ปัจจุบันวิธีการรักษาโรคมะเร็งที่ได้รับการยอมรับมากที่สุด คือการให้คีโม หรือการใช้ยาเคมีบำบัด เพื่อเข้าไปทำลายเซลล์มะเร็งในตัวคนไข้ ซึ่งเราอาจจะเคยได้ยินเรื่องผลข้างเคียงจากการให้ยาเคมีบำบัดกันมาบ้างแล้ว ทำให้ผู้ป่วยมักเกิดความวิตกกังวล นพ.วิชิต อาภรณ์วิรัตน์ แพทย์ประจำศูนย์มะเร็ง โรงพยาบาลพญาไท 2 จึงได้อธิบายถึงการรักษาด้วยวิธีการใช้ยาเคมีบำบัด เพื่อให้ผู้ป่วยและคนทั่วไปเข้าใจในเรื่องนี้มากยิ่งขึ้น

การให้คีโมหรือเคมีบำบัด คืออะไร?

คีโม หรือ คีโมเทอราปี (Chemotherapy) นั้นคือกลุ่มสารเคมีที่มีฤทธิ์ยับยั้งและทำลายเซลล์ที่มีอัตราการเติบโตหรือแบ่งตัวอย่างรวดเร็ว เช่น เซลล์มะเร็งในร่างกายมนุษย์ แต่ในขณะเดียวกันยาเคมีบำบัดก็มีส่วนในการทำลายเซลล์ปกติที่มีการเติบโตเร็วของเราด้วย เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์เส้นผม เซลล์เยื่อบุกระเพาะอาหาร เป็นต้น เราจึงได้ยินถึงผลข้างเคียงจากการได้รับยาเคมีบำบัด เช่น อาการผมร่วง อ่อนเพลีย ท้องเสียง่าย

แต่โดยธรรมชาติของมนุษย์เมื่อเซลล์ปกติในร่างกายของเราถูกทำลาย ร่างกายจะเร่งสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาทดแทน หลังจากให้ยาเคมีบำบัดแล้ว แพทย์จะให้ระยะเวลาคนไข้พักฟื้นประมาณ 3 – 4 สัปดาห์ หรือรอจนกว่าจำนวนเม็ดเลือดขาว และสภาพร่างกายแข็งแรงพอจะรับยาเคมีบำบัดในครั้งต่อไป ซึ่งในกระบวนการรักษาโรคมะเร็งบางชนิดอาจต้องใช้การรักษาด้วยการให้ยาเคมีบำบัดร่วมกับการฉายแสงและการผ่าตัด จนกว่าจะจบการรักษา

คนไข้จำเป็นต้องได้รับยาเคมีบำบัดทุกคนหรือไม่

คนไข้ที่ป่วยเป็นโรคมะเร็ง อาจไม่มีความจำเป็นที่จะต้องรักษาด้วยวิธีการให้ยาเคมีบำบัดเสมอไป ก่อนอื่นเราต้องทำความเข้าใจก่อนว่ามะเร็งเป็นโรคที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกอวัยวะในร่างกาย แม้แต่ในอวัยวะเดียวกันก็มีสิทธิ์ที่จะก่อให้เกิดโรคมะเร็งต่างชนิดกัน รูปแบบการรักษาก็ไม่เหมือนกัน ดังนั้น คนไข้แต่ละคนจึงอาจจะได้รับการรักษาในรูปแบบอื่นๆ ที่ไม่ใช่การให้ยาเคมีบำบัดได้เช่นกัน

เคมีบำบัดสามารถรักษาโรคมะเร็งได้ทุกชนิดหรือไม่

ยาเคมีบำบัด ไม่สามารถรักษาโรคมะเร็งได้ทุกชนิด โดยปกติแล้วยาเคมีบำบัด 1 ตัวนั้นอาจมีฤทธิ์เฉพาะกับเซลล์มะเร็งบางชนิดเท่านั้น ทางการแพทย์จึงมีสูตรยาเคมีบำบัดหลายตัวเพื่อใช้ในการรักษาโรคมะเร็งที่มีความหลากหลาย มะเร็งบางประเภทอาจต้องใช้ยาเคมีบำบัด 2 – 3 ชนิดร่วมกันเพื่อเสริมฤทธิ์ในการรักษา

ในช่วงระยะเวลากว่า 40 ปีที่ผ่านมาสูตรยาเคมีบำบัดเหล่านี้ได้ผ่านการค้นคว้าทดลองปรับสูตรยาและกระบวนการรักษา จนได้ผลเป็นที่น่าพอใจ ช่วยให้แพทย์รู้ว่าเมื่อคนไข้เป็นมะเร็งชนิดไหนต้องใช้สูตรยาเคมีบำบัดตัวใดในการรักษา และในขณะเดียวกันเทคโนโลยีทางการแพทย์ก็ยังคงค้นคว้าวิจัยหาสูตรตัวยา และเทคนิคการรักษาใหม่ๆ ที่มีประสิทธิภาพออกมาอย่างสม่ำเสมอ ทำให้อัตราการรักษาโรคมะเร็งแล้วประสบความสำเร็จมีสูงขึ้นเรื่อยๆ

นพ. วิชิต อาภรณ์วิรัตน์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านด้านมะเร็งวิทยา
ศูนย์มะเร็ง โรงพยาบาลพญาไท 2

คีโมเทอราปี...การใช้ยาเคมีบำบัดเพื่อรักษาโรคมะเร็ง