เมื่อเห็นคนชัก ให้เอา ”อะไร” ยัดปาก!… ปลอดภัยจริงหรือ?

สิ่งที่คนทั่วไปบอกต่อๆ กันมา ว่าเวลาเห็นคนที่มีอาการชักอยู่ต่อหน้า ให้หาอะไรมายัดปากเพื่อป้องกันคนชักกัดลิ้นตัวเอง ทั้งยังเป็นเหตุการณ์ที่พบได้บ่อย ไม่ว่าจะในชีวิตจริงหรือแม้แต่ภาพในละคร แต่ทราบหรือไม่ว่า การปฐมพยาบาลด้วยการเอา ”อะไร” มายัดปากผู้ป่วยชักนั้น นอกจากเป็นสิ่งที่ “ผิด” แล้ว ยังจะก่อให้เกิดอันตรายกับผู้ป่วยจนถึงขั้นเสียชีวิตได้เลยทีเดียว!

บางคนก็แนะนำให้ นำ”ช้อน” มายัดปากผู้ป่วยขณะชัก ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิดอย่างมาก เพราะจะเสี่ยงฟันหัก ทำให้สูญเสียฟัน มีปัญหาเรื่องฟันไปตลอดชีวิต และในกรณีที่โชคร้ายที่สุด ในบางรายฟันที่หักอาจตกลงไปบริเวณหลอดลมจนเกิดการอุดกั้นและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

บางคนก็แนะนำว่าให้ใช้ ”มือ” ซึ่งดูเหมือนว่าจะฟังดูดีกว่าการใช้ “ช้อน” แต่ทราบหรือไม่ว่า การพยายามใช้มือยัดปากผู้ป่วยขณะชัก เสี่ยงต่อการได้รับบาดเจ็บต่อมือและนิ้วของผู้ยัดสูงมาก เนื่องจากคนไข้ที่ชักมักไม่รู้สึกตัวและควบคุมตัวเองไม่ได้ ทำให้สามารถกัดนิ้วขาดหรือได้รับบาดเจ็บได้

การที่ใช้ ”สิ่งของ” ไม่ว่าจะเป็น ช้อน มือ ผ้า ถุงเท้า หรือแม้แต่รองเท้าแตะ!!! ยัดปากผู้ป่วยขณะชักเป็นการปฐมพยายามที่ “ผิด” แต่พบได้บ่อยมากในสังคมไทย เนื่องจากมีความเชื่อว่า “คนไข้ชักจะกัดลิ้นตาย” แต่ในความเป็นจริงแล้ว ผู้ป่วยขณะชัก มักจะไม่กัดลิ้นตัวเองอยู่แล้ว ยกเว้นในบางรายก็อาจจะมีการกัดลิ้นตัวเองได้บ้าง แต่มักเป็นแผลเพียงเล็กน้อย รักษาได้ไม่ยาก ไม่เคยมีการกัดลิ้นจนเสียชีวิต ดังนั้นการนำสิ่งของมายัดปากผู้ป่วยขณะชักจึงไม่ได้มีประโยชน์ แถมยังเกิดโทษอีกด้วย

การปฐมพยาบาลผู้ป่วยขณะชักที่ถูกต้องนั้นควรทำอย่างไร?

ห้ามนำสิ่งของใดๆ ก็ตามยัดปากผู้ป่วยพยายามจับผู้ป่วยนอนตะแคง เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำลายอุดกั้นทางเดินหายใจ
พยายามหาหมอนหรือสิ่งของนุ่มๆ วางรองศีรษะผู้ป่วย เพื่อป้องกันศีรษะกระแทก
จับเวลา ถ้าชักนานเกิน 3 นาที ผู้ป่วยจะมีภาวะเสี่ยงต่อการชักต่อเนื่อง ควรรีบเรียกรถพยาบาลทันที
ถ้าผู้ป่วยใส่เสื้อผ้ารัด หรือสวมเนกไท ควรปลดให้หลวมเพื่อให้ผู้ป่วยหายใจได้สะดวก
ถ้าขณะชักผู้ป่วยใส่แว่นควรถอดออก เพื่อป้องกันแว่นแตก อาจทำให้ผู้ป่วยบาดเจ็บ

การปฐมพยาบาลผู้ป่วยชัก ด้วยวิธีง่ายๆ เพียงเท่านี้ เป็นการดูแลที่ถูกต้องและปลอดภัย ดังนั้นถ้าเห็นใครพยายามปฐมพยาบาลผู้ป่วยขณะชักด้วยวิธีการนำสิ่งของยัดปาก ควรต้องช่วยกันห้ามและอธิบายเพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้องจะดีกว่า

การปฐมพยาบาลเมื่อพบคนมีอาการชัก ไม่ควรนำสิ่งของยัดเข้าปาก