เมื่อเล่าว่าวันนี้ดิฉันจะมาพูดคุยถึงประสบการณ์ของคุณแม่ เรื่องอวัยวะอุ้งเชิงกรานหย่อน บางคนอาจจะแอบ ?งง? แต่จากที่ได้พูดคุยกับคุณหมอ โรคนี้คนไข้จะเรียกและรู้จักในชื่อที่แตกต่างกัน บ้างเรียกในชื่อ กระบังลมหย่อน ช่องคลอดหย่อน ยาน บ้าง ซึ่งสิ่งที่กำลังจะบอกทุกคนนั้น สำหรับผู้หญิงเป็นเรื่องลับเฉพาะมากๆ ดิฉันจึงขอสงวนชื่อ-นามสกุลของคุณแม่ไว้ เพราะถึงแม้ท่านจะเข้าสู่วัย 88 ปี แล้ว แต่เรื่องจุดซ่อนเร้นของผู้หญิง ไม่ว่าจะวัยไหนก็เป็นเรื่องส่วนตั๊ว ส่วนตัวเสมอ

บอกผ่านจากคนที่รัก

คุณแม่ของดิฉัน อายุ 88 ปี ก่อนอื่นต้องเล่าย้อนไปว่า หลายปีก่อนคุณแม่เคยมีอาการอุ้งเชิงกรานหย่อนยานมาแล้ว 1 ครั้ง ขณะนั้นมีมดลูกยื่นออกมาภายนอกร่างกายเล็กน้อย ไปพบแพทย์และได้รับคำแนะนำให้ผ่าตัดรักษา แต่คุณแม่กลัวการผ่าตัด อาจจะเรียกได้ว่าค่อนข้างกลัวแพทย์ทุกๆ ด้านเลยดีกว่า จึงไม่ยอมผ่าตัด พอช่วงประมาณ 6-7 ปีที่ผ่านมาไออย่างหนักประกอบกับมีการติดเชื้อ จึงต้องรับการรักษาที่รพ. ในขณะนั้นต้องรักษาภาวะน้ำท่วมปอด และโรคหัวใจร่วมด้วย และตรวจติดตามอย่างต่อเนื่อง ซึ่งคุณแม่แม้จะอายุ 88 ปี แล้วก็ยังยังสามารถช่วยเหลือตนเองได้ในเรื่องเล็กๆ น้อยๆ อาทิ การอุ่นอาหาร การเดิน การทำธุระในห้องน้ำ เป็นต้น

ประมาณเดือนมิถุนายน 2560 ดิฉันไปเยี่ยมคุณแม่ที่บ้านในจังหวัดสมุทรสงคราม ท่านได้เรียกให้ดิฉันเข้าไปในห้องน้ำเพื่อดูความผิดปกติที่เกิดขึ้น เมื่อได้เห็นก็แอบตกใจเหมือนกันนะคะ เพราะสิ่งที่ห้อยออกมานั้นมีขนาดใหญ่ ลักษณะคล้ายไส้กรอก แต่มีขนาดที่ใหญ่ประมาณตับบดสำเร็จรูปเลยทีเดียว และแดงเหมือนมีการอักเสบ ไม่สามารถหดกลับเข้าไปด้านในได้เองตามธรรมชาติเหมือนเช่นเมื่อหลายปีก่อน

การดูแลที่ละเอียดอ่อน

ในวันเดียวกัน ดิฉันพาคุณแม่เดินทางจากจังหวัดสมุทรสงคราม มาตรวจที่ศูนย์สุขภาพหญิง โรงพยาบาลพญาไท 3 แต่บังเอิญไม่มีแพทย์ผู้หญิงออกตรวจ และด้วยคุณแม่อายไม่กล้าตรวจกับแพทย์ผู้ชาย จึงนัดตรวจกับแพทย์ผู้หญิงในเช้าวันรุ่งขึ้น หลังจากตรวจอย่างละเอียดได้รับคำแนะนำให้ปรึกษาเรื่องการผ่าตัดรักษากับ ผศ.นพ.พิชัย ลีระศิริ สูตินรีแพทย์ อนุสาขาเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์

จากการพูดคุยทำให้ทราบว่าโรคนี้มีหลายระดับ แบ่งตามอาการ ซึ่งคุณแม่มีปัญหาอุ้งเชิงกรานหย่อนระดับที่ 4 มีการยื่นออกมาภายนอกร่างกาย เมื่อปรึกษากับแพทย์และตัดสินใจผ่าตัด ใช่ว่าจะผ่าได้ในทันที เพราะทางรพ.จะตรวจร่างกายอย่างละเอียดโดยแพทย์เฉพาะทางในหลายๆ ด้าน เพื่อความพร้อมและประกอบกับคุณแม่อายุมากจึงต้องระมัดระวังมากขึ้น และสุดท้ายก็พิจารณาให้สามารถเข้ารับการผ่าตัดรักษา โดยนพ.พิชัยและทีมแพทย์ที่เกี่ยวข้องได้มีการวางแผนเตรียมความพร้อมสำหรับการผ่าตัด จึงทำให้การผ่าตัดประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี และหลังผ่าตัดในช่วงแรกจะต้องดูแลเกี่ยวกับเรื่องระบบปัสสาวะอีกสักระยะ

ด้านสาเหตุของการเกิดภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อนของคุณแม่นั้น คงไม่สามารถระบุได้แน่ชัด เพราะอาจจะมีผลจากหลายปัจจัย เพราะปัจจัยเสี่ยงของอวัยวะอุ้งเชิงกรานหย่อนทราบว่ามีหลายประการ เช่น อายุ ผู้มีอายุมากขึ้นมีโอกาสเกิดภาวะนี้มาก คุณแม่ก็อายุ 88 ปีแล้วย่อมมีโอกาสเกิดขึ้น การตั้งครรภ์ โดยเฉพาะผู้ที่มีบุตรหลายคนและคลอดบุตรทางช่องคลอด จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นตามจำนวนลูกที่มากขึ้น สำหรับข้อนี้คุณแม่มีลูก 3 คน และคลอดธรรมชาติด้วยวิธีของคนสมัยก่อน หรือปัจจัยภาวะไอเรื้อรัง การยกของหนักเป็นประจำ ก็อาจสัมพันธ์กับคุณแม่ เพราะในอดีตท่านเคยเข้ารับการรักษาเพราะปัญหาไอเรื้อรัง และในวัยทำงานคุณแม่เป็นชาวสวนมะพร้าว ต้องยกมะพร้าวด้วยตนเองเป็นประจำ แต่ละปัจจัยล้วนน่าจะเป็นที่มาให้คุณแม่เกิดปัญหาอุ้งเชิงกรานหย่อนในวันนี้ได้ทั้งสิ้น

?เดิมทีคุณแม่ค่อนข้างอายที่จะรับการตรวจกับแพทย์ผู้ชาย แต่ด้วยความเข้าใจของ ผศ.นพ.พิชัย พูดคุยกับคุณแม่อย่างเป็นกันเอง มีอัธยาศัยที่ดี ทำให้คุณแม่คลายกังวล จึงสามารถตรวจและรักษาได้อย่างสนิทใจและยินยอมที่จะผ่าตัดเป็นอย่างดี?

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ดิฉันอยากจะสื่อสารให้ผู้หญิงทุกคนได้ทราบก็คือ เมื่อใดก็ตามที่ร่างกายเกิดความผิดปกติ โดยเฉพาะจุดซ่อนเร้น ควรรีบรับการตรวจและรักษา เพราะกรณีของคุณแม่หากรับการผ่าตัดรักษาตั้งแต่ครั้งแรกที่เป็นในวัยที่แข็งแรง การฟื้นตัวของร่างกายย่อมรวดเร็วกว่านี้ และจะไม่มีความผิดปกติหย่อนยานออกมาภายนอกมากเช่นที่เกิดขึ้น หรือถ้าคนไข้คือคุณแม่ที่อายุมากอยู่ในความดูแลของลูกๆ ถึงแม้ท่านจะปฏิเสธการรักษา คุณก็ไม่ควรตามใจและควรยืนยันให้เข้ารับการรักษา เพราะสุดท้ายแล้วผู้ที่จะได้รับประโยชน์จากการรักษาก็คือคุณแม่ที่คุณรักนั่นเอง

อุ้งเชิงกรานหย่อนในผู้สูงอายุ