โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke เป็นโรคที่พบได้บ่อย หลายคนมักคิดว่าโรคหลอดเลือดจะเกิดในกลุ่มผู้สูงอายุเท่านั้น แต่จริงๆ แล้วโรคหลอดเลือดสมองหรือ Storke เกิดได้กับคนทุกวัย และมีแนวโน้มการพบในกลุ่มคนอายุน้อย โดยเฉพาะในวัยทำงานมากขึ้นด้วย

จากข้อมูลของกระทรวงสาธารณสุข เผยว่า ในปี 2563 ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองมากกว่า 8 แสนราย และเสียชีวิตกว่า 40,000 ราย คิดเป็น 5.58% ซึ่งโรคหลอดเลือดสมองนี้เป็นโรคที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนเพื่อเพิ่มโอกาสการมีชีวิตรอด และกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดี

โรคหลอดเลือดสมอง คืออะไร?

โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยง เนื่องจากหลอดเลือดตีบ อุดตัน หรือหลอดเลือดแตก ส่งผลให้เนื้อเยื่อสมองถูกทำลาย และการทำงานของสมองบางส่วนหรือทั้งหมดทำงานผิดปกติ จนอาจเกิดอาการอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้

โรคหลอดเลือดสมอง แบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ “ตีบ” กับ “แตก”

หลอดเลือดสมองตีบ เกิดจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือด ทำให้ประสิทธิภาพในการลำเลียงเลือดลดลง ส่วนหลอดเลือดสมองอุดตัน เกิดจากลิ่มเลือดจากหัวใจไปอุดตันที่หลอดเลือดสมอง
หลอดเลือดแตก ปริ หรือฉีดขาด เกิดจากหลอดเลือดมีความเปราะบาง ซึ่งเกิดจากภาวะความดันโลหิตสูงจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือด ทำให้ปริแตกง่าย จนเกิดภาวะเลือดออกในสมองและมีความเสียหายต่อสมองตามมา

5 สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง

มีอาการชา หรืออ่อนแรงครึ่งซีกเฉียบพลันบริเวณใบหน้า มือ เท้า หรืออาจสูญเสียการทรงตัว
ไม่สามารถควบคุมปากได้ ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด หรือเมื่อดื่มน้ำก็จะไหลออกตามมุมปาก
ไม่มีแรงเดิน หรือหยิบจับสิ่งของ
การมองเห็นผิดปกติ มองเห็นภาพซ้อน หรือมองเห็นภาพครึ่งเดียว
ปวดศีรษะรุนแรงเฉียบพลัน

แม้โรคหลอดเลือดสมองจะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคอัมพฤกษ์อัมพาต และทำให้เสียชีวิตเป็นอันดับต้นๆ แต่โรคนี้สามารถลดเสี่ยงได้ ด้วยองค์ความรู้ด้านการแพทย์ในการดูแลและป้องกันที่มีการพัฒนาก้าวหน้าขึ้นมาก ทำให้สามารถตรวจคัดกรองความเสี่ยง รวมถึงมีความรวดเร็วในการวินิจฉัยเมื่อเกิดอาการ ทำให้การรักษาเกิดขึ้นเร็ว โดยเฉพาะหากคนไข้มาถึงโรงพยาบาลอย่างรวดเร็ว โอกาสที่สมองจะเสียหายไม่มากก็เป็นไปได้สูง

ศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร (Comprehensive stroke center: CSC)

โรงพยาบาลพญาไท 2 ตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้น และทราบดีว่าการจะรักษาหรือวินิจฉัยผู้ป่วยโรคหลอดเลือดมีความซับซ้อน และต้องใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ จึงจะทำการดูแลรักษาได้อย่างเหมาะสม และส่งผลดีต่อตัวผู้ป่วยในระยะยาว

ศูนย์การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง 24 ชั่วโมง

ทางศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร สามารถดูแลรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะเฉียบพลัน และรับผู้ป่วยเข้าดูแลในหอผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke unit) ตามหลักเกณฑ์ของศูนย์โรคหลอดเลือดสมองได้อย่างมีมาตรฐาน ทั้งยังสามารถรักษาผู้ป่วยรายที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด หรือรับการรักษาโดย Endovascular Intervention Treatment ได้ตลอด 24 ชั่วโมง

การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke ด้วย Endovascular Intervention Treatment

Endovascular Intervention Therapy คือ เทคโนโลยีที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยหลอดเลือดสมองอุดตัน ด้วยการใช้ขดลวดสอดเข้าไปดึงสิ่งที่อุดตันอยู่ในหลอดเลือดออกมาโดยไม่ต้องผ่าตัด ซึ่งการทำหัตถการนี้ต้องทำโดยผู้เชี่ยวชาญด้านหลอดเลือด แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ Endovascular และทีมงานที่มีความชำนาญเฉพาะทาง

ที่ศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร มีประสาทศัลยแพทย์และทีมงานที่ประกอบไปด้วยพยาบาล และผู้เชี่ยวชาญให้บริการ 24 ชั่วโมง หรือสามารถเข้ามาดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาลได้ภายใน 30 นาที นอกจากนี้ ยังสามารถให้การรักษาอื่นๆ ได้ เช่น การใส่ขดลวด (stenting) หรือ Aangioplasty ของหลอดเลือดในสมองและภายในกระโหลกศีรษะ

การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมองขั้นสูง โรงพยาบาลพญาไท 2

หากพูดถึงการตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง สิ่งแรกที่เรานึกถึงคงหนีไม่พ้นเครื่องคอมพิวเตอร์ และเทคโลยีล้ำสมัยต่างๆ ศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร โรงพยาบาลพญาไท 2 นอกจากจะเป็นการวินิจฉัยด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางแล้ว ยังใช้เครื่องมือที่มีคุณภาพเพื่อให้ได้การวินิจฉัยที่แม่นยำที่สุด

การตรวจด้วยคลื่นสะท้อนในสนามแม่เหล็ก (Magnetic resonance imaging: MRI) เป็นการตรวจด้วยคลื่นสนามแม่เหล็กที่ถ่วงน้ำหนักแบบกระจาย สามารถตรวจหลอดเลือดแดง และหลอดเลือดดำ ผู้ที่มีอาการสามารถเข้ารับการตรวจได้ตลอด 24 ชั่วโมง
การตรวจหลอดเลือดสมองด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (Computed Tomography Angiography: CTA) เป็นวิธีการตรวจที่สามารถวินิฉัยโรคหลอดเลือดได้ทุกส่วนของร่างกาย และยังอาจตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ Computed Tomography perfusion หรือ CTP ที่สามารถเลือกตรวจในตำแหน่งหลอดเลือดที่สงสัยว่าอาจมีความผิดปกติ เพื่อหาค่าของอัตราไหลของเลือด
การตรวจหลอดเลือดสมองโดยใช้สายสวนผ่านทางหลอดเลือด (Cerebral Angiography) เป็นวิธีมาตรฐานในการวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมองโป่งพอง, โรคหลอดเลือดในสมองผิดปกติตั้งแต่กําเนิด, การผ่าตัดทำเส้นเลือดล้างไต (Arteriovenous fistula: AVFs) และการตีบของหลอดเลือดสมองทั้งส่วนนอกและส่วนในโพรงกะโหลกศีรษะ
การตรวจหลอดเลือดสมองโดยใช้ความถี่สูง ได้แก่ Carotid duplex ultrasound เพื่อตรวจหลอดเลือดส่วนนอกโพรงกะโหลก บริเวณคอ เช่น หลอดเลือดแดงแคโรทิดและหลอดเลือดแดง Vertebral Transcranial Doppler Ultrasound เพื่อตรวจหลอดเลือดขนาดใหญ่ที่อยู่บริเวณฐานของกะโหลกศีรษะ ใช้ตรวจดูการตีบหรือุดตันของหลอดเลือด และยังใช้ในการดูการหดตัวของหลอดเลือดในผู้ป่วยที่มีเลือดออกในชั้นเยื่อหุ้มสมอง
การตรวจภาพหัวใจด้วยคลื่นความถี่สูง (Echocardiography) นอกจากการตรวจภาพหัวใจด้วยคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจทางหน้าอก (Transthoracic Echocardiography: TTE) เป็นพื้นฐานแล้ว ในกรณีที่จำเป็นศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร ยัง ตรวจหัวใจได้ด้วยคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูงผ่านทางหลอดอาหาร (Transesophageal echocardiography: TEE) ได้ด้วย เพราะ TTE จะมีความไวสูงในการตรวจพบรอยโรคที่หัวใจ เช่น ลิ่มเลือดในหัวใจห้องบนซ้าย, ก้อนที่บริเวณลิ้นหัวใจผนังกั้นหัวใจห้องบนรั่ว และลักษณะของหลอดเลือดแข็งบริเวณส่วนโค้งเอออร์ติก

รักษาโรคหลอดเลือดสมอง ที่โรงพยาบาลไท 2 กับทีมผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ดังนี้

ประสาทแพทย์และประสาทศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการผ่าตัดเปิดหลอดเลือดคอที่ไปเลี้ยงสมอง “Carotid endarterectomy” (CEA)
รังสีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านรังสีวินิจฉัย
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ Interventional endovascular neuroradiology
แพทย์ พยาบาล และบุคลากรในแผนกฉุกเฉิน
นักรังสีเทคนิค
พยาบาลผู้เชี่ยวชาญในการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญในด้านต่างๆ เช่น ดูแลผู้ป่วยภาวะวิกฤต หรือดูแลผู้ป่วยด้านระบบประสาทในภาวะวิกฤต ตรวจ Echocardiography ตรวจหลอดเลือดสมองด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง ได้แก่ Carotid duplex ultrasound และ Transcranial Doppler ultrasound
แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู และนักกายภาพบำบัด
ผู้จัดการรายกรณีของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (Nurse case manager)

ด้วยศูนย์โรคหลอดเลือดสมองครบวงจร ต้องดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่ซับซ้อนเพื่อให้การดูแลรักษาผู้ป่วยมีประสิทธิภาพ โรงพยาบาลพญาไท 2 จึงได้จัดเตรียมบุคลากรและสถานที่เพื่อให้พร้อมในการดูแลผู้ป่วย เช่น แผนกผู้ป่วยสมองและระบบประสาท (Neuro ward) โดยผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองจะได้รับการดูแลโดยบุคลากรสหสาขาวิชาชีพที่มีความเชี่ยวชาญด้านโรคหลอดเลือดสมองโดยเฉพาะ เช่น การดูแลด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟูตั้งแต่แรกเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ซึ่งประกอบไปด้วย การทำกายภาพบำบัด และอรรภบำบัด

แผนกผู้ป่วยหนักทางสมองและระบบประสาท เนื่องจากผู้ป่วยบางรายจำเป็นต้องได้รับการดูแลรักษาอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา เช่น ผู้ป่วยสมองขาดเลือดขนาดใหญ่ ผู้ป่วยที่มีเลือดออกในชั้นเยื่อหุ้มสมอง อาจต้องได้รับการใส่ท่อช่วยหายใจ ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ มีการใส่อุปกรณ์ต่างๆ ผ่านทางหลอดเลือดแดง การใส่ท่อระบบน้ำหล่อเลี้ยงไขสันหลัง (Ventriculostomy) การวัดความดันในสมอง เป็นต้น

ดังนั้น ใครที่มีญาติผู้ใหญ่ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมอง หรือผู้ที่มีความเสี่ยงก็ไม่ต้องกังวลเมื่อต้องการการรักษาอย่างเร่งด่วน สามารถเรียกรถพยาบาลฉุกเฉินได้ที่ 1772 เพื่อเข้ารับการรักษาทันทีตลอด 24 ชั่วโมง

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke พบแพทย์เร็ว รักษาได้