โรคแทรกซ้อนเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน

<p style="padding-top: 20px;">โรคเบาหวานเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ มีผู้ป่วยเบาหวานจำนวนมากที่มีภาวะของโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากระดับน้ำตาลในเลือดผิดปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของความเจ็บป่วย โดยอาจร้ายแรงถึงขั้นสูญเสียอวัยวะหรือเสียชีวิต</p>
<p>มีการศึกษาพบว่า 2 ใน 3 ของผู้ป่วยเบาหวานจะเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดหัวใจ ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญของโรคเบาหวาน ภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ นอกจากจะทำให้ผู้ป่วยสูญเสียความสามารถในการทำงาน คุณภาพชีวิตแย่ลง ยังจะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษามากมายอีกด้วย</p>
<h2><span style="color: #00826a;">ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรต้องระวังโรคแทรกซ้อนอะไรบ้าง</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>โรคแทรกซ้อนเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน มักเกิดในผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานมานานอย่างน้อย 5 ปีขึ้นไป โดยเฉพาะในผู้ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด โดยภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังสามารถแบ่งออกเป็น</p>
<ul>
<li><span style="color: #00826a;"><strong>ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดขนาดเล็ก</strong></span> ได้แก่
<ul>
<li>ภาวะแทรกซ้อนที่จอประสาทตา</li>
<li>ภาวะแทรกซ้อนที่ไต</li>
<li>ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังที่เส้นประสาท</li>
</ul>
</li>
<li><span style="color: #00826a;"><strong>ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดขนาดใหญ่</strong></span> ได้แก่
<ul>
<li>โรคหลอดเลือดหัวใจ</li>
<li>โรคหลอดเลือดสมอง</li>
<li>โรคหลอดเลือดส่วนปลายอุดตัน ซึ่งเป็นปัจจัยส่งให้เกิดแผลที่เท้าในผู้เป็นเบาหวาน</li>
</ul>
</li>
</ul>
<h2><span style="color: #00826a;">ภาวะแทรกซ้อนที่เส้นประสาท</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ภาวะนี้จะทำให้ผู้ป่วยมีอาการชาที่ปลายเท้า ซึ่งเป็นปัจจัยส่งให้เกิดแผลที่เท้า โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดส่วนปลายอุดตันร่วมด้วย ซึ่งจะส่งผลกระทบให้ผู้ป่วยต้องถูกตัดนิ้วหรือตัดขาบางส่วน อันเป็นสาเหตุของการเกิดทุพพลภาพได้ ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เส้นประสาท ได้แก่ ระดับน้ำตาลในเลือด ภาวะความดันโลหิตสูง และการสูบบุหรี่ เป็นต้น</p>
<h2><span style="color: #00826a;">อาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนที่เส้นประสาท</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ผู้ป่วยอาจมีอาการชาที่ปลายมือปลายเท้าทั้งสองข้าง ผู้ป่วยบางรายจะมีอาการปวดแสบปวดร้อน หรือปวดเหมือนถูกแทง ส่วนใหญ่อาการมักจะเกิดตอนกลางคืน ในระยะต่อมาอาการปวดจะลดลง แต่จะรู้สึกชาและการรับสัมผัสลดลง นอกจากนี้บางรายอาจมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อขนาดเล็กของแขนและขาได้</p>
<h2><span style="color: #00826a;">ภาวะแทรกซ้อนที่จอประสาทตา</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ในประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่า ประมาณร้อยละ 8 ของผู้ป่วยที่ตาบอด มีสาเหตุมาจากโรคเบาหวาน ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม จะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่จอประสาทตา และมีโอกาสที่จะตาบอดสูงกว่าผู้ที่ไม่ได้เป็นเบาหวานเกือบ 30 เท่า</p>
<h2><span style="color: #00826a;">อาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนที่ตา</span></h2>
<ul>
<li>สายตามัวลง ซึ่งเกิดจากการหักเหแสงของเลนส์ผิดปกติในขณะที่น้ำตาลในเลือดสูง หรือเกิดจากต้อกระจก หรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของจอประสาทตาที่เรียกว่า “เบาหวานขึ้นตา” ซึ่งภาวะดังกล่าว ถ้าไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมจะทำให้ผู้ป่วยตาบอดได้</li>
<li>เห็นเงาดำบังเวลามองภาพ ซึ่งเกิดจากมีเลือดออกในน้ำวุ้นลูกตา</li>
<li>มองเห็นภาพซ้อนซึ่งเกิดจากกล้ามเนื้อตาที่ควบคุมโดยเส้นประสาทสมองทำงานผิดปกติ</li>
</ul>
<h2><span style="color: #00826a;">ภาวะแทรกซ้อนที่ไต</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>เป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วย และเป็นสาเหตุหนึ่งของการเสียชีวิตในผู้ป่วยเบาหวาน ทั้งเบาหวานชนิดที่ 1 และชนิดที่ 2 อุบัติการณ์และการดำเนินโรคของภาวะแทรกซ้อนที่ไต มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และการควบคุมระดับความดันโลหิต</p>
<h2><span style="color: #00826a;">อาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนที่ไต</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ระยะแรกผู้ป่วยจะไม่มีอาการ แต่จะตรวจพบโปรตีนอัลบูมินหรือไข่ขาวรั่วออกมาทางปัสสาวะในปริมาณเล็กน้อย คือ ตรวจพบโปรตีนอัลบูมินในปัสสาวะประมาณ 30-300 มิลลิกรัมต่อวัน</p>
<p>ระยะต่อมาเมื่อปริมาณโปรตีนรั่วออกมามากขึ้น อาจสังเกตพบปัสสาวะเป็นฟองและมีอาการบวมได้ ในระยะนี้ จะตรวจพบความดันโลหิตสูงร่วมด้วย (ปริมาณโปรตีนอัลบูมินในปัสสาวะระยะนี้จะมีปริมาณมากกว่า 300 มิลลิกรัมต่อวัน)</p>
<p>หลังจากนั้นถ้ายังไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม จะส่งผลให้การทำงานของไตลดลง และเกิดภาวะไตวายเรื้อรังในที่สุด จนต้องรักษาด้วยการฟอกเลือด หรือล้างไต</p>
<h2><span style="color: #00826a;">โรคแทรกซ้อนจากหลอดเลือดใหญ่</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>มีการตีบตันของหลอดเลือดใหญ่ ที่สำคัญได้แก่ หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจ สมอง ทำให้เกิดอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด กล้ามเนื้อหัวใจตาย อัมพาต อัมพฤกษ์ หรือเกิดการตีบของหลอดเลือดไปเลี้ยงขา เกิดการปวดน่อง ถ้ามีการอุดตันของหลอดเลือด จนเกิดการตายของเนื้อเยื่อจะทำให้ต้องตัดขา นอกจากนี้ยังพบความดันโลหิตสูงได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะความดันโลหิตสูงชนิดซิสโตลิก (SYSTOLIC HYPERTENSION)</p>
<h2><span style="color: #00826a;">โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary heart disease)</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ผู้ป่วยเบาหวานมีโรคหัวใจและหลอดเลือดทั้งสิ้นร้อยละ 18.7 โดยมีโรคหลอดเลือดสมอง ร้อยละ 4.4 และโรคหลอดเลือดหัวใจร้อยละ 8.1 ในขณะที่ผู้ป่วยเบาหวานที่เกิดโรคหัวใจจะมีภาวะแทรกซ้อนมากกว่าผู้ที่ไม่ได้เป็นเบาหวานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือมีความเสี่ยงในการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวสูงกว่าผู้ป่วยทั่วไป 1.5 เท่า และมีโอกาสเสียชีวิตสูงกว่าเกือบ 2 เท่า</p>
<h2><span style="color: #00826a;">โรคหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease)</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>อัตราความชุกของโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยเบาหวานเท่ากับร้อยละ 3.5 และส่วนใหญ่เป็น จากภาวะเส้นเลือดตีบ พบว่า อายุเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง กล่าวคือผู้ป่วยอายุมากกว่า ๗๐ ปีมีความเสี่ยงสูงถึง ๓ เท่า ส่วนปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญรองลงมา คือ ความดันโลหิต และระดับไขมันในเลือดผิดปกติ และอายุของผู้ป่วย</p>
<h2><span style="color: #00826a;">โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (peripheral vascular disease)</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>ปัญหาเรื่องหลอดเลือดแดงส่วนปลาย โดยเฉพาะที่ขา เป็นปัญหาที่ได้รับความสนใจมากขึ้นเพราะเป็นเหตุนำสำคัญที่ทำให้ผู้ป่วยเบาหวานต้องถูกตัดขา</p>
<h2><span style="color: #00826a;">แผลเบาหวานที่เท้า (diabetic foot ulcer)</span><strong><span style="color: #00826a;"><br />
</span></strong></h2>
<p>การเกิดแผลที่เท้าในผู้ป่วยเบาหวาน เป็นผลจากหลายปัจจัยร่วมกัน ซึ่งเป็นผลต่อเนื่องจากการควบคุมเบาหวานไม่ดี ปัจจัยเหล่านี้ได้แก่ ความผิดปกติของหลอดเลือดแดงส่วนปลาย และความผิดปกติของเส้นประสาทส่วนปลาย (peripheral neuropathy) ซึ่งนอกจากทำให้ผู้ป่วยเสียการรับรู้ความรู้สึกที่ป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บต่อเท้าและการทำงานของกล้ามเนื้อลดลง ยังทำให้เกิดการรับน้ำหนักที่ไม่สมดุล และเกิดการผิดรูปของเท้า จึงเกิดแผลบริเวณที่มีแรงกดทับจากน้ำหนักตัวได้ง่าย นอกจากนี้ ผู้ป่วยที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ การทำงานของเม็ดเลือดขาวในการกำจัดเชื้อโรคจะลดลง ทำให้เกิดการติดเชื้อและการลุกลามได้รวดเร็ว</p>
<p>&nbsp;</p>
<div style="text-align: right;"><span style="color: #00826a;"><strong>พญ. อยุทธินี สิงหโกวินท์</strong></span></div>
<div style="text-align: right;">แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม</div>
<div style="text-align: right;">ศูนย์เบาหวานและต่อมไร้ท่อ โรงพยาบาลพญาไท 2</div>


ผู้ป่วยเบาหวานจำนวนมากที่มีภาวะของโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากระดับน้ำตาลในเลือดผิดปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของความเจ็บป่วย โดยอาจร้ายแรงถึงขั้นสูญเสียอวัยวะหรือเสียชีวิต

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล

โรคแทรกซ้อนเรื้อรังในผู้ป่วยเบาหวาน

Tel

Email

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล