คุณกำลังเป็น..โรคอ้วนหรือเปล่า!

โรคอ้วน (Obesity) คือ ภาวะที่มีน้ำหนักตัว หรือสัดส่วนไขมันในร่างกายมากผิดปกติ โดยใช้เกณฑ์ดัชนีมวลกาย (Body mass index: BMI) เป็นตัวกำหนด
&nbsp;
คุณสามารถคำนวณค่า BMI ได้เองจาก น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) หารด้วยส่วนสูง (เมตร) ยกกำลังสอง เช่น น้ำหนัก 79 kg ส่วนสูง 155 cm หรือ 1.55 m 
BMI = 79 / (1.55&#215;1.55) = 32.88 kg/m²
<h4></h4>
<h4 style="color: #008080;">ค่าดัชนีมวลกายเท่าไหร่จึงเรียกว่า “โรคอ้วน” 
</h4>
คนปกติ ควรมีค่า BMI อยู่ที่ 18.5 &#8211; 22.9 kg/m2 หากมากหรือน้อยกว่านี้ จะเกิดภาวะทุพโภชนาการและโรคต่างๆ
<ul>
<li>ค่า BMI 23.0 – 24.9 kg/m² เรียกว่า “น้ำหนักเกิน”</li>
<li>ค่า BMI &gt; 25 kg/m² เรียกว่า “โรคอ้วน”</li>
<li style="list-style-type: none;"></li>
</ul>
ด้วยวิถีชีวิตยุคสมัยนี้ทำให้คนเป็นโรคอ้วนกันมากขึ้น ตามสถิติขององค์การอนามัยโลกคนไทยเกือบหนึ่งในสามมีน้ำหนักตัวมากจนเป็นโรคอ้วนแล้ว เป็นอันดับสองของภูมิภาคอาเซียน รองจากมาเลเซีย ส่วนประเทศที่ประชากรเฉลี่ยอ้วนที่สุดในโลกคือ สหรัฐอเมริกา และจีน
<h4></h4>
<h4 style="color: #008080;">ความน่ากลัวของโรคอ้วน คืออะไร 
</h4>
โรคอ้วน หากมองเพียงเรื่องน้ำหนักมาก ขนาดตัวที่ใหญ่ ใส่เสื้อผ้าไม่มั่นใจ ล้วนเป็นเรื่องของบุคลิกภาพ ความสวยความงาม นับว่ากลายเป็นเรื่องเล็กไปเลย หากเทียบกับสิ่งที่จะตามมาเมื่อเป็นโรคอ้วน นั่นก็คือ “โรคร่วมจากความอ้วน” ซึ่งเกิดจากไขมันที่สะสมตามอวัยวะต่างๆ ตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท้า และยิ่งอ้วนมากยิ่งจะมีโอกาสเสียชีวิตได้เร็วกว่าคนทั่วไปเฉลี่ยประมาณ 7-10 ปี
<h4></h4>
<h4 style="color: #008080;">โรคร่วมที่เกิดจากภาวะน้ำหนักเกิน และโรคอ้วน</h4>
<ul>
<li>ฮอร์โมนและเมตาบอลิค – ความดันโลหิตสูง เบาหวานชนิดที่สอง ไขมันในเลือดสูง</li>
<li>สมอง – โรคซึมเศร้า วิตกกังวล หงุดหงิดง่าย โรคหลอดเลือดสมอง อัมพฤต อัมพาต</li>
<li>คอ – นอนกรน ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive sleep apnea; OSA)</li>
<li>ระบบการหายใจ – หอบหืด เหนื่อยง่าย ความดันปอดสูง</li>
<li>ระบบไหลเวียนโลหิต – โรคหัวใจ เช่น หัวใจโต กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หัวใจวาย</li>
<li>ทางเดินอาหาร – ไขมันเกาะตับ นิ่วในถุงน้ำดี มะเร็งตับ มะเร็งถุงน้ำดี มะเร็งลำไส้</li>
<li>ทางเดินปัสสาวะ – ปัสสาวะติดเชื้อบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่ได้</li>
<li>ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง – ถุงน้ำรังไข่ ประจำเดือนผิดปกติ ภาวะมีบุตรยาก มะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งมดลูก</li>
<li>ระบบสืบพันธุ์เพศชาย – มะเร็งต่อมลูกหมาก</li>
<li>กระดูกและข้อ – ปวดข้อ ข้อเสื่อมก่อนวัย โดยเฉพาะข้อรองรับน้ำหนัก เช่น หลัง สะโพก เข่า ข้อเท้า</li>
<li>ผิวหนัง – สิว ขนดก ผิวหนังติดเชื้อ อักเสบ เป็นฝีบ่อย เชื้อรา มีกลิ่นตัว</li>
</ul>
คงจะดีกว่าถ้าหันมาลดน้ำหนักเพื่อบอกลาปัญหาโรคอ้วน และบอกลาจากโรคร่วมที่ทำร้ายสุขภาพ
<h4></h4>
<h4 style="color: #008080;">ลดความอ้วนได้ โรคก็หายได้! 
</h4>
พบว่าผู้ที่มีโรคอ้วนแล้ว หากลดน้ำหนักลงได้มากพอ โรคร่วมหลายชนิดสามารถดีขึ้นจนถึงหายขาดได้ เช่น ผู้ป่วยเบาหวาน หลังผ่าตัดลดความอ้วนซึ่งมักทำให้น้ำหนักลงได้มากหลายสิบกิโลกรัม พบว่าผู้ป่วยกว่า 66-73% หายจากโรคเบาหวาน (ประเมินจากผลเลือดหลังผ่าตัดมีHbA1C&lt; 6.5, FBS &lt; 126 mg/dL โดยไม่ต้องใช้ยาเบาหวานใดๆ แม้ติดตามไปถึง 5 ปี) ลดโอกาสกลับมาเป็นเบาหวานอีก ลดภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน เช่น ไตเสื่อม ฟอกไต ตามัว เท้าเบาหวาน &#8230;เพราะฉะนั้นคุณพร้อมจะโบกมือลาโรคอ้วนหรือยัง? อ้วนได้ก็ลดได้ ลดแล้วสุขภาพดี อยู่อย่างแข็งแรง มีคุณภาพชีวิตดี
<h4></h4>
<h4 style="color: #008080;">จะลดน้ำหนักอย่างไรดี? 
วิธีลดให้ได้ผลอย่างปลอดภัย มี 3 วิธี ได้แก่</h4>
<ul>
<li>การควบคุมอาหาร รับประทานไม่เกิน 800-1200 Kcal/วัน หรือใช้สูตรอาหารที่เป็นที่ยอมรับอย่างถูกวิธี เช่น Atkins, Low carbohydrate, Intermittent fasting, Mediterranean diet</li>
<li>การออกกำลังกาย ความแรงระดับปานกลาง, ให้หัวใจเต้นเร็วระดับสลายไขมัน (zone 2 ขึ้นไป, หรือ 60-80% ของ Maximal heartrate) เป็นเวลาอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน จำนวนอย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์</li>
</ul>
ทั้งสองวิธีสามารถลดน้ำหนักได้วิธีละประมาณ 6-9 % ของน้ำหนักตั้งต้น เฉลี่ยลดได้สัปดาห์ละ 0.5-1 กิโลกรัม หากทำร่วมกันสามารถลดได้มากขึ้นเป็นสองเท่า แต่ต้องอาศัยวินัยอย่างมาก คนน้ำหนักยิ่งมากยิ่งมีโอกาสล้มเหลวสูง ผู้สูงอายุหรือมีโรคประจำตัวควรรับการตรวจความพร้อมร่างกายจากแพทย์ก่อนเริ่มลดน้ำหนักเอง ป้องกันเกิดภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หัวใจวาย ลิ่มเลือดอุดตัน Stroke ฯลฯ
<ul>
<li>การผ่าตัดลดน้ำหนัก ส่งผลลดฮอร์โมนทำให้อยากอาหารน้อยลง ลดขนาดกระเพาะทำให้รับประทานปริมาณน้อยก็รู้สึกอิ่ม ร่างกายดูดซึมอาหารที่ทานเข้าไปน้อยลง จึงทำให้ลดได้มากและเร็ว เฉลี่ยสุดท้ายมักลดได้ถึง18-40% ของน้ำหนักตั้งต้น ได้ผลดีในผู้ป่วยBMIสูงมากที่พยายามลดด้วยสองวิธีแรกแล้วไม่ได้ผล หรือมีโรคร่วมแล้ว จำเป็นต้องรีบลดน้ำหนัก นอกจากนี้พบว่าการผ่าตัดช่วยให้สามารถควบคุมการรับประทานอาหารได้ง่ายขึ้น ผลการลดน้ำหนักด้วยวิธีนี้จึงยั่งยืนที่สุดในทุกวิธี แต่การผ่าตัดก็มีความเสี่ยง และมีค่าใช้จ่ายสูง</li>
</ul>
<h4 style="color: #008080;">สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงเด็ดขาด เมื่อต้องการลดน้ำหนัก 
</h4>
“การซื้อยาลดน้ำหนักมาใช้เอง” ยาลดน้ำหนักมีกลไกโดยเปลี่ยนแปลงการทำงานร่างกายเฉพาะจุด ซึ่งแน่นอนว่ามีผลข้างเคียงต่อระบบที่เกี่ยวข้อง การใช้ยาลดความอ้วนที่ถูกต้องนั้น ณ ปัจจุบันต้องอยู่ภายใต้การดูแลจากแพทย์เฉพาะทางเท่านั้น มีข้อบ่งชี้เพียงช่วงเวลาสั้นๆ ในผู้ป่วยเฉพาะกลุ่ม เช่น ก่อนผ่าตัด โรคร่วมรุนแรงขั้นวิกฤต น้ำหนักหลังเลิกใช้ยาอาจขึ้นอีกจนมากกว่าน้ำหนักตั้งต้น หรือ “Yoyo effect” ยาที่มีความปลอดภัยทางการแพทย์มีเพียงไม่กี่ชนิดและไม่อนุญาตให้ขายทั่วไป จึงสามารถกล่าวได้ว่ายาที่อ้างว่าลดความอ้วนได้ที่จำหน่ายแก่ผู้บริโภคโดยตรงขณะนี้ทุกชนิด ขาดหลักฐานความปลอดภัย และอาจส่งผลกระทบรุนแรงถึงขั้นพิการหรือเสียชีวิตได้เลยทีเดียว
&nbsp;
ไม่ว่าเลือกวิธีใดก็ตาม จะสำเร็จได้ต้องอาศัยความรู้จริงในวิธีที่เลือก แรงจูงใจ ความตั้งใจ วินัยการดูแลตนเอง การสนับสนุนจากคนรอบข้าง และเมื่อลดน้ำหนักได้ตามเกณฑ์ที่ตั้งใจแล้ว สิ่งที่สำคัญอันดับต่อไป คือ การควบคุมน้ำหนักไม่ให้ขึ้นใหม่ ด้วยการเลือกใช้ชีวิต ปรับนิสัยและวิถีชีวิตใหม่ การมีทีมสนับสนุนจากผู้เชี่ยวชาญสหสาขาโดยเฉพาะนักกำหนดอาหาร และนักกายภาพบำบัดนั้นจะช่วยให้สามารถลดน้ำหนักง่ายขึ้น มากขึ้น ปลอดภัยขึ้น คุมน้ำหนักได้ดีขึ้นในระยะยาว

พญ.เบญจพร นันทสันติ 
แพทย์หัวหน้าศูนย์โภชนบำบัดและโรคอ้วน 
ศัลยแพทย์เฉพาะทางผ่าตัดส่องกล้อง 
ศูนย์ศัลยกรรมเทคโนโลยีชั้นสูง (ASIT) 
โรงพยาบาลพญาไท 3

ความอ้วนเป็นสิ่งที่ใครหลายคนกำลังพบเจอ นอกจากรูปลักษณ์ภายนอกที่ทำให้ไม่มั่นใจในรูปร่างตัวเองแล้ว ความอ้วนหรือโรคอ้วนก็ยังเป็นตัวการร้ายที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพโดยตรง

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล

คุณกำลังเป็น..โรคอ้วนหรือเปล่า!

Tel

Email

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล