โรคหลอดเลือดสมองในเด็กแรกเกิด มีได้ทั้งจากสมองขาดเลือดและสมองมีเลือดออก ทั้งนี้อาการของโรคนี้สามารถแสดงออกมาตั้งแต่วันแรกที่ลูกน้อยคลอด หรืออาจแสดงออกมาในช่วงอายุ 6-9 เดือนก็ได้ ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่หรือผู้ดูแลควรหมั่นสังเกตอาการ ความผิดปกติต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น ตลอดจนดูแลพัฒนาการของลูกน้อยอย่างใกล้ชิด

สาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองในทารก

สาเหตุความผิดปกตินั้น เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด หรือการติดเชื้อในระบบประสาทส่วนกลาง รวมถึงภาวะโรคหัวใจด้วย ซึ่งแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการตรวจอย่างละเอียด เพื่อหาสาเหตุในแต่ละรายเพื่อทำการรักษาอย่างตรงจุด

อาการของโรคหลอดเลือดสมอง

การวินิจฉัยในนั้นค่อนข้างยาก เนื่องจากเด็กจะสื่อสารได้ยาก จึงต้องอาศัยการสังเกตอาการจากคุณพ่อคุณแม่ การชักประวัติจากทางครอบครัว ในเด็กทารกนั้นอาการส่วนใหญ่เกินร้อยละ 90 มักจะมาด้วยอาการชัก โดยมักจะเป็นอาการชักเฉพาะที่ข้างใดข้างหนึ่ง ทารกบางคนจะมีอาการซึม ไม่ดูดนมร่วมด้วย ในเด็กโตขึ้นอาจจะมาด้วยพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดใหญ่ล่าช้า หรือมีแขนขา ด้านใดด้านหนึ่งอ่อนแรง เด็กโตยิ่งโตขึ้นก็จะสามารถบอกอาการได้มากขึ้น อาจจะมีหน้าหรือปากเบี้ยว จะสามารถหากลูกน้อยมีอาการดังกล่าว คุณพ่อ คุณแม่ ควรรีบพาลูกส่งโรงพยาบาลโดยด่วน

ประเภทของโรคหลอดเลือดสมองในทารก สามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ

Ischemic stroke หรือภาวะสมองขาดเลือด ในทารกมักจะพบจากภาวะสมองขาดเลือดชนิดนี้บ่อยที่สุด คือประมาณร้อยละ 80 ของภาวะสมองขาดเลือด โดยพบอุบัติการณ์ของโรคคือ 1 ต่อ 3,500 ในทารกเกิดใหม่ ความรุนแรงของภาวะนี้ คือทำให้เส้นเลือดที่ไปเลี้ยงสมองส่วนต้นทางมีการตีบแคบลงหรือถูกอุดกั้น ทำให้เลือดไม่สามารถผ่านไปเลี้ยงสมองส่วนปลายได้ ปัจจัยเสี่ยงพบได้จากทั้งมารดา ไม่ว่าจะเป็นจากสาเหตุ ความผิดปกติระหว่างตั้งครรภ์ เช่น ภาวะน้ำคร่ำติดเชื้อ น้ำคร่ำน้อย ภาวะน้ำเดินก่อนกำหนด หรือความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์ หรือปัจจัยเสี่ยงจากทารก เช่น ภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ ภาวะสมองอ็อกซิเจน หรือการติดเชื้อในกระแสเลือด โดยตำแหน่งที่เป็นสาเหตุมักเป็นความผิดปกติจากหัวใจและหลอดเลือดบริเวณคอ
Hemorrhagic Stroke หรือเส้นเลือดสมองแตก โดยพบอุบัติการณ์ของโรคคือ 1 ต่อ 6,300 ในทารกเกิดใหม่ มักเกิดจากการบาดเจ็บกับเส้นเลือดสมองโดยตรง จากปัจจัยเสี่ยงต่างๆ เช่นทารกคลอดก่อนกำหนด อุบัติเหตุ หรือเส้นเลือดบริเวณนั้นผิดปกติ ทำให้มีเลือดมาไหลเวียนอยู่มากและเปราะบางเสี่ยงแตกได้ง่ายกว่าคนปกติ รวมถึงผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวเป็นกลุ่มโรคเลือดอื่นๆ

แนวทางการรักษา

สำหรับแนวทางในการรักษานั้น แพทย์จะพิจารณา 3 วิธีด้วยกัน คือ

รักษาโดยการใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด และยาต้านเกร็ดเลือด
การรักษาโดยการใช้ยาเหล่านี้ โดยตัวยาจะช่วยละลายลิ่มเลือดและต้านการแข็งตัวของเลือด ทำให้เส้นเลือดในสมองไม่ตีบตัน ซึ่งแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะพิจารณาใช้ตามข้อบ่งชี้
รักษาโดยการผ่าตัด
การรักษาโดยการผ่าตัด แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะพิจารณาใช้ตามข้อบ่งชี้เมื่อมีความดันในกระโหลกศีรษะสูง ไม่ว่าจะเป็นจากก้อนเลือดในสมองใหญ่มาก ซึ่งเด็กมักจะมีอาการรุนแรง อย่างไรก็ตามแพทย์จะมีการประเมินความเสี่ยงก่อนทำการผ่าตัด
รักษาโดยการทำกายภาพบำบัด
การทำกายภาพบำบัดจะทำควบคู่ไปกับการรักษาเสมอ เพื่อให้มีโอกาสกลับมาหายเป็นปกติได้เพิ่มมากขึ้นอีก

โรคหลอดเลือดสมองในเด็ก เป็นโรคที่พ่อแม่ควรเฝ้าระวังเป็นอย่างมาก เพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้เสมอ ซึ่งคุณสามารถป้องกันได้ด้วยการสังเกตอาการผิดปกติของลูกน้อยเป็นประจำและรีบพาไปพบแพทย์ทันที เพื่อความปลอดภัยของเจ้าตัวน้อย

ผศ. พญ. ชิดชนก เธียรผาติ
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์ประสาทวิทยา
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 2

โรคหลอดเลือดสมองในเด็ก พ่อแม่ควรระวัง!