การฟอกเลือดจะต้องมีการนำเลือดผ่านไปที่ตัวกรอง โดยอาศัยเส้นเลือดที่เตรียมไว้สำหรับการฟอกเลือดสามารถทำการเตรียมเส้นเลือดที่ใช้ได้ 3 วิธี ดังนี้

การใส่ท่อคาไว้ที่เส้นเลือดดำใหญ่ (Double Iumen venous catheter) ตำแหน่งที่ใส่มักเป็นที่บริเวณต้นคอ หัวไหล่ หรือต้นขา

คำแนะนำสำหรับผู้ป่วยในการดูแลเส้นเลือด

1.1 ระมัดระวังความสะอาดบริเวณรอบสาย

1.2 ห้ามแผลเปียกน้ำ ถ้าเปียกน้ำ ต้องรีบมาโรงพยาบาลหรือคลินิกเพื่อเปลี่ยนผ้าปิดแผล

1.3 ไม่แกะเกาบริเวณรอบ ๆ แผล เพราะอาจติดเชื้อได้

1.4 ไม่ควรใส่เสื้อชนิดสวมศีรษะ ควรเป็นเสื้อติดกระดุมด้านหน้า เพื่อสะดวกเวลาถอด และป้องกันไม่ให้เกิดการดึงรั้งเส้นที่คอซึ่งอาจทำให้มีเลือดออกได้

1.5 ห้ามนอนทับด้านที่ใส่สาย

1.6 สำหรับผู้ป่วยที่ใช้เส้นเลือดที่ต้นขา ควรหลีกเลี่ยงการงอต้นขาเพราะทำให้สายหักงอ เกิดลิ่มเลือดอุดตันภายใน หรือทำให้เลือดไหลไม่สะดวกได้ และควรหลีกเลี่ยงการใช้สายต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานานเนื่องจากมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย

1.7 หากมีอาการเจ็บ ปวด บวม บริเวณรอบสายที่โผล่ออกจากผิวหนัง หรือตัวร้อนมีไข้ หรือพบว่าสายเลื่อนหลุดออกมา ให้รีบปรึกษาแพทย์

1.8 ในกรณีที่ผู้ป่วยทำการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมเพียงสัปดาห์ละ 1 ครั้งควรมาโรงพยาบาลเปลี่ยนผ้าพันแผล และทำความสะอาดผิวหนังรอบสายทุก 3 วัน

การผ่าตัดเชื่อมเส้นเลือดแดงและดำ (AV-fistula) เป็นการผ่าตัดเชื่อมเส้นเลือดของผู้ป่วยเองมักทำที่แขน
การผ่าตัดเชื่อมเส้นเลือดแดงและดำโดยใช้เส้นเลือดเทียม (graft) เป็นการผ่าตัดเชื่อมเส้นเลือดของผู้ป่วย โดยใช้เส้นเลือดเทียม มักทำที่แขน

สำหรับเวลาที่เหมาะสมในการพิจารณาเรื่องของการทำเส้นเลือด ทางอายุรแพทย์โรคไตเป็นผู้ดูแล แต่ในส่วนของการพิจารณาว่าจะใช้เส้นเลือดของผู้ป่วยหรือเส้นเลือดเทียม ศัลยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณา เลือกให้กับผู้ป่วยแต่ละราย

คำแนะนำสำหรับผู้ป่วยที่ทำ A-V fistula หรือ A-V graft การผ่าตัดที่ทำนี้ทำเพื่อเชื่อมต่อ หลอดเลือดแดงซึ่งมีความดันในหลอดเลือดสูงมากกว่าเข้ากับหลอดเลือดดำซึ่งมีความดันในหลอดเลือดต่ำกว่า เพื่อให้มีเลือดไหลเวียนมายังหลอดเลือดดำบริเวณผิวหนังมากขึ้น เพื่อใช้สำหรับการฟอกเลือด

ศูนย์ไตเทียม โรงพยาบาลพญาไท 2 ชั้น 14 อาคาร A โทร. 02-617-2444 ต่อ 1683, 1684

อ้างอิง

คู่มือ สำหรับผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง

ที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

จัดทำโดย

สาขาวิชาโรคไต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หน่วยโรคไต ฝ่ายอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

ดูแลเส้นเลือดที่ใช้ในการฟอกเลือด สำหรับผู้ป่วยไตเทียม