เพราะสุขภาพดวงตาของลูกรักเป็นสิ่งที่พ่อแม่ต้องให้ความสำคัญไม่แพ้อวัยวะอื่นๆ และในการตรวจดวงตา…อาจทำให้เกิดคำถามขึ้นว่า ถ้าจะพาลูกเข้ารับการตรวจดวงตา จักษุแพทย์จะตรวจประเมินอะไรบ้าง และต้องเตรียมความพร้อมเด็กอย่างไรก่อนเข้ารับการตรวจ บทความนี้มีคำตอบ…

สิ่งที่จักษุแพทย์จะตรวจประเมิน ได้แก่…

การมองเห็น หรือพฤติกรรมการมองเห็น (visual behavior)
ประเมินระดับการมองเห็น (visual acuity) ซึ่งมีเทคนิคในการประเมินได้หลายอย่างขึ้นกับ cognitive function และความร่วมมือในของเด็ก เพื่อเป็นการประเมินภาวะสายตาขี้เกียจ (amblyopia or lazy eye)
ประเมิน Binocularity หรือการมองเห็นที่ใช้สองตาร่วมกัน และการมองเห็นสามมิติ (stereopsis)
การมองเห็นสี (color vision) ซึ่งจะทำในรายที่มีความเสี่ยงเช่นมีโรคตาบอดสีในครอบครัว โดยเฉพาะในเด็กผู้ชาย เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมของครอบครัวในการวางแผนการศึกษาต่อเนื่องของเด็ก
ตรวจประเมินการเคลื่อนไหวของลูกตา (extra ocular movement) ตรวจค้นหาภาวะตาเข ตาเหล่ (strabismus)
ตรวจส่วนด้านหน้าของลูกตา ทั้งกระจกตา ช่องด้านหน้าลูกตา เลนส์ตา โดย slit lamp biomicroscope
ตรวจประเมินค่าระดับสายตา (refractive status and accommodative status) และตรวจจอประสาทตา ซึ่งต้องมีการหยอดยาขยายม่านตา เพื่อการประเมินที่ถูกต้องโดยเฉพาะในเด็กที่อายุน้อยกว่า 10 หรือ 12 ปี (cycloplegic refraction)
ตรวจวัดความดันลูกตา (intra ocular pressure) ในรายที่ร่วมมือ และในรายที่มีความเสี่ยงในการเป็นต้อหินในเด็ก เช่น สายตาสั้นตั้งแต่ในวัยก่อนเข้าเรียน มีประวัติครอบครัวมีโรคต้อหิน รายที่กระจกตาสองข้างขนาดไม่เท่ากันโดยเฉพาะในด้านที่ใหญ่กว่าปกติ
ตรวจประเมินลานสายตา (visual field) ในรายที่มีความเสี่ยงในการเป็นต้อหิน เป็นการคัดกรองและติดตามเด็กที่มีความดันในสมองสูง
ถ่ายภาพจอประสาทตา (retinal photograph) ในเด็กที่ให้ความร่วมมือในการถ่ายรูปได้ อย่างน้อยเพื่อเป็น Base line ของผู้ป่วย

ขั้นตอนการตรวจดวงตาในเด็ก

สำหรับขั้นตอนในการตรวจรวมทั้งการขยายม่านตา จะใช้เวลาโดยประมาณ 40-50 นาที ยาขยายม่านตามมีฤทธิ์ ประมาณ 6-12 ชม. ขึ้นกับว่าใช้ตัวยาอะไร เพื่ออะไร ถ้าเป็นการหยอดยาเพื่อวัดค่าสายตา ยาจะมีฤทธิ์นานประมาณ 12 ชม.(ตามทฤษฎีอาจออกฤทธิ์ได้นานถึง 72 ชม.) เด็กจะมองใกล้ไม่ชัดต้องใช้แว่นอ่านหนังสือช่วย รู้สึกแสบตอนที่หยอด โดยหยอดทั้งหมด 3 ครั้งทุกๆ 5 นาที เป็นยาที่ใช้เพื่อการวัดค่าสายตาเด็กโดยเฉพาะ ชื่อว่า 1%cyclogyl (1% cyclopentolate)

พ่อแม่ต้องเตรียมความพร้อมให้เด็กอย่างไร?

แนะนำให้เตรียมแว่นกันแดดมา หรือหมวก หรือร่มมาด้วยเพื่อหลังหยอดได้ไม่แพ้แสงมาก ทราบผลได้ทันทีในรายที่ต้องใส่แว่นตา จะมีใบสั่งแว่นตา ให้ผู้ป่วยไปตัดร้านประจำได้ ส่วนในรายที่พบโรคต่างๆ นั้น แพทย์จะทำการประเมินและแจ้งผู้ปกครองเป็นรายๆ ไป

ในการตรวจตาเด็ก...จักษุแพทย์ตรวจอะไรบ้าง?