โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก (Leukemia) เป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในเด็ก สามารถพบได้ทุกอายุ โดยพบมากที่สุดที่อายุ 2-5 ปี ชนิดที่พบบ่อยที่สุดคือ มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน (Acute leukemia) เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด (stem cell) ไม่สามารถเจริญเติบโตได้ตามปกติทำให้เกิดการสะสมของตัวอ่อนเม็ดเลือดขาว (blast) ในไขกระดูกและมีการยับยั้งการสร้างเม็ดเลือดปกติ โดยสามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิดตามลักษณะของเซลล์ที่พบคือ Acute lymphoblastic leukemia (ALL) พบได้ 80-90% และ Acute myeloblastic leukemia (AML) พบได้ 10-20%

มะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กเกิดได้อย่างไร?

ในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่นอน แต่จากการศึกษาในปัจจุบันเชื่อว่ามีหลายสาเหตุร่วมกัน เช่น การได้รับรังสีชนิดต่างๆ, สารเคมีบางชนิด เช่น benzene, ยาเคมีบำบัด หรือ ปัจจัยทางพันธุกรรม เช่น ความผิดปกติของโครโมโซมบางชนิดทำให้มีโอกาสเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้สูงขึ้น

อาการแบบไหนที่เข้าข่ายภาวะมะเร็งเม็ดเลือดขาว

เนื่องจากในไขกระดูกผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวมีการยับยั้งการสร้างเม็ดเลือดปกติทำให้ผู้ป่วยมีอาการดังต่อไปนี้

ซีด – เนื่องจากการสร้างเม็ดเลือดแดงลดลง ทำให้มีอาการเหนื่อยง่าย, อ่อนเพลีย, หัวใจล้มเหลวได้ถ้าซีดมาก
เลือดออกง่าย – เนื่องจากการสร้างเกล็ดเลือดลดลงทำมีจุดจ้ำเลือดตามตัว
มีไข้ – อาจเกิดจากเม็ดเลือดขาวปกติลดลงทำให้มีการติดเชื้อได้ง่าย
อาการอื่นๆ เช่น ต่อมน้ำเหลือง,ตับม้ามโต, ปวดกระดูก

จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว

ในเบื้องต้น การวินิจฉัยมะเร็งเม็ดเลือดขาว สามารถทำได้โดยการตรวจไขกระดูก (bone marrow aspiration/ biopsy) โดยการวินิจฉัยที่แน่นอนจะต้องตรวจพบเซลล์มะเร็งมากกว่าร้อยละ30 ในไขกระดูก

การรักษาเป็นอย่างไร?

การรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาว ทำได้โดยการให้ยาเคมีบำบัด (chemotherapy) โดยใช้ยาหลายชนิดร่วมกัน ระยะเวลาในการรักษาขึ้นกับชนิดของเซลล์มะเร็ง ถ้าเป็นชนิด Acute lymphoblastic leukemia (ALL) จะใช้เวลารักษาประมาณ 2-3 ปี ส่วนชนิด Acute myeloblastic leukemia (AML) จะใช้เวลารักษาประมาณ 6 เดือน – 1 ปี นอกจากนี้ในผู้ป่วยที่เซลล์มะเร็งชนิดรุนแรง หรือ ตัวโรคกลับเป็นซ้ำ มีความจำเป็นต้องใช้วิธีการรักษาด้วยการปลูกถ่ายไขกระดูก (Bone marrow transplantation) โดยนำไขกระดูกของพี่น้อง หรือ บุคคลอื่นที่เข้ากันได้มาให้กับผู้ป่วย หลังจากผู้ป่วยได้รับยาเคมีบำบัดขนาดสูงเพื่อเพิ่มโอกาสหายขาดของโรค

ปัจจุบันมีการพัฒนาสูตรยาเคมีบำบัดและวิธีการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวได้ดียิ่งขึ้นทำให้โอกาสในการรักษาหายในผู้ป่วยชนิด Acute lymphoblastic leukemia (ALL) ประมาณ 80-90% ส่วนชนิด Acute myeloblastic leukemia (AML) โอกาสหายขาดประมาณ 60-70%

ในปัจจุบันยังไม่มีวิธีการตรวจคัดกรอง หรือ ป้องกันมะเร็งเม็ดเลือดขาว ผู้ปกครองที่สังเกตพบบุตรหลานมีอาการผิดปกติดังกล่าวข้างต้น ควรรีบนำมาพบแพทย์เพื่อให้การวินิจฉัยโดยเร็วเพื่อให้ผลการรักษาที่ดีตามมา

นพ. วรพิทักษ์ ไทยสิทธิ
กุมารแพทย์ด้านโรคมะเร็งและโรคเลือด
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 3

รู้หรือไม่ “มะเร็งเม็ดเลือดขาว” พบได้บ่อยที่สุดในวัยเด็ก