วัยรุ่น เป็นช่วงวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกาย อารมณ์ และจิตใจ ซึ่งแบ่งง่ายๆ เป็น 3 ช่วง คือ วัยรุ่นตอนต้น ช่วงอายุ 10 – 13 ปี วัยรุ่นตอนกลาง ช่วงอายุ 14 – 16 ปี และวัยรุ่นตอนปลาย ช่วงอายุ 17 – 19 ปี ด้วยความเป็นวัยรุ่นก็มักจะเอาใจใส่รูปร่างหน้าตา อยากทำ หรืออยากมีอะไรเหมือนเพื่อนๆ หนึ่งในเรื่องที่นิยมมาก คือ การจัดฟัน เพราะอยากมีฟันและรอยยิ้มที่สวยงาม รวมถึงการเห็นเพื่อนจัดฟัน ทำให้รู้สึกคล้อยตามอยากจัดฟันตามเพื่อน

ที่สังเกตได้คือหลังจากมาจัดฟันแล้ว บางคนมีความรับผิดชอบที่ดีในการดูแลรักษาสุขภาพช่องปาก มีวินัยในการมาพบคุณหมอตามนัด แต่ก็มีวัยว้าวุ่น หรือนิยามที่คุ้นเคยกันว่า “วัยรุ่น ใจร้อน” หลายๆ คนที่อยากจัดฟันให้เสร็จเร็วๆ เพราะยังไม่ทันเสร็จดี ก็ไม่อยากใส่เครื่องมือ หรือยังขาดวินัย ไม่ดูแลสุขภาพช่องปากให้ดี ไม่ให้ความร่วมมือในการใช้อุปกรณ์จัดฟัน ไม่มาพบทันตแพทย์ตามนัด ไม่ปฏิบัติตัวตามคุณหมอแนะนำ หรือดูแลสุขภาพช่องปากไม่ดี การเคลื่อนของฟันอาจไม่เป็นตามที่วางแผนไว้ ทำให้มีปัญหาสุขภาพช่องปาก ระยะเวลาการจัดฟันก็อาจล่าช้าออกไป
แนะนำว่าขณะจัดฟัน หากมาพบคุณหมอตามนัด ปฏิบัติตามที่คุณหมอแนะนำ และดูแลสุขภาพช่องปากเป็นอย่างดี ส่วนมากฟันก็จะเคลื่อนไปในทิศทางที่คุณหมอวางแผนได้ตามกำหนด ซึ่งสามารถถอดเครื่องมือจัดฟันได้ แต่ก็ต้องใส่เครื่องมือคงสภาพฟันที่เรารู้จักกันในชื่อว่า “รีเทนเนอร์” (Retainer) เอาไว้ เพราะการใส่เครื่องมือรีเทนเนอร์นี้ จะช่วยให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่เราต้องการ โดยไม่เคลื่อนที่ไปอีกหลังจัดฟัน

ทริคการใส่รีเทนเนอร์

ใส่รีเทนเนอร์ตลอดเวลา ทั้งกลางวัน กลางคืน (เวลานานประมาณ 1 ปี)
ใส่รีเทนเนอร์เฉพาะกลางคืน (หลังจากใส่ครบ 1 ปี)
ใส่มานานแล้วไม่แนะนำให้เลิกใส่รีเทนเนอร์ เพราะฟันอาจยังเคลื่อนตัวอยู่
ถอดขณะทานอาหาร
ถอดช่วงทำความสะอาดช่องปากและแปรงฟัน หรือใช้ไหมขัดฟัน
ควรพบทันตแพทย์ตามนัด เพื่อตรวจเช็ค ปรับ แก้ไขรีเทนเนอร์

เมื่อใดก็ตามที่เราไม่ใส่รีเทนเนอร์ ฟันก็จะเคลื่อนที่ไปจากตำแหน่งที่ต้องการ ซึ่งในปัจจุบันมีรีเทนเนอร์ให้เลือกหลายแบบ ทั้งแบบติดแน่น และแบบถอดได้ รูปแบบตั้งแต่พลาสติกใสสวมครอบทับฟัน หรือแบบพลาสติกที่มีสีสันลวดลายและมีลวดคาดด้านหน้าฟัน ซึ่งแต่ละแบบต่างก็มีข้อดีในแง่มุมที่ต่างกัน บางครั้งอาจตัดสินใจเลือกใช้มากกว่าหนึ่งแบบ เพื่อประโยชน์สูงสุดจากการใส่รีเทนเนอร์นั่นเอง

วัยรุ่น 2 สไตล์ กับความเข้าใจในการจัดฟัน

คนที่ไม่อยากอยากถอดเครื่องมือจัดฟัน อยากจะใส่ไปเรื่อยๆ ซึ่งทางการแพทย์ ไม่แนะนำการใช้เครื่องมือจัดฟันไปตลอด เพราะยากต่อการทำความสะอาด เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุ หินปูน เพราะดูแลยาก เมื่อฟันเรียงตัวดีตามที่ต้องการแล้ว ก็ควรถอดเครื่องมือ แล้วใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟันจะดีกว่า
คนที่ไม่อยากใส่รีเทนเนอร์ เพราะรู้สึกรำคาญ จากการพูดไม่ชัด ลิ้นสัมผัสชิ้นรีเทนเนอร์แล้วรู้สึกเป็นอุปสรรคในการออกเสียง อาจมีจุดกดเจ็บ หรือพบปัญหาบางอย่างจากรีเทนเนอร์ แต่ไม่อยากไปหาหมอเพื่อแก้ไข ตัดสินใจเลิกใส่รีเทนเนอร์ไปเอง หรือดูแลรีเทนเนอร์ไม่ดี ตกแตกหักเสียหาย บิดงอ ทำให้รีเทนเนอร์เสียหาย เปลี่ยนสภาพ หรือรีเทนนอร์หายไป ก็ไม่ทำรีเทนเนอร์ใหม่ หลังจากที่ไม่ได้ใส่รีเทนเนอร์ระยะหนึ่ง ก็เริ่มสังเกตเห็นว่า ฟันเคลื่อนที่ไปจากเดิม ทำให้ต้องจัดฟันใหม่ หรือทำใจยอมรับสภาพฟันที่ไม่เรียงตัวสวยงามเหมือนเดิม

หากต้องการจัดฟัน ต้องยอมรับเรื่องของวินัยในการใส่รีเทนเนอร์หลังจัดฟันเสร็จแล้วในทุกกรณี และทุกแบบของการจัดฟัน ไม่มีข้อยกเว้น โดยเฉพาะกรณีรีเทนเนอร์แตก หักเสียหายก็ควรทำใหม่โดยเร็วที่สุดเพื่อคงสภาพฟันที่จัดเสร็จเรียบร้อยแล้วให้อยู่ในตำแหน่งที่เราต้องการตราบนานเท่านาน “อยากให้ฟันสวยอยู่นานแค่ไหน ให้ใส่รีเทนเนอร์นานแค่นั้น”

วัยรุ่น กับวินัยการใส่รีเทนเนอร์