ต้อเนื้อ (Pterygium) คือ ก้อนเนื้อที่มีการอักเสบบริเวณเยื่อบุตา แล้วลามมาที่กระจกตาหรือตาดำทำให้เกิดการระคายเคือง ตาแดง ส่งผลให้การมองเห็นแย่ลง

สาเหตุของโรคต้อเนื้อ

ต้อเนื้อเกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น มีการระคายเคืองตาจาก ลม ฝุ่น ควัน มลพิษ แสงแดด หรือโดนสารเคมี และสารที่ทำให้เกิดการระคายเคืองต่างๆ เมื่อสะสมเป็นเวลานานก็จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุตาในที่สุด

อาการของโรคต้อเนื้อ

ผู้ที่เป็นโรคต้อเนื้อจะมีอาการระคายเคืองตา แสบตา ตาแดง หากเป็นมากๆ ก็จะลุกลามเข้าสู่บริเวณตาดำซึ่งทำให้ตาพร่ามัวได้

ภาวะแทรกซ้อนของโรคต้อเนื้อ

หากต้อเนื้อลุกลามและเป็นมากอาจทำให้เกิดการติดเชื้อ มีแผลเป็นที่กระจกตา และลุกลามเข้ามาถึงกลางตาดำ ซึ่งทำให้การมองเห็นแย่ลง

การรักษาด้วยการลอกต้อเนื้อ

การลอกต้อเนื้อมีทั้งหมด 3 วิธีหลัก คือ

การลอกต้อเนื้อแบบธรรมดา ซึ่งวิธีนี้อาจทำให้ผู้ป่วยกลับมาเป็นซ้ำภายใน 1 ปี ค่อนข้างสูง คือประมาณ 30-50%
การลอกต้อเนื้อออกพร้อมกับปลูกเนื้อเยื่อบริเวณที่ลอก เป็นวิธีที่ดีมากในการป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ ซึ่งเนื้อเยื่อที่นำมาปลูกอาจใช้เยื่อบุตาขาวของผู้ป่วยเองหรือเยื่อหุ้มรก ขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์
การลอกต้อเนื้อพร้อมใช้ยาป้องกันการเป็นซ้ำ

การป้องกันและลดความเสี่ยงโรคต้อเนื้อ

หยอดน้ำตาเทียมเพื่อป้องกันการอักเสบ การระคายเคียง ป้องกันการลุกลามของต้อเนื้อ
หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ อาทิ ลม ฝุ่น ควัน มลพิษ แสงแดด ความร้อน เป็นต้น
หลีกเลี่ยงการโดนสารเคมี สารระคายเคืองต่างๆ
สวมใส่แว่นตากันแดดเมื่อต้องอยู่กลางแจ้ง

การผ่าตัดแบบธรรมดา และการผ่าตัดแบบใช้ Fibrin Glue แตกต่างกันอย่างไร

การผ่าตัดแบบธรรมดา คือ การผ่าตัดด้วยการเย็บแผล โดยหลังผ่าตัดจะรอการตัดไหมประมาณ 14 วัน ซึ่งอาจทำให้เกิดการระคายเคือง
การผ่าตัดแบบใช้ Fibrin Glue คือ การผ่าตัดแบบโดยไม่ต้องเย็บแผล แต่จะใช้ Fibrin glue โดยใช้เวลาในการผ่าตัดเพียง 3 นาที ซึ่งรวดเร็วกว่าการผ่าตัดแบบธรรมดา การผ่าตัดแบบนี้จะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายตา ไม่ระคายเคือง และการฟื้นตัวก็จะรวดเร็วกว่า

ผ่าตัดโดยใช้กาวจะมีการระคายเคือง หรือมีอาการแพ้กาวหรือไม่

โอกาสแพ้ค่อนข้างน้อยมาก เนื่องจากเป็นการใช้สารที่มีอยู่ในร่างกายของคนอยู่แล้วนำมาสกัดและสังเคราะห์ โดยสารที่ชื่อว่า ไฟบริโนเจน กับ ทรอมบิน จะเป็นตัวเชื่อมให้เยื่อบุที่ปลูกถ่ายเกิดการติดแน่น

ข้อจำกัดในการใช้กาวกับคนไข้

ข้อจำกัดมีน้อยกว่าการเย็บแผล เนื่องจากถ้าเย็บแผลต้องกลับมาตัดไหม แต่ในกรณีที่เราปลูกถ่ายเนื้อเยื่อบุและใช้ Fibrin glue จะไม่มีการเย็บด้วยไหม เพียงแต่โดยหลักการ แพทย์จะนัดมาตรวจเพื่อปรับระดับยาหยอดหลังผ่าตัด อาจมีข้อจำกัดในผู้ป่วยที่ไม่สามารถให้ความร่วมมือในการผ่าตัด และการดูแลหลังผ่าตัดไม่ดีนัก เช่น การขยี้ตาอย่างแรง อาจทำให้เยื่อบุที่ปลูกถ่ายหลุดล่อนได้

หลักการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดต้อเนื้อ สำหรับวิธีกาว เหมือนการเย็บด้วยไหมหรือไม่

หลักการโดยทั่วไปในการดูแลหลังผ่าตัดคล้ายกัน คือการดูแลเรื่องความสะอาด โดยใช้น้ำเกลือหรือน้ำสะอาดทำความสะอาดรอบดวงตา หยอดยาที่แพทย์จัดให้อย่างสม่ำเสมอ อย่างไรก็ตามเนื่องจากไม่มีไหมเย็บทำให้มีความสบายตาสูงกว่า การระคายเคืองหลังผ่าตัดน้อยกว่า

การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัดต้อเนื้อ

การหยอดน้ำตาเทียมเพื่อลดการอักเสบของตา และไม่ทำให้ดวงตาแห้งจนเกินไป
การทำความสะอาดรอบดวงตาก่อนทำการผ่าตัด

การดูแลหลังการผ่าตัดต้อเนื้อ

ใช้น้ำสะอาดหรือน้ำเกลือในการเช็ดทำความสะอาดบริเวณรอบดวงตา
ห้ามให้น้ำเข้าตา เพราะอาจทำให้แสบตา หรือเกิดการอักเสบ
ห้ามขยี้ตา หรือใช้ผ้าทุกชนิดเช็ดตา เพื่อป้องกันแผลแยกและติดเชื้อที่ตา
พบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อตรวจดูแผลหลังผ่าตัด
หากมีอาการผิดปกติควรรีบพบแพทย์ทันที

ผศ. นพ. ธีระเทพ ตันตยาคม

จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านโรคกระจกตา

ศูนย์ตา โรงพยาบาลพญาไท 2

ผ่าตัดต้อเนื้อโดยใช้ Fibrin Glue คืออะไร ดีอย่างไรนะ