ด้วยความคนไข้เด็ก ก็จะยังไม่สามารถสื่อสารหรือบอกอาการได้ตรงจุด เราจึงต้องซักประวัติโดยสอบถามจากผู้ปกครองอย่างละเอียด คอยจับสังเกตเวลาตรวจร่างกาย หาความผิดปกติและสาเหตุของอาการนั้นๆ เพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำ การตรวจรักษาก็ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยและความเหมาะสม การมีอุปกรณ์และเครื่องมือที่ทันสมัยได้มาตรฐานก็ช่วยให้การรักษาได้ผลดีกว่าเดิม

หลังจาก นพ. แมนชัย รัชตชัยยศ สำเร็จการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิต จากคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น และได้ไปเป็นแพทย์ใช้ทุนเรียบร้อยแล้ว คุณหมอจึงได้ศึกษาต่อยอดวุฒิบัตรกุมารเวชศาสตร์ รวมถึงอนุสาขาโรคระบบหายใจ ที่สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี ซึ่งคุณหมอเล่าว่า. . .

“ตอนเรียนแพทย์ปีสุดท้าย หมอเลือกออกไปเป็นแพทย์ฝึกหัดที่โรงพยาบาลในจังหวัดอุบลราชธานี ตอนนั้นหมอมีความประทับใจในตัวคุณหมอเด็ก (กุมารแพทย์) ท่านหนึ่ง หมอได้เห็นความทุ่มเทและความเชี่ยวชาญในการดูแลรักษาคนไข้เด็ก ทั้งยังก็มีโอกาสได้ช่วยดูแลรักษาเด็กๆ ด้วย ทำให้หมอประทับใจตอนที่ได้เห็นเด็กร่าเริงสดใสในเวลาที่เขาหายป่วย รู้สึกเหมือนเราได้รางวัลไปด้วย เมื่อมีโอกาสหมอจึงได้ศึกษาต่อวุฒิบัตรกุมารเวชศาสตร์ ที่สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี พอได้ไปเรียนจริงๆ แล้ว นอกจากความรู้ หมอก็ได้เห็น ได้สัมผัสอุปกรณ์เครื่องมือที่เกี่ยวกับการรักษาระบบทางเดินหายใจในเด็กและโรคต่างๆ ในเด็กมากมาย โดยเฉพาะโรคปอดอักเสบ พอได้ทำหัตถการ ได้รักษา ก็ยิ่งรู้สึกชอบ จึงได้ศึกษาต่อวุฒิบัตรกุมารเวชศาสตร์โรคระบบหายใจ ที่สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี อีกชั้นหนึ่งเป็นอนุสาขา”

คุณหมอผู้รักษาโรคระบบทางเดินหายใจเด็ก และผู้ป่วยเด็กวิกฤติ

ที่ รพ. พญาไท 3 มีห้องไอซียูเด็ก หรือ ศูนย์อภิบาลผู้ป่วยวิกฤติเด็ก (Pediatric Intensive Care Unit : PICU) ซึ่งก็จะใช้เป็นหอผู้ป่วยกึ่งวิกฤติร่วมกับหอผู้ป่วยวิกฤติ คือใช้สำหรับทั้งสังเกตอาการรวมถึงการดูแลรักษาเพื่อให้พ้นภาวะในช่วงที่ประเมินแล้วว่าเด็กต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด 24 ชม. ต้องการการรักษาที่รวดเร็วและทันท่วงที โดยทีมแพทย์ พยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะ. . .

“ที่นี่ หมอจะรักษาทั้งโรคทั่วไปในเด็ก และเป็นแพทย์เฉพาะทางด้านโรคระบบหายใจด้วย ไม่ว่าจะเป็นการติดเชื้อทั่วไปในเด็ก อย่างปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ หลอดลมฝอยอักเสบ และที่เน้นเป็นพิเศษคือจะดูแลเด็กที่มีภาวะวิกฤติทางเดินหายใจ ในศูนย์อภิบาลผู้ป่วยวิกฤติเด็ก (PICU) ในส่วนนี้หมอก็จะต้องอธิบายให้ผู้ปกครองทราบถึงเหตุผล และความจำเป็นก่อนว่าทำไมเด็กจะต้องได้รับการดูแลใน PICU รวมถึงขั้นตอนในการรักษา เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจ ไม่กังวลจนเกินไป เพราะการเข้าห้อง PICU ยังแบ่งอาการเป็นหลายระดับ และเด็กส่วนใหญ่ก็ไม่ได้อยู่ในระดับที่วิกฤติมากๆ หรือบางคนอาจอยู่ในระดับกึ่งวิกฤติเท่านั้น”

โรคติดเชื้อในทางเดินหายใจในเด็ก เช่น ปอดอักเสบ หรือหลอดลมฝอยอักเสบ สาเหตุหลักๆ เกิดการติดเชื้อไวรัส เช่น RSV (Respiratory Syncytial Virus) หากมีอาการรุนแรง เด็กก็จะมีภาวะหายใจลำบาก และมีความเสี่ยงที่จะพัฒนาเป็นภาวะระบบการหายใจล้มเหลว ในรายที่มีอาการรุนแรงจึงจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาในห้อง PICU หรือศูนย์อภิบาลผู้ป่วยเด็กวิกฤติ เพื่อการดูแลรักษาอย่างใกล้ชิด

รักษาคนไข้เด็ก การสื่อสารกับผู้ปกครองอย่างเข้าใจนั้นสำคัญ

เพราะลูกๆ คือดวงใจของพ่อแม่ เมื่อลูกป่วยจึงเกิดความห่วงใยและกังวลใจ คุณหมอแมนชัย จะเข้าใจในข้อนี้เป็นอย่างดี ด้วยเหตุนี้ คุณหมอจึงให้ความสำคัญในการให้เวลาพูดคุยกับผู้ปกครองอย่างเต็มที่ ทั้งอธิบายให้เข้าใจถึงกระบวนการรักษา ทางเลือกในการรักษา ข้อดีข้อเสีย รวมถึงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น. . .

“หมอคิดว่า การที่ผู้ปกครองทราบข้อมูลอย่างรอบด้านจะมีส่วนช่วยในการรักษา ช่วยให้หมอมีข้อมูลต่างๆ มากขึ้น เพราะเขาจะรู้จักคนไข้คือลูกหลานของเขาดีกว่าหมอ แต่หมอจะรู้จักโรค อาการ และการรักษาดีกว่าเขา การรับฟังซึ่งกันและกัน ไว้ใจกัน จะช่วยให้เลือกการรักษาที่เหมาะสมมากขึ้น ทำให้การรักษามีคุณภาพและประสิทธิภาพมากขึ้น เป็นการร่วมมือกันระหว่างหมอ ตัวเด็กที่ป่วย และผู้ปกครอง เมื่อทุกอย่างไปด้วยกันได้ดี ผลก็จะออกมาดีด้วย”