นอนไม่หลับ หลับยาก ในแบบที่เราเป็น…ผิดปกติไหม ต้องไปหาหมอหรือเปล่า เพราะความผิดปกติเกี่ยวกับการนอนหลับนั้นมีหลายประเภท เพื่อให้เราสามารถแยกอาการที่เป็นออกได้ในเบื้องต้น มาทำความเข้าใจเกี่ยวกับความผิดปกติของการนอนหลับในแต่ละแบบกัน

นอนไม่หลับ…ที่เราเป็น เข้าข่ายความผิดปกติของการนอนหลับแบบไหน?
เมื่อพูดถึงปัญหาการนอนหลับ… ก็จะมีทั้งคนที่นอนหลับยาก หลับแล้วแต่หลับไม่สนิทตลอดคืน บางคนหลังตื่นรู้สึกไม่สดชื่นทั้งที่ก็นอนเต็มที่ เรียกว่าความผิดปกติจากการนอนหลับนั้นมีหลายประเภท แล้วอาการที่เราเป็นอยู่เรียกว่าผิดปกติไหม… และถูกจัดอยู่ในกลุ่มไหน มาทำความเข้าใจเพื่อให้ตัวเรารู้แนวทางแก้ไขได้อย่างตรงจุด

กลุ่มผู้ป่วยที่มีความผิดปกติจากการนอนหลับ ได้แก่

1. ภาวะหายใจผิดปกติขณะหลับ (Sleep Related Breathing Disorders) เช่น ภาวะนอนกรน หรือโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น

สาเหตุหรือปัจจัย : การตีบแคบของทางเดินหายใจส่วนบนที่มากกว่าปกติ
อาการเตือน : นอนกรนเสียงดัง (แม้ปิดประตูห้องก็อาจยังได้ยิน) และมักเสียงดังแบบไม่สม่ำเสมอ

2. ภาวะนอนไม่หลับ (Insomnia)

สาเหตุหรือปัจจัย : ความเครียด พฤติกรรมการนอนไม่เป็นเวลา การเล่นโทรศัพท์ดูหน้าจอนานๆ ก่อนเข้านอน รวมถึงปัญหาสุขภาพอื่นๆ ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
อาการเตือน : หลับยาก ตื่นกลางดึก ไม่สดชื่นไม่กระปรี้กระเปร่า งัวเงียระหว่างวัน รู้สึกหดหู่ วิตกกังวล และมักขาดสมาธิจดจ่อกับงาน หรือมีอาการหลงลืม

3. ภาวะง่วงนอนมากในเวลากลางวัน (Central Disorders of Hypersomnolence) เช่น โรคลมหลับ

สาเหตุหรือปัจจัย : ยังไม่มีสาเหตุแน่ชัด แต่คาดว่าเกิดจากสารสื่อประสาทไฮโปคริติน (Hypocretin) ในสมองลดน้อยลง
อาการเตือน : ง่วงนอนอย่างมาก… พร้อมนอนได้ทุกสถานการณ์ มักเผลอหลับโดยไม่รู้ตัว หรือหลับแบบฉับพลัน โดยเป็นติดต่อกันอย่างน้อย 3 เดือน

4. ภาวะนาฬิกาชีวิตแปรปรวน (Circadian Rhythm Sleep-Wake Disorders) เช่น Jet Lag, กลุ่มอาชีพ Shift Work

สาเหตุหรือปัจจัย : อายุที่มากขึ้น การใช้ชีวิตที่ไม่สามารถจัดการเวลาการทำงานและการนอนได้ จนกระทบต่อนาฬิกาชีวภาพ หรือนาฬิการ่างกาย
อาการเตือน : นอนหลับยาก อาจใช้เวลานานกว่า 30 นาทีกว่าจะหลับ หลับไม่สนิทหรือสะดุ้งตื่นกลางดึก

5. โรคนอนละเมอ (Parasomnia) เช่น นอนขยับแขนขาผิดปกติ ละเมอเดินขณะนอนหลับ ละเมอพูด

สาเหตุหรือปัจจัย : ความเจ็บป่วยทางกาย ความเครียด หรือการใช้ยาบางชนิด ที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของคลื่นไฟฟ้าแบบกระทันหันในขณะที่เราหลับลึก
อาการเตือน : เหงื่อแตก ใจสั่น ละเมอพูด ละเมอร้อง หรือถึงขั้นละเมอลุกเดิน

6. การเคลื่อนไหวผิดปกติระหว่างนอนหลับ (Sleep Related Movement Disorders) เช่น นอนกัดฟัน ภาวะนอนขากระตุก ภาวะขาอยู่ไม่สุขขณะหลับ

สาเหตุหรือปัจจัย : อาจเกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในร่างกาย หรือมีโรคอื่นร่วม เช่น โรคหยุดหายใจขณะหลับ หรือโรคทางระบบประสาทและสมอง
อาการเตือน : ขากระตุกขณะหลับ ปวดบริเวณใบหูหลังตื่นนอน หรือรู้สึกไม่สบายที่ขา และจะดีขึ้นเมื่อเขย่าขา ยืดขา หรือเดินไปมา เป็นต้น

วิธีการรักษาปัญหาการนอนไม่หลับ
เเต่ละกลุ่มโรคความผิดปกติจากการนอนหลับ วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุหรือปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดภาวะนั้นๆ ซึ่งต้องอาศัยการซักประวัติ ตรวจร่างกาย เเละอาจจะต้องเข้ารับการตรวจการนอนหลับเพิ่มเติม เพื่อให้ผู้ป่วยเเต่ละรายได้รับการรักษาที่ตรงจุด เเละมีประสิทธิภาพมากที่สุด

นอนไม่หลับเเบบที่เราเป็น เสี่ยงโรคของการนอนหลับหรือยัง