เฮอแปงไจน่า กับ มือเท้าปาก แตกต่างกันอย่างไร?
เฮอแปงไจน่า กับ มือเท้าปาก เป็นโรคที่มักเกิดในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี โดยทั้ง 2 โรคมีอาการที่คล้ายคลึงกันคือทำให้เกิดแผลในปากและลำคอ แต่โรคเฮอแปงไจน่าจะมีเฉพาะแผลขนาดเล็กๆในลำคอร่วมกับคอแดงเท่านั้น แต่หากเป็นโรคมือเท้าปากจะมีแผลในลำคอร่วมกับมีผื่นตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย เช่น ฝ่ามือ ฝ่าเท้า หรือ แขนขา เป็นต้น รวมทั้งอาจทำให้เกิดอาการไข้ อ่อนเพลีย กินได้น้อย อาเจียน เจ็บปาก ซึม งอแงผิดปกติ ความน่ากลัวของทั้ง 2 โรคนี้ก็คือ หากโรคเกิดจากเชื้อไวรัส “กลุ่มเอนเทอโรไวรัส 71” อาจจะทำให้เกิดอาการรุนแรงไปยังสมอง ทำให้สมองอักเสบ, ซึม, ชัก หายใจผิดปกติ ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษาเฉพาะทาง จากกุมารแพทย์ด้านโรคติดเชื้อ และกุมารแพทย์ด้านโรคระบบประสาทอย่างใกล้ชิดในโรงพยาบาล

โรคเฮอแปงไจน่า เกิดขึ้นได้อย่างไร
โรคเฮอแปงไจน่าและโรคมือเท้าปากเกิดจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส (Enterovirus) ซึ่งมีหลายสายพันธุ์ การป่วยเป็นโรคนี้แล้วครั้งหนึ่งก็จะทำให้เด็กมีภูมิคุ้มกันและไม่เป็นโรคจากไวรัสสายพันธุ์เดิมได้อีก แต่ก็มีโอกาสเป็นซ้ำจากการติดไวรัสสายพันธุ์อื่น โดยมีการแพร่เชื้อผ่านทางน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ อุจจาระ หรืออาจปนเปื้อนมาในน้ำ อาหาร ภาชนะ มือ ของเล่น โต๊ะเก้าอี้ วัสดุต่างๆ เด็กจึงมีโอกาสรับเชื้อผ่านเข้าทางปาก ซึ่งไวรัสกลุ่มนี้มีศักยภาพสูงมากในการก่อโรค การได้รับเชื้อเพียงแค่ 10-100 ตัวก็สามารถเกิดการติดเชื้อได้

อาการของโรคเฮอแปงไจน่า
อาการของโรคจะแตกต่างกันไปในเด็กแต่ละคน แต่ที่พบได้บ่อย คือ มีไข้แบบเฉียบพลัน ได้รับยาลดไข้แล้วไม่ดีขึ้น และอาจมีไข้สูง 40 องศา เด็กบางคนอาจมีอาการชักจากไข้สูง กลืนลำบาก ทำให้ปฏิเสธอาหาร เบื่ออาหาร น้ำลายไหล อาเจียน และอาจพบภาวะร่างกายขาดน้ำ เช่น ริมฝีปากแห้ง ตาโหล ร้องไห้ไม่มีน้ำตา ปัสสาวะสีเข้ม ปัสสาวะน้อย รวมทั้งพบแผลในปาก เป็นแผลเล็กๆ หลายแผลบริเวณเพดานอ่อน ต่อมทอนซิล หรือผนังคอด้านหลัง โดยแผลมักเกิดใน 2 วันหลังการติดเชื้อ ลักษณะของแผลที่พบจะมีขนาด 2-4 มิลลิเมตร สีขาวหรือเทาอ่อนมีขอบแดง ซึ่งส่วนใหญ่แผลจะหายภายใน 7 วัน

แม้ยังไม่มียาต้านไวรัส แต่ก็รักษาได้
ปัจจุบันยังไม่มียาต้านไวรัสที่จะรักษาโรคเฮอแปงไจน่าโดยตรง แต่โรคนี้มีอาการไม่รุนแรง สามารถหายเองได้ภายใน 7-10 วัน ด้วยการรักษาตามอาการ ดังนี้

ให้ยาลดไข้ พาราเซตามอล ร่วมกับการเช็ดตัวลดไข้บ่อยๆ
ให้เด็ก จิบ ดื่มน้ำเย็นบ่อยๆ หรือดื่มนมเย็นที่มีรสไม่หวานมาก
ให้เด็กกินน้ำแข็ง หรือไอศครีมที่มีรสชาติไม่เปรี้ยวและไม่หวานมาก
ให้ทานอาหารจืด อ่อน ย่อยง่าย (ไม่ควรให้น้ำผลไม้หรืออาหารรสเปรี้ยว)
ในกรณีที่เด็กไม่ยอมรับประทานอาหาร แพทย์อาจใช้ยาที่มีส่วนผสมของยาชา เพื่อให้สามารถทานอาหารได้

แต่หากเด็กมีไข้สูง ได้ยาลดไข้แล้วไม่ดีขึ้น มีอาการชักจากไข้สูง ไม่ยอมดื่มน้ำ ดื่มนม หรือรับประทานอาหารได้น้อยมาก มีภาวะขาดน้ำที่เห็นได้ชัด เช่น ปัสสาวะน้อยและมีสีเข้มมาก ริมฝีปากแห้ง ตาโหลลึก ซึมผิดสังเกต หรือแสดงอาการกระสับกระส่าย ผู้ปกครองควรรีบพาเด็กมาพบแพทย์โดยเร็ว

ป้องกันอย่างไร ไม่ให้เฮอแปงไจน่ามาเยือน
เนื่องจากในปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนในการป้องกันโรคนี้ คุณพ่อคุณแม่จะต้องดูแลเรื่องสุขอนามัย ด้วยการ

หมั่นล้างมือให้สะอาดอยู่เสมอ โดยเฉพาะก่อนหลังรับประทานอาหาร รวมถึงก่อนปรุงอาหาร
ล้างมือหลังจากใช้ห้องน้ำทุกครั้ง
ล้างมือก่อนและหลังการเปลี่ยนผ้าอ้อม ชุดชั้นในเด็ก หรือหลังการสัมผัสน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ อุจจาระของเด็ก
ใช้กระดาษชำระ ผ้าเช็ดหน้า หรือท้องแขนปิดปากเวลาไอ จาม
ทิ้งกระดาษชำระที่ใช้แล้วลงถังขยะที่ปิดมิดชิด
หมั่นทำความสะอาด พื้น โต๊ะ เก้าอี้ ของเล่น และวัสดุอื่นที่เด็กชอบหยิบจับ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อบ่อยๆ
หากเด็กป่วยเป็นโรคเฮอแปงไจน่า ควรให้หยุดเรียน 1 สัปดาห์ เพื่อไม่ให้เกิดการแพร่เชื้อไปสู่เด็กคนอื่น

[base64_img]

พญ.ฐิติอร นาคบุญนำ
กุมารแพทย์ด้านโรคติดเชื้อ
ศูนย์สุขภาพเด็ก รพ.พญาไท 3
นัดหมายแพทย์

“เฮอแปงไจน่า” โรคยอดฮิตในเด็กเล็กที่คุณพ่อคุณแม่ต้องรู้