษและอยากลงลึกตั้งแต่ตอนเป็นนักเรียนแพทย์ เป็นเพราะโรคระบบประสาทคือโรคที่เกิดได้ด้วยเหตุและผล

 

 

“คนไข้ระบบประสาทส่วนใหญ่ 70-80% มาด้วยโรคปวดศีรษะ หน้าที่ของหมอคือต้องหาสาเหตุให้เขาว่าทำไมเขาถึงปวดศีรษะ หรือหากคนไข้มาด้วยอาการอ่อนแรง หมอก็ต้องดูว่าเขาอ่อนแรงจากอะไร เป็นโรคกล้ามเนื้อ หรือเป็นโรคปลายประสาท เป็นโรคจากสมอง หรือมีพฤติกรรมใดๆ ที่ทำให้เกิดอาการนี้ได้หรือเปล่า หมอสนใจโรคทางระบบประสาทเป็นพิเศษเพราะว่ามันเป็นโรคที่มีเหตุมีผล ทุกอาการปวดของคนไข้ไม่ได้เกิดขึ้นมาลอยๆ แต่มักเกิดจากพฤติกรรมในชีวิตประจำวันที่เขาทำร้ายร่างกายโดยไม่รู้ตัว”

 

 

โรคที่รักษาด้วยการเปลี่ยนพฤติกรรม

ในการรักษาโรคทางระบบประสาทหลายโรคแทบไม่จำเป็นต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษา แต่คนไข้ต้องลงทุนด้วยแรงและกำลังจึงจะสามารถหายขาดได้  “ในช่วงนี้หมอจะเจอคนไข้ที่เป็นโรคปวดศีรษะเรื้อรังบ่อยมาก ซึ่งหลักในการทำงานของเราคือเราจะพยายามชี้ให้ คนไข้เห็นว่าสาเหตุของอาการปวดหัวมาจากอะไร เขาจะแก้ปัญหาหรือป้องกันได้อย่างไรบ้าง ไม่ได้มาถึงก็สั่งยาให้เพียงอย่างเดียว เพราะแบบนั้นคนไข้ไม่มีทางหายขาย หรืออาจจะดีขึ้นในช่วงแรกที่เขากินยาเท่านั้น แต่พอหายแล้วเขาก็กลับมาเป็นอีกได้ เพราะฉะนั้นทุกครั้งที่หมอเจอคนไข้ หมอจะนั่งคุยกับเขาก่อนว่าทำไมเขาปวดหัว เขาพักผ่อนไม่พอไหม ครอบครัวมีปัญหาอะไร หรือว่ามีเครียดจากงานสะสมหรือเปล่าสิ่งเหล่านี้ล้วนมีผลกับการปวดศีรษะทั้งสิ้น ดังนั้นเวลารักษาเราจะต้องอธิบายให้เขาฟังว่าเขาต้องปฏิบัติตัวอย่างไร หรือหลีกเลี่ยงตัวกระตุ้นอะไรบ้างเพื่อไม่ให้กลับไปปวดศีรษะอีกครั้ง” พญ. มาลัย พาณิชย์พงษ์ กล่าว

 

 

ยาแก้ปวด. . . กินง่าย หายยาก

เมื่อมีอาการปวดศีรษะ คนไข้ส่วนใหญ่มักคิดว่าอาการนี้สามารถหายได้เองด้วยการกินยาแก้ปวด จึงเลือกที่จะซื้อยาแก้ปวดมากินด้วยตัวเองมากกว่าที่จะมาพบแพทย์แต่เมื่อกินบ่อยๆ ทำให้เกิดอาการติดยาโดยไม่รู้ตัว

 

 

“คนไข้ส่วนหนึ่งที่มาหาหมอไม่รู้ว่าตัวเองติดยาแก้ปวด เขาซื้อยามากินเองเพราะสะดวกสบาย และประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่า แต่กินไปนานๆ ก็พบว่าไม่หายปวดหัวแบบถาวร หายก็แค่แป็ปๆ แล้วกลับมากินอีกพอหมอให้เลิกกินยาแก้ปวดก็ค่อนข้างลำบาก คนไข้จะมีอาการปวดศีรษะรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งก็ต้องให้ยาเพื่อช่วยคนไข้สามารถหยุดยาแก้ปวดที่เขาติดอยู่ให้ได้ บางคนทนไม่ได้ก็กลับไปกินยาแก้ปวดอีกก็ไม่หายสักที แต่ถ้าผ่านช่วงนั้นไปแล้วมันจะหายเลย เขาก็กลับมาบอกเราว่าเขาไม่ปวดแล้ว เขาก็ยังแปลกใจที่ไม่ต้องกินยาพาราอีกแล้ว เพราะปกติเขาต้องกินทุกวันเราก็เลยประทับใจตรงนี้ที่เราช่วยคนไข้ให้หายขาดได้”

 

 

การให้คำปรึกษา คือยาขนานพิเศษ

เมื่อถามถึงวิธีการรักษาของคุณหมอมาลัย คุณหมอบอกว่าแพทย์ระบบประสาททุกวันนี้ไม่ได้มีหน้าที่แค่รักษาคนไข้ตามอาการเท่านั้น แต่ยังต้องเป็นที่ปรึกษาให้กับคนไข้ได้จึงจะได้รับความวางใจและรักษาได้อย่างถูกทาง

 

 

“ทุกครั้งที่หมอเจอคนไข้หมอจะเอาคนไข้เป็นที่ตั้งเสมอนอกจากการจ่ายยา การตรวจโรคที่เราต้องทำอยู่แล้วเราต้องให้คำแนะนำที่ช่วยให้คนไข้ได้ประโยชน์มากที่สุด เพราะเราอยากทำให้เขาไว้วางใจเรา พอเขามีอะไรเขาจะนึกถึงและกลับมาหา เพราะเรามีความเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน บางทีเรานั่งคุยกับคนไข้นานมาก เพราะเรื่องโรคระบบประสาทมันมีเเรื่องความเครียดเข้ามาเกี่ยวด้วย คนไข้ก็จะเล่าเรื่องครอบครัว หรือเรื่องต่างๆ ในชีวิตของเขาให้เราฟัง การคุยกันมันจึงต้องเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาด้วย เพราะว่าเวลาเรารักษาเราไม่ได้รักษาแค่อาการป่วยแล้วจบ แต่เราจะต้องหาเหตุเพื่อช่วยให้เขาหายขาดจากอาการนี้จริงๆ”