รู้หรือไม่? ถ้ากล้ามเนื้อตาย ก็ไตวายได้

“ไตวาย” ไม่ว่าใครได้ยินก็ล้วนแต่หวาดกลัวและไม่อยากให้เกิดขึ้นกับตัวเองหรือคนใกล้ชิด ทำให้ทุกคนต่างพยายามดูแลตัวเองเพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้เสี่ยงต่อการเป็นโรคไต แต่ทั้งนี้ ข้อเท็จจริงอย่างหนึ่งที่หลายๆ คนอาจไม่เคยทราบมาก่อน คือ แม้เราจะไม่ได้ป่วยเป็นโรคไต ก็สามารถไตวายได้ ถ้าร่างกายอยู่ใน “ภาวะกล้ามเนื้อตาย” ด้วยเหตุนี้เอง การทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะกล้ามเนื้อตายเอาไว้ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อให้สามารถดูแลตัวเองและคนชิดใกล้ ให้ปลอดภัยจากอาการไตวายให้ได้มากที่สุด
<h2>ภาวะกล้ามเนื้อตายคืออะไร ทำไมเป็นแล้วไตวายได้?</h2>
กล้ามเนื้อในร่างกายคนเรา ส่วนใหญ่คือ “กล้ามเนื้อลาย” ซึ่งมีประมาณ 50% ของกล้ามเนื้อทั้งหมด โดยตัวอย่างกล้ามเนื้อลายในร่างกาย ก็เช่น กล้ามเนื้อแขน ขา ลำตัว ส่วนต่างๆ ที่เราใช้ในการเคลื่อนไหว เป็นต้น ซึ่งเมื่อเกิดเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อดังกล่าวเข้าสู่ “ภาวะกล้ามเนื้อตาย” สารเคมีต่างๆ ที่อยู่ในกล้ามเนื้อจะถูกปล่อยเข้าสู่กระแสเลือดในปริมาณมาก และทำให้เกิดผลกระทบต่อไต จนอาจนำไปสู่ภาวะไตวายได้ในที่สุด
<h2>สาเหตุใด ทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายจนไตวาย?</h2>
สาเหตุสำคัญที่เป็นปัจจัยหลักในการทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตาย แบ่งได้ออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่
<ol>
<li>ประสบอุบัติเหตุ เช่น รถชน จนทำให้ผู้บาดเจ็บติดอยู่ภายในตัวรถเป็นเวลานานๆ กล้ามเนื้อบางส่วน จะได้รับบาดเจ็บ ถูกกดทับ เป็นระยะเวลาหลายชั่วโมง ขยับเขยื้อนไม่ได้ ก็อาจทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้</li>
<li>ออกกำลังกายหนักเกินไป โดยที่ร่างกายไม่พร้อม ไม่ฟิต และสามารถเพิ่มโอกาสเกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้มากขึ้น หากเป็นการออกกำลังกายในสภาพอากาศร้อนๆ เพราะเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนออกได้อย่างเหมาะสม อุณหภูมิในร่างกายที่สูงขึ้นเรื่อยๆ จะทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตาย จนอาจถึงขั้นไตวายได้</li>
<li>เกิดจากสาเหตุอื่นๆ เช่น การดื่มสุรา ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก หรือการใช้ยาบางชนิด เช่น ยาลดคอเลสเตอรอลในเลือด รวมถึงยาเสพติด โคเคน ยาบ้า การใช้ยาจำพวกนี้ มีรายงานว่าสามารถทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้ ทั้งนี้ การติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย รวมถึงเชื้อไข้หวัดใหญ่ เชื้อไวรัสโควิด19 ก็สามารถทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้เช่นกัน</li>
</ol>
<h2>อาการแบบไหน ชวนสงสัยว่าเกิดภาวะกล้ามเนื้อตาย?</h2>
ภาวะกล้ามเนื้อตายนั้นมีความรุนแรงหลายระดับ ตั้งแต่ไม่มีอาการใดๆ เลย ไปจนถึงมีอาการรุนแรงมากจนเป็นอันตรายถึงชีวิตจากภาวะไตวายเฉียบพลัน ทั้งนี้ อาการที่เป็นสัญญาณเตือนของภาวะกล้ามเนื้อตายที่สามารถสังเกตได้ มีดังนี้
<ul>
<li>รู้สึกปวดกล้ามเนื้อรุนแรงในบริเวณต้นแขนต้นขา หัวไหล่ หรือหลัง</li>
<li>ปัสสาวะเป็นสีน้ำตาลหรือถึงขั้นเป็นสีแดง เนื่องจากสารเคมีในกล้ามเนื้อที่ตายรั่วซึมเข้าสู่กระแสเลือด และต้องไปกรองออกที่ไต ปัสสาวะจึงเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง</li>
<li>สำหรับอาการสำคัญที่เป็นสัญญาณเตือนว่า ร่างกายกำลังอยู่ในภาวะไตวาย คือ ปัสสาวะน้อยลงแบบผิดสังเกต ซึ่งแม้จะดื่มน้ำปริมาณมากก็ยังไม่ดีขึ้น ปัสสาวะยังคงน้อยผิดปกติ</li>
</ul>
<h2>วินิจฉัยและรักษาอย่างไร เมื่อเกิดภาวะกล้ามเนื้อตายจนไตวาย?</h2>
เบื้องต้นแพทย์จะต้องทำการวินิจฉัยหาสาเหตุก่อนว่าภาวะกล้ามเนื้อตายของผู้ป่วยนั้น เกิดมาจากสาเหตุใด เพื่อแก้ไขที่ต้นตอของปัญหา เช่น ถ้าสาเหตุของภาวะกล้ามเนื้อตาย เกิดจากการรับประทานยาก็ต้องหยุดยาทันที และหลังจากหยุดสาเหตุแล้ว ก็ดำเนินการรักษาด้วยการแก้ไขภาวะร่างกายขาดน้ำด้วยการให้น้ำเกลือ เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือด ให้ขับเอาเม็ดสีจากสารเคมีในกล้ามเนื้อตายที่รั่วออกไปให้หมด เพราะหากเม็ดสีดังกล่าวไปตกตะกอนในท่อไต ก็จะทำให้เกิดภาวะไตวายได้
แต่หากในกรณีที่เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายจนถึงขั้นไตวายแล้ว ก็ต้องทำการรักษาด้วยการล้างไต เพราะหากปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น โพแทสเซียมในร่างกายผิดปกติ จนทำให้หัวใจเต้นผิดปกติ หรือปัสสาวะน้อยจนเกิดภาวะน้ำท่วมปอด ซึ่งเป็นอันตรายจนถึงขั้นทำให้เสียชีวิตได้
<h2>ดูแลตัวเองอย่างไร ให้ปลอดภัยจากภาวะกล้ามเนื้อตาย</h2>
แนวทางในการดูแลตัวเองให้ห่างไกลภาวะกล้ามเนื้อตายนั้น สามารถทำได้ง่ายๆ ดังต่อไปนี้
<ol>
<li>ระมัดระวังตัวเองให้ดีที่สุด เพื่อลดโอกาสในการเกิดอุบัติเหตุที่อาจทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้</li>
<li>หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยเฉพาะการดื่มก่อนออกกำลังกาย</li>
<li>ไม่ออกกำลังกายหนักหักโหมเกินไป ต้องมั่นใจว่าซ้อมมากพอที่ร่างกายจะรับการออกกำลังกายหนักๆ ได้</li>
<li>ห้ามให้ร่างกายขาดน้ำ เพราะเมื่อร่างกายขาดน้ำจะเสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้ง่ายขึ้น</li>
<li>เติมโพแทสเซียมขณะออกกำลังกายหนักๆ ด้วยการทานกล้วย และดื่มเครื่องดื่มเพิ่มเกลือแร่ ทั้งนี้ โพแทสเซียมจะพร่องไปจากร่างกายพร้อมกับเหงื่อ ยิ่งเสียเหงื่อมากก็ยิ่งพร่องมาก ซึ่งการขาดโพแทสเซียมจะส่งผลให้ออกซิเจนในเลือดต่ำลง เลือดมาเลี้ยงกล้ามเนื้อไม่เพียงพอ ทำให้เกิดตะคริว และเสี่ยงเกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้</li>
</ol>
&nbsp;
ภาวะกล้ามเนื้อตายนั้น ผู้สูงอายุจะมีโอกาสเสี่ยงมากกว่า แต่ในขณะเดียวกันคนอายุน้อยๆ ถ้าไม่ดูแลตัวเองให้ดี ประมาทในการใช้ชีวิตก็จะทำให้ตัวเองมีโอกาสเสี่ยงได้เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับการออกกำลังกายหนักๆ โดยที่ร่างกายไม่พร้อม การดื่มน้ำน้อยเกินไป ทำให้ร่างกายขาดน้ำโดยไม่ทันระวังตัว ซึ่งก็จะส่งผลต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้อตายได้ง่าย จนนำไปสู่ภาวะไตวายเฉียบพลันได้
ดังนั้น การดูแลตัวเองให้ดี ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม ดื่มน้ำให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ งดรับประทานยาอาหารเสริมต่างๆ โดยไม่จำเป็น จึงเป็นสิ่งที่ต้องใส่ใจ รวมถึงต้องหมั่นสังเกตอาการผิดปกติของร่างกาย สังเกตความผิดปกติของปัสสาวะอยู่เสมอด้วย เพื่อหากพบสัญญาณที่ชวนสงสัยว่าอาจเป็นภาวะกล้ามเนื้อตาย จะได้รีบเข้าพบแพทย์เพื่อขอคำปรึกษา และวินิจฉัยรักษาได้อย่างทันท่วงที


นพ.ศานต์ ตรีวิทยาภูมิ 
อายุรแพทย์หัวหน้าศูนย์โรคไต, เชี่ยวชาญอายุรศาสตร์โรคไต 
ศูนย์ไตเทียม โรงพยาบาลพญาไท 3

เมื่อเกิดเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อลายเข้าสู่ภาวะกล้ามเนื้อตาย สารเคมีต่างๆ ที่อยู่ในกล้ามเนื้อจะถูกปล่อยเข้าสู่กระแสเลือดในปริมาณมาก จนส่งผลกระทบต่อไตและนำไปสู่ภาวะไตวายได้ในที่สุด

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล

รู้หรือไม่? ถ้ากล้ามเนื้อตาย ก็ไตวายได้

Tel

Email

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล