ภาวะเตี้ยในเด็ก ถือเป็นปัญหาสำคัญด้านการเจริญเติบโต ซึ่งผู้ปกครองอาจสังเกตเบื้องต้นได้จากการเทียบกับเพื่อนๆ ที่เป็นเพศและอยู่ในวัยเดียวกัน ทั้งนี้ หากลูกสูงไม่ทันเพื่อนๆ ก็อย่าเพิ่งน้อยอกน้อยใจ หรือคิดไปเองว่าเป็นธรรมชาติ แต่ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านต่อมไร้ท่อ เพื่อตรวจหาสาเหตุ ประเมินปัญหาต่างๆ จะได้วางแนวทางการดูแลรักษาอย่างทันท่วงที ก่อนที่เด็กจะเลยวัยที่สูงขึ้นได้ยากแล้ว

“ภาวะตัวเตี้ย” เป็นอย่างไร?

ภาวะตัวเตี้ย คือการที่เด็กมีความสูงหรือมีอัตราการเติบโตน้อยกว่าเปอร์เซ็นต์ไทล์ที่ 3 เมื่อเทียบกับกราฟมาตรฐานการเติบโตของเด็กในวัยและเพศเดียวกัน ซึ่งสาเหตุภาวะตัวเตี้ยอาจไม่ได้เกิดจากการเป็นโรค แต่เป็นเพราะภาวะหรือความผิดปกติที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย หากได้เข้าปรึกษากับแพทย์เฉพาะทางด้านต่อมไร้ท่อในเด็ก ก็จะได้รับการรักษาที่ถูกวิธี โอกาสหายและเด็กโตสูงขึ้นได้ตามปกติก็มีมาก

ในการตรวจรักษา แพทย์จะซักประวัติสุขภาพของเด็ก รวมถึงประวัติสุขภาพของคุณพ่อคุณแม่ ร่วมกับการตรวจร่างกาย เมื่อพบสาเหตุที่แน่ชัดก็จะวางแผนการรักษาตามลำดับขั้น ซึ่งเด็กก็จะหายเป็นปกติได้ ทำให้ผลกระทบที่เคยมีถูกกำจัดไป และไม่สร้างปัญหาในอนาคตที่เด็กจะไม่สูงอย่างที่ควรจะเป็น โดยสาเหตุที่ทำให้เด็กมีภาวะตัวเตี้ยก็หลายประการ แต่เรามักแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

1. ภาวะตัวเตี้ยปกติ
คือภาวะที่เด็กตัวเตี้ยโดยไม่ได้มีสาเหตุอะไรที่ซับซ้อน เช่น เกิดจากพันธุกรรม หรือเด็กที่ตัวเตี้ยแบบม้าตีนปลาย ซึ่งเด็กกลุ่มม้าตีนปลายนี้ถึงแม้จะมีอัตราส่วนสูงที่เพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ ในบางช่วงวัย หรือส่วนใหญ่จะเป็นในช่วงเข้าสู่วัยรุ่น แต่จะมีอัตราการเจริญเติบโตกลับมาอยู่ในเกณฑ์ปกติดีได้เอง และเมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ความสูงจะไล่ทันเพื่อนๆ ได้ ซึ่งทั้ง 2 สาเหตุนี้ ยังไม่ถือว่าเป็นความผิดปกติร้ายแรง แต่ก็ควรเข้าพบแพทย์เพื่อตรวจและติดตามอาการจะดีกว่า

2. ภาวะตัวเตี้ยผิดปกติ
อาจเกิดจากภาวะของโรคที่ซ่อนเร้นอยู่ เช่น ความผิดปกติของกระดูก ภาวะขาดฮอร์โมนไทรอยด์ หรือขาดฮอร์โมนเจริญเติบโต (Growth Hormone) โดยฮอร์โมนดังกล่าวถูกผลิตจากต่อมใต้สมองส่วนหน้าที่ทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโต และการทำงานของอวัยวะทุกส่วนของร่างกาย ซึ่งฮอร์โมนนี้จะหลั่งออกมามากเป็นพิเศษในช่วงวัยเจริญเติบโต และเริ่มลดน้อยลงเมื่อเข้าสู่วัยชรา หากเด็กขาดฮอร์โมนตัวนี้ในช่วงที่ควรจะมีการหลั่งมาก ก็อาจทำให้การเจริญเติบด้านร่างกายช้ากว่าวัยจนเห็นได้ชัดเมื่อเทียบกับเพื่อนในวัยเดียวกัน ซึ่งหากเป็นความผิดปกติเช่นนี้ก็ควรได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

ปัจจุบันยังมีผู้ปกครองจำนวนมากที่ไม่ทราบข้อเท็จจริง หรือมีความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องในเรื่องของการเจริญเติบโตของเด็ก โดยคิดว่าอาการโตช้าที่เกิดขึ้นนั้นเพราะเด็กยังเล็กอยู่ เมื่อเด็กโตเป็นผู้ใหญ่ส่วนสูงก็จะเท่ากับเพื่อนๆ ได้เอง ซึ่งไม่ได้เป็นเช่นนั้นเสมอไป การไม่รู้สาเหตุที่แท้จริงจึงอาจสายเกินไปเมื่อมารู้ภายหลัง เพราะเมื่อเด็กอายุมากขึ้นแล้วก็จะยากต่อการแก้ไขแล้ว

ทั้งนี้ ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อพัฒนาการทางด้านร่างกายของเด็ก การตรวจสุขภาพของเด็กเป็นประจำจึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะนอกจากจะเป็นการตรวจคัดกรองด้านสุขภาพแล้ว แพทย์จะได้ตรวจดูพัฒนาการทางร่างกายในด้านต่างๆ ของเด็กด้วย หากพบว่ามีพัฒนาการด้านใดที่ไม่เหมาะสม แพทย์ก็จะตรวจหาสาเหตุและทำการรักษาได้อย่างทันท่วงที ซึ่งแนวทางการรักษาจะมีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับอาการและสาเหตุ เช่น การปรับพฤติกรรมของเด็ก การปรับการเลี้ยงดูของคุณพ่อคุณแม่ โภชนาการ รวมไปถึงการให้ยาหรือการให้ฮอร์โมน ซึ่งเป็นการรักษาเรื่องภาวะเตี้ยนี้ จะเป็นการรักษาโดยแพทย์เฉพาะทางที่เกี่ยวกับต่อมไร้ท่อในเด็กโดยเฉพาะ ทำให้มีความปลอดภัยและสามารถแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด

ลูกไม่โต โตช้าแบบไหน ที่เข้าข่าย “ภาวะตัวเตี้ย” ที่ควรพบแพทย์