สรีระร่างกายที่กำลังเติบโตจากวัยเด็กสู่วัยรุ่น เป็นช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงที่คุณพ่อคุณแม่ควรให้ความสำคัญ เพราะเด็กอาจไม่คุ้นชินกับรูปร่างของที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว และหากสภาพร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงก่อนวัยอันควร เด็กจะยิ่งรู้สึกไม่ชิน และจะคิดว่าตนเองแปลกแยกจากเพื่อนรอบข้าง จนอาจทำให้สูญเสีย “ความสุขในวัยเด็ก” ไปได้

ลูกเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย…ภาวะนี้พบได้บ่อยแค่ไหนกัน?

ภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย หรือภาวะที่เด็กโตเร็วกว่าปกติเกินอายุ พบได้ทั้งในเด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชาย แต่จะพบในเด็กผู้หญิงมากกว่า 8–20 เท่า พ่อแม่จึงต้องหมั่นสังเกตภาวะการเติบโตของลูก เพราะอาจมีความผิดปกติใดๆ แฝงอยู่

ที่ลูกเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย…เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันอาจจะยังไม่ได้มีหลักฐานทางการแพทย์ที่ระบุชัดเจนว่า ภาวะหนุ่มสาวก่อนวัยนั้นเกิดจากสาเหตุอะไร แต่พบว่าส่วนใหญ่นั้นอาจเกิดจากสาเหตุเหล่านี้ได้เช่นกัน

พันธุกรรม
พ่อแม่ที่มีประวัติเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย เช่น พ่อเสียงแตกเร็ว หรือแม่มีประจำเดือนเร็ว ลูกก็มีโอกาสเป็นภาวะนี้สูง

สิ่งแวดล้อม
เด็กที่มีน้ำหนักเกินจากการรับประทานอาหารที่มีแคลอรีสูง ส่งผลให้เกิดภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวเร็วกว่าปกติได้

พยาธิสภาพในสมอง
เกิดจากสมองและต่อมใต้สมองทำงานผิดปกติ เช่น เนื้องอก สมองขาดออกซิเจน การติดเชื้อในสมอง หรือเคยได้รับการฉายรังสี ทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนเพศเร็วกว่าวัยอันควร

สัญญาณบ่งชี้…ที่พ่อแม่ต้องสังเกต

อย่างที่บอกว่าความยากของภาวะนี้คือไม่ได้มีสาเหตุที่ชัดเจนโดยตรงว่าเกิดจากสาเหตุอะไร แต่ก็ยังพอมีสัญญาณเตือนบางอย่างที่คุณพ่อคุณแม่อาจสังเกตได้ และเมื่อมีอาการเหล่านี้เมื่อไหร่ แนะนำให้รีบพาลูกมาพบแพทย์เพื่อขอคำปรึกษาและรับการวินิจฉัยอย่างถูกต้อง

เด็กผู้ชายมีอาการเหล่านี้ก่อนอายุ 9 ปี

มีอัณฑะขนาดใหญ่ขึ้น
เริ่มมีขนบริเวณอวัยวะเพศและรักแร้ หรือมีกลิ่นตัวร่วมด้วย
มีสิว หน้ามัน เสียงแตก
ส่วนสูงเพิ่มขึ้นเร็วกว่าปกติ

เด็กหญิงมีอาการเหล่านี้ก่อนอายุ 8 ปี

มีไตเต้านมขึ้น
มีประจำเดือน ตกขาว
เริ่มมีขนบริเวณอวัยวะเพศและรักแร้
มีสิว หน้ามัน มีกลิ่นตัว
สะโพกผาย
ส่วนสูงเพิ่มขึ้นเร็วกว่าปกติ

ผลกระทบกับเด็ก…จากภาวะที่แตกต่าง

ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นก่อนวัย และความต่างจากเพื่อนในวัยเดียวกัน อาจทำให้ลูกเราปรับตัวไม่ทัน จึงส่งผลให้เกิดปัญหาด้านต่างๆ ตามมาได้

ด้านร่างกาย
การที่เด็กเข้าวัยหนุ่มสาวเร็วกว่าปกติ ทำให้เกิดการเชื่อมปิดกระดูกเร็ว ส่งผลให้ความสูงน้อยกว่าพันธุกรรม สำหรับเด็กผู้หญิงที่มีประจำเดือนแล้วก็มีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์ ดังนั้นจึงต้องระมัดระวังไม่ให้มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร

ด้านจิตใจ
แม้ว่าสรีระภายนอกของเด็กจะเป็นหนุ่มเป็นสาวแล้ว แต่ภายในจิตใจก็ยังคงเป็นเด็ก ลูกเราจะรู้สึกว่าตัวเองไม่เหมือนเพื่อน อาจโดนเพื่อนล้อ ส่งผลให้เด็กขาดความมั่นใจ มีพฤติกรรมแยกตัว หรือในเด็กผู้ชายบางรายอาจมีพฤติกรรมก้าวร้าว อารมณ์รุนแรง และแสดงออกเรื่องอารมณ์ทางเพศในทางที่ไม่ถูกต้อง

ตรวจวินิจฉัย…รู้ผลที่แม่นยำ

หากพ่อแม่สงสัยว่าลูกมีภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยหรือไม่ ควรรีบพามาพบแพทย์ทันที นอกจากแพทย์จะตรวจร่างกายอย่างละเอียด และประเมินการเจริญเติบโตของเด็กแล้ว ยังสามารถตรวจวินิจฉัยด้านอื่นๆ เพิ่มเติมด้วย เช่น

ตรวจอายุกระดูก
เอกซเรย์กระดูกข้อมือข้างที่ไม่ถนัด เพื่อตรวจดูอายุกระดูก ซึ่งมักพบว่ากระดูกมีอายุมากกว่าอายุจริงของเด็ก
ตรวจเลือดวัดระดับฮอร์โมน
โดยทำการทดสอบฮอร์โมน GnRH Stimulation Test เพื่อวัดระดับฮอร์โมนเพศในร่างกาย เพื่อเฝ้าระวังหรือทำการรักษา

รักษาได้…พ่อแม่ก็คลายกังวล

เพราะสาเหตุการเกิดโรคของเด็กแต่ละคนไม่เหมือนกัน วิธีรักษาจึงย่อมแตกต่างกัน ฉะนั้นวิธีการรักษาจึงขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์ เช่น

รักษาตามสาเหตุของการเกิดโรค
ฉีดยาชะลอการเป็นหนุ่มสาว เพื่อให้เด็กสามารถเจริญเติบโตตามวัยที่เหมาะสม

พ่อแม่…ปกป้องลูกรักได้

พ่อและแม่สามารถปกป้องลูกให้ไกลจากภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยได้ นั่นคือ พยายามควบคุมน้ำหนักของลูกให้เป็นไปตามเกณฑ์ โดยให้ลูกรับประทานอาหารถูกหลักโภชนาการ มีสารอาหารครบ 5 หมู่ในปริมาณที่เหมาะสม และหากพบสัญญาณบ่งชี้โรค อย่านิ่งนอนใจ ควรรีบพามาพบกุมารแพทย์ทันที

เชื่อว่าพ่อแม่ทุกคนวาดหวังให้ลูกเติบโตมาอย่างปกติและสมบูรณ์พร้อม แต่หากลูกรักของเรามีความต่าง ผู้เป็นพ่อและแม่ต้องเตรียมรับมืออย่างมีสติ… โอบกอดลูกด้วยความเข้าใจ…อธิบายและให้ความรู้แก่ลูก เพื่อให้ลูกค่อยๆ ทำความเข้าใจ และสามารถปรับตัวกับความต่างที่เกิดขึ้นได้ ลูกรักของเรา…ก็จะเติบโตได้อย่างสมบูรณ์และงดงาม

พญ. พรนภา แซ่ตั้ง
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์

สัญญาณเตือน ภาวะ 'ลูกเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย' รีบแก้ไขก่อนรุนแรง