คลอดธรรมชาติ (Normal Labour)

ประโยชน์ของคุณแม่

ฟื้นตัวหลังคลอดได้เร็วกว่าการผ่าคลอด
โอกาสเสียเลือดจากการคลอดน้อยกว่า
แผลมีขนาดเล็ก
พบอัตราการเกิดรกเกาะต่ำ และเกาะลึก ในครรภ์ต่อไปได้น้อย
ลดความเสี่ยงการเกิดพังผืดในอุ้งเชิงกราน

ประโยชน์ของทารก

ทารกได้รับการบีบช่วงทรวงอก ทำให้ขับน้ำคร่ำออกจากปอดได้ดีกว่า
ทารกที่คลอดธรรมชาติ จะกลืนสารคัดหลั่งในช่องคลอดมารดา ซึ่งอุดมไปด้วยแบคทีเรียดี Probiotic ไปกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ทารก

การดูแลหลังคลอดโดยวิธีทางธรรมชาติ

หลังคลอดอาจหน้ามืด เป็นลม ควรพักอย่างน้อย 3-4 ชั่วโมง ก่อนลุก นั่ง หรือเดิน
ดูแลทำความสะอาดแผลฝีเย็บ สามารถล้างทำความสะอาดได้ตามปกติ
การดูแลน้ำคาวปลา วันแรกๆ น้ำคาวปลาจะมีลักษณะเป็นเมือกสด แล้วเปลี่ยนเป็นเลือดเก่าๆ และค่อยๆจางลงเป็นน้ำคาวปลาใส และควรหมดไประยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ โดยหากหลัง 2 สัปดาห์ยังมีน้ำคาวปลาสีแดง ควรปรึกษาแพทย์ เพราะอาจเกิดการอักเสบ หรือมีเศษรกตกค้างในมดลูกได้
อาจมีอาการปวดแผลฝีเย็บ จากการตัด และเย็บแผล
ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และผลไม้ที่มีกากใย เพื่อป้องกันอาการท้องผูก
ควรให้ลูกดูดนมเร็วที่สุด
งดมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 6 สัปหาด์ หรือจนกว่าไม่มีน้ำคาวปลา
พบแพทย์เพื่อตรวจหลังคลอด 6 สัปดาห์ เพื่อเช็กมะเร็งปากมดลูก และวางแผนครอบครัว

การผ่าคลอด (Cesarean Section)

ปกติแล้วการผ่าคลอด ทำในกรณีที่มารดาไม่สามารถคลอดเอง หรือคลอดได้แต่อาจเป็นอันตรายต่อมารดา หรือทารก โดยคลอดทารกผ่านรอยผ่าที่หน้าท้องและผนังมดลูก ในช่วงอายุครรภ์ที่ทารกสามารถมีชีวิตรอดได้ กรณีเป็นการคลอดแบบฉุกเฉิน เพื่อให้ทารกในครรภ์รีบคลอดออกมาให้เร็วที่สุด เพราะอยู่ในภาวะวิกฤต เช่น สายสะดือย้อย ทารกอยู่ในวิกฤต มารดามีภาวะความดันโลหิตสูง ครรภ์เป็นพิษอย่างรุนแรง ทารกมีการเจริญเติบโตช้า และน้ำคร่ำน้อยมาก หรือทารกมีส่วนนำหรือหันก้นออกลงอุ้งเชิงกรานแทนที่จะเอาหัวลง และในผู้ที่ตั้งครรภ์แฝด ทารกตัวโต มีการผิดสัดส่วนระหว่างศีรษะทารกกับช่องเชิงกราน ภาวะรกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด มีการตกเลือดรุนแรงก่อนกำหนด มารดามีสิ่งกีดขวางกั้นช่องคลอด เช่น เนื้องอก มะเร็ง หรือโรคติดเชื้อ

กรณีใดบ้าง ? ..ที่ต้องผ่าคลอด

ภาวะอุ้งเชิงกรานแคบ คือภาวะที่ขนาดอุ้งเชิงกรานของคุณแม่ไม่พอดีกับตัวเด็ก มักจะเกิดขึ้นกับคุณแม่ที่ตัวเล็ก แล้วเด็กมีขนาดตัวที่ใหญ่กว่าขนาดของอุ้งเชิงกราน ทำให้ไม่สามารถคลอดธรรมชาติได้
เด็กไม่กลับหัว ไม่เอาศีรษะลงเป็นส่วนนำ อาจจะก้นเป็นส่วนนำ หรืออาจจะนอนขวาง ทำให้ไม่สามารถคลอดธรรมชาติได้ เพราะจะทำให้เด็กได้รับบาดเจ็บ
ทารกมีภาวะขาดออกซิเจนหรือหัวใจเต้นผิดปกติ
มีรกเกาะต่ำ ปกติแล้วรกจะเกาะอยู่ข้างบน เมื่อมีภาวะรกเกาะต่ำจะเคลื่อนตัวลงมาปิดปากมดลูกซึ่งโดยปกติควรจะต้องเปิดเพื่อให้เด็กออกมาได้ จึงทำให้คลอดตามธรรมชาติไม่ได้
มีเนื้องอกมาขัดขวางทางออก เป็นเนื้องอกบริเวณช่วงล่างของมดลูก ทำให้เป็นอุปสรรคขัดขวางต่อการคลอดทางช่องคลอด และทำให้เด็กออกไม่ได้
ครรภ์แฝด ไม่นิยมคลอดธรรมชาติ เนื่องจากเมื่ออีกคนคลอดออกมาแล้ว คนที่ยังไม่ออกมาจะกลิ้งและกลับหัวในระหว่างอยู่ในครรภ์ ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อตัวเด็ก ควรผ่าตัดคลอดเพื่อความปลอดภัย

การผ่าคลอดสามารถทำได้กี่ครั้งถึงไม่อันตราย ?

การผ่าคลอดสามารถทำได้หลายครั้ง แต่หากผ่าเกินครั้งที่ 3 ขึ้นไปคุณแม่จะเริ่มมีความเสี่ยงในการผ่าตัดมากขึ้น เพราะทุกครั้งที่มีการผ่าตัด จะมีพังผืดเป็นแผลเป็นเกิดขึ้นที่อวัยวะภายใน พังผืดนี้จะดึงรั้งอวัยวะภายในที่อยู่ใกล้กับมดลูกเข้ามาใกล้เมื่อมีการผ่าตัด ทำให้มีความเสี่ยงที่จะผ่าตัดโดนอวัยวะข้างเคียงมากขึ้น อวัยวะที่เสี่ยงต่อการผ่าตัด ได้แก่ กระเพาะปัสสาวะ และระบบทางเดินอาหาร

เมื่อผ่าคลอดท้องแรกแล้ว ท้องต่อไปต้องผ่าคลอดใช่หรือเปล่า ?

เมื่อคุณแม่ผ่าคลอดในครั้งแรกแล้ว เมื่อตั้งท้องครั้งต่อไปควรจะต้องผ่าคลอดอีกครั้ง เนื่องจากการผ่าคลอดทำให้คุณแม่มีแผลเป็นที่มดลูก เพราะฉะนั้นในท้องถัดไปเมื่อไหร่ที่มดลูกขยายตัวและบีบตัว จะทำให้ความยืดหยุ่นของมดลูกลดลง ทำให้มดลูกตึงเมื่อถูกยืดออก อาจทำให้มดลูกปริได้..มีโอกาสที่มดลูกจะแตกได้ประมาณ 1% การคลอดธรรมชาติจึงไม่ใช่ทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับคุณแม่ที่เคยผ่าคลอดมาแล้ว

การดูแลหลังคลอดโดยวิธีผ่าคลอด

ต้องงดน้ำ และอาหารหลังผ่าคลอด ประมาณ 12-24 ชม. ในวันถัดมาสามารถดื่มน้ำ รับประทานอาหารเหลว และอาหารอ่อนได้ตามลำดับ พร้อมหยุดให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ หลังจากการนั้นจะสามารถรับประทานอาหารปกติได้
หลังผ่าคลอด 24 ชม.แรก จะได้รับยาแก้ปวด
สามารถถอดสายปัสสาวะออกได้ ประมาณ 12-24 ชม. แรก
สามารถให้ลูกดูดนมได้ในวันแรกหลังผ่าตัด
สามารถเปลี่ยนอิริยาบถโดยการลุกนั่งเดินใกล้ๆ เนื่องจากการเปลี่ยนอิริยาบถได้เร็ว จะช่วยให้ลำไส้กลับมาทำงานได้เร็ว ทำให้ท้องไม่อืด ลดการเกิดพังผืดในช่องท้อง และป้องกันการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
ไม่ให้แผลผ่าตัดถูกน้ำ ประมาณ 7 วัน หากเย็บแผลด้วยไหมละลายไม่ต้องตัดไหม หากเย็บด้วยไหมธรรมดา ให้ตัดไหมเมื่อครบ 7 วัน
สามารถกลับบ้านได้ ภายใน 3-4 วันหลังผ่าคลอด
การดูแลน้ำคาวปลาวันแรกๆ จะมีลักษณะเป็นเลือดสดในเมือก แล้วจะเปลี่ยนเป็นเลือดจางปนน้ำคาวปลา และควรหมดไปในระยะเวลาไม่เกิน 4-6 สัปดาห์ โดยหากหลัง 6 สัปดาห์แล้ว ยังมีน้ำคาวปลาสีแดง อาจมีการอักเสบ หรือมีเศษตกค้างในมดลูกได้ หรือหากมีอาการไข้ มีน้ำหรือเลือดออกจากแผลผ่าตัด ปวดแผลมากขึ้น หรือแผลบวมแดง หนอง ควรปรึกษาแพทย์
งดมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 6 สัปดาห์ หรือจนกว่าจะไม่มีน้ำคาวปลา
พบแพทย์เพื่อตรวจหลังคลอด 6 สัปดาห์ เพื่อเช็กมะเร็งปากมดลูก และวางแผนครอบครัว

การคลอดธรรมชาติ VS การผ่าคลอด